Müminlerin Emiri İmam Ali (a.s) hakkında Hz. Peygamber buyurdular ki: “Ya Ali, senin yüzünden iki kavim, (iki taife) helak olur. Birincisi; senin hakkında guluv edip seni ilahIaştıran; ikinci sana düşmanlık yapıp hakkaniyetini gizleyenler. “
بسم الله الرحمن الرحیم
“Bismillahirrahmanirrahim”
(Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla)
1- Hafız Suleyman b. İbrahim Kunduz’nin rivayetine göre; İbn-i Talha El-Halebi Şafii Dur-rul mensur adlı kıtabında şöyle rivayet etmiştir:
“Biliniz ki bütün semavi kitapların sırları Kuran’da’dır ve Kuran’da olan bütün sırlar ise Fatiha suresindedir. Fatiha suresinde olan bütün sırlar ise besmele ‘de ‘dir. Ve besınele’de olan bütün sırlar ise besmeledeki be dedir. Be’de olan bütün sırlar ise be ‘nin altındaki noktadadır. ” 1
Daha sonra İmam Ali (a) nin şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Ben be ‘nin altındaki noktayım “.
Hafız Kunduzi’nin başka bir rivayetinde ise; Hakim Tirmizi, İbni Abbas’ın bu ayetin tefsirinde, şöyle dediğini rivayet etmiştir: “İmam Ali Bismillahirrahmanirrahim de olan be ‘nin al- tındaki noktayı akşamdan sabah namazına kadar tefsir eder fakat bitmezdi’ 2
2- “İhdines sıratel Mustakim (Allahım bizi dosdoğru yola hidayet eyle)” 3
Salebi “Keşful Beyan fi Tefsir-ul Kur’an” adlı tefsir kitabında, bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Allah’ım bizi dosdoğru yola hidayet eyle” ayetinin tefsirinde Müslim b. Heyyan Ebu Bureyde’nin şöyle dediğini duydum. Sırat’tan (Doğru yol) maksat Hz. Muhammed, Hz. Ali ve Ehl-i Beyti’dir.”4
Hadis ve tefsir alimleri bu ayetin tefsirinde birden fazla hadis nakleder ve bu ayetin Hz. Muhammed ve Ehl-i Beyt’i hakkında indiğini nakletmişlerdir.
3- “Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna” 5
Hafız Hakim Haskani (hanefi) Şevahid Tenzil adlı kitabın
——————
1 – Yenabi-ul mevedde s.69
2 – Yanabı-ul mevedde s. 70
3- Fatiha Suresi 7
4 – Reşfet-ul Sadi s. 25 ve Yenabi-ul mevedde s. 114
5- Fatiha Suresi 7
da bu ayetle ilgili olarak söyle rivayet etmiştir. “Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna” yani “Hz. Muhammed, İmam Ali bin Ebi Talib ve taraftarları (yani kendilerine nimet verilenler Hz. Muhammed İmam Ali ve onların yolunu takip eden taraftarları (=İmam Ali Şiası = Caferiler = Şia = Ehlibeyt Taraftarları = Onikiimam Taraftarları = İmam Ali gibi yaşamaya çalışan Aleviler)”6
4- “Bu kendisinde şüphe olmayan muttakiler için yol gösterici olan bir kitaptır”7
Ehli sünnet alimleri Abdullah b. Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: “Bu kendisinde şüphe olmayan” yani: Bu kendisinde süphe olmayan bir kitap ki Allah in katındandır. ”
“Yol gösterici; yani aşikar, nurlu yol”
“Muttakiler” kelimesinden kasıt ise; İmam Ali bin Ebu Talib’tir.
O’na göre ki, İmam Ali, göz açıp kapayana kadar dahi, Allah’a şirk koşmamıştır” 8
İmam Ali şirk ve putlara tapmaktan uzak olarak yüce Allah’a halis kulluk etmiştir. Imam ve taraftarları da hesaba çekilmeden cennete gireceklerdir.
5- “Ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden Allah rızası için sarf ederler” 9
Allame Hanefiyye Mir Muhammed Salih Tirmizi bu ayetle ilgili olarak Ahmed b. Musa Merdeveyh’den şöyle rivayet etmiştir: “Bu ayeti kerime Emir El-Müminin Ali hakkında indi.” 10
6- “İşte bunlar Rabb’lerinden olan bir hidayet üzeredirler ve kurtuluşa erenlerde bunlardır.” 11
————————
6- Şevahid-ul Tenzil c.1 s.66
7- Bakara Suresi 2
8- Sevahid-ul tenzil c.1 s. 67
9- Bakara Suresi 3
10- EI menakıb-ul Mir Keşfi Hanefi: son solumun ilk kısmına bak
11- Bakara Suresi 5
Hakim Haskani Hanefrnin rivayetine göre, Selman Farsi, İmam Ali’den şöyle naklediyor: ‘Ya Ebel Hasan (Ya Ali), sen ve ben peygamberin huzuruna her kabul edildiğimizde” Hz, Resul şöyle diyordu: “Ya Selman; Ali ve taraftarları kıyamet gününde kurtuluşa erenlerdir. “12
7- “Adem Rabbinden bir takım emirler alıp onları yerine getirdi, bunun üzerine Rabbi de tövbesini kabul etti. Şüphesiz ki O, daima tövbeleri kabul eden, çok esirgeyendir.”13 ,
İbni Abbas Hz, Resulullah’a (s.a.a) bu ayetin tefsiri hakkında sorduğunda: ‘Adem (a.s), hangi kelimeler aldı da, Rabbide onun tövbesini kabul etti. ” dedi. Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Adem, Allaha şöyle yalvarmıştı: ‘Ey Rabbim, Muhammed (s.a.a) Ali, Fatma, Hasan ve Hüseyin’in hakkı için beni bağışla’ ve yüce Allah Adem ‘in bu kelimeler ile yalvarışından dolayı onun tövbesini kabul etti. “14
8- “Namaz kılın, zekatı verin ve ruku edenlerle ruku edin.” 15
İbn-i Abbas’dan şöyle rivayet edilmiştir: “Bu ayeti kerime Hz. Resulullah ve İmam Ali hakkında has olarak indi. Ona göre ki, ilk namaz kılan ve ruku eden onlar idi. “16
9- “Sabır ve namazla yardım isteyin şüphesiz namaz, huşu duyanların dışındakilere ağır gelir.” 17
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre İbn-i Abbas’ın şöyle dediğini rivayet eder: İbn-i Abbas dedi ki “Namaz’da huşu ile boyun eğenlerden kasıt, Hz. Muhammed ve Ali’dir ve bu ayet onlar hakkında indi”. 18
——-
12- Şevahid-ulTenzıl c1. s.69
13- Bakara Suresi 37
14-lbn-i Meğazili Şafii: Menakib Ali bin Ebi Talib s. 63, Suyuti el Şafii c.1 s.60
15- Bakara Suresi 43
16- Menakib Keşfı bırıncı bab, Harezmi; menakib Ali bın Ebi Talib s198, Zehebi: Mi- zin-ul i’tidal s.223-224, Usd’ul Gabe c. 3 s.93-94, Şevahid-ul Tenzi! c. 1, s. 89
17- Bakara Suresi 45
10- “Bir zamanlar Rabbi İbrahim’i bir takım kelimelerle sınamış, onları tam olarak yerine getirince: Ben seni insanlara imam (önder) yapacağım, demişti… “19
Abdullah b. Mes’ud bu ayetin tevilinde Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Yüce Allah; Beni Peygamber, Ali’yi ise vasi olarak seçti.” 20
11- “Deki: “Doğu da Allah’ındır, batı da. O dilediğini doğru yola yöneltir.”21
Hafiz Hakim Haskani’nin rivayetine göre, Huzeyfe’den Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Hakikaten Ali’yi kendilerine veli tutarlarsa kendilerine hak yolu gösteren bir rehber ve kendisiyle birlikte doğru yola ileten olarak bulacaktırlar. ” 22
12- “Böylece sizi vasat bir ümmet kaldık ki, insanların üzerine şahitler olasınız. Peygamber de sizin üzerinize şahit olsun…” 23
Hafiz Hakim Haskani’nin İmam Ali (a.s) şöyle buyurduğunu rivayet eder: ‘İnsanların üzerine şahit olasınız” Kuran’daki bu ayetten kasıt; “Hz. Resulullah bize şahit ve biz de insanların üzerine şahitiz. Ve yeryüzündekilerin üzerine hüccetiz. Ve yüce Allah bizim hakkımızda şöyle buyurdu: ‘Böylece sizi vasat bir ümmet kıldık “’24
13- “Ey İman edenler, sabır ve namazla Allah’tan yardım dileyin. Şüphesiz Allah sabredenlerle beraberdir.”25
——————
18- Şevahid-ul Tenzil c.1.s. 89
19. Bakara Suresi 124
20- Meğazili: Menakıb Ali bin Ei Talib s. 276 ve Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 92
21. Bakara Suresi 142 .
22- Kenzul Ummal h. 32966 ve Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 63-64
23. Bakara Suresi 143
24- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.92
Abdullah b. Abbas Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu nakleder: “Allah Teala Kuran’da her ne kadar ‘Ey “İman edenler” ayetini nazil etmişse, bu hitabın ilk baştaki efendisi Ali’dir. “26
14- “İnsanlardan öylesi de vardır ki, Allah’ın rızası için kendini feda eder. Allah kullarına karşı çok şefkatlidir.” 27
Allame Hindi Ubeydellah Bısmıl, Kitabul Kebir ve Menakib Emir EI-Mumin’in Ali bin Ebi Talib kitabın’da, Gazali ve Sa’lebi’nin tefsirinden ve birçok tarih ve tefsir kitaplarından bu ayeti kerimenin, Hz. Resulullahlın Mekke’den Medine’ye hicret ederken bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiği hakkında ittifak ediyorlar.
Doğrusu Hz. Resulullah hicret edeceği zaman İmam Ali’yi kendi borç ve emanetlerini sahiplerine ulaştırması için kendi yerine halife tayin etti… Peygamber Efendimiz kendisine yönelik müşriklerin planladığı tuzakları İmam Ali’ye bildirerek onun kendi yerine yatmasını söylemişti. İmam Ali bir an tereddüt etmeden peygamberin dediği gibi yaptı.
Yüce Allah Cebrail ve Mikail’e (a.s) şöyle buyurdu: “Ben birinizin ömrünü arkadaşınınkinden daha uzun etmek istesem, hanginiz ömrünün kısa olmasını isteyip arkadaşına karşı fedakar olmak isterdi? Cebrail ve Mikail (a.s) uzun hayatı istediklerinde, Yüce Allah onlara hitaben şöyle dedi: “Neden habibimin kardeşi Ali gibi olmadınız? İmam Ali, Hz. Muhammed (s.a.a) ve kardeşliği uğruna kendi nefsini feda edip, onun yatağına yattı. Derhal yanına inin, onu (Ali ‘yi) düşmanlarının şerrinden koruyun.”
Bu emir üzerine Cebrail ve Mikail (a.s), İmam Ali’nin huzuruna indiler, biri başı ucunda, öbürü ise ayakları ucunda beklediler. Cebrail (a.s) buyurdu ki: “Kim senin gibi olabilir ki, Ey
——–
25- Bakara Suresi 153
26. Irceh-ul metalib s. 29. EI Nizam Durrussemteyn s.89
27- Bakara Suresi 208
Ali b. Ebi Talib! Allah, meleklerine karşı seninle iftihar ediyor!”
Bunun üzerine yüce Allah İmam Ali’nin bu şanına Hz. Resulullah’a şu ayeti indirir: “İnsanlardan öylesi vardır ki, Allah’ın rızasını kazanmak için…” 28
Hakim Nisaburi ibni Abbas’dan şöyle rivayet ediyor: “Ali (a.s) bir an bile tereddüt etmeden kendi nefsini, peygamberin nefsi yerine feda ederek, Hz. Peygamberin elbisesini giyindi.. . “29
Bu’ ayetin İmam Ali hakkında indiğini bir çok Sünni alim kendi kitaplatında nakletmiştirler.Onlar’dan bazıları:
-İbn-ul Saib Kelbi kendi tefsirinde: El- Teshil Ulum-ul Tenzil c.l s. 94
-Ebu Abdullah Muhammed Bin Ahmed Bin ebi Ahmed b. Ebı bekr b. ferec Ensar-il Kurtubi: Tefsir-ul Kurtubı c. 3 s. 347
-Allame ŞAli Ebul Hasan Şeybanı (kendisi meşhur alimlerdendir.) ibn Esır: Esed-ul Ğabet fı maarifetul sahabiye c.3 s. 25
-Alleme Şafii, Ebu bekr Nişaburi: Tefsır-ul Taberi c. 1 s.281
-Hadis alimi İbni Kenci: Kifayet-ul Talib s. 114
-Abdurrahman el Sefuri Şafii: Nuzhetul Mealis c. 25 s. 168
-Muhibbidin Taberi: Zehair-ul ukba s. 88
-İmam Gazali: İhyaul Ulumul Din c. 35 s. 238
-Allame Malikiyye Nureddın El Mekki (ibn-ı sabbağ): Fusul-lul Muhimme s. 33
-Sıbt ibn Cevzi: Tezkiret-ul Havas s. 21
15- “Dinde zorlama yoktur. Gerçekten hak, batıldan iyice ayrılmıştır. Tağut’u inkar edip, Allah’a inanan kimse kopmak bilmeyen sağlam bir kulpa sarılmıştır. Ve Allah her şeyi duyan, bilendir”30
——————
28. Irceh ul Metalib s. 70
29. Mustedrek A’laI sahiheyn c.3 S. 4
Harezmi’nin naklettiği bir rivayette Hz. Peygamber’in (saa) İmam Ali’ye şöyle dediğini rivayet etmiştir: ‘Sen kopmak bilmeyen sağlam bir kulpsun.” 31
16- “Mallarını Allah yolunda harcayanların durumu, her başağında yüz tane olmak üzere yedi başak veren tanenin durumu gibidir. Allah dilediğine kat kat verir. Allah’ın lütfu geniştir her şeyi bilir.” 32
Hafız Hakim Haskani’nin rivayetine göre, İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur: “Kur’an’daki mallarını Allah yolunda harcayanların durumu’ ayeti kerimesi, İmam Ali’nin şanı hakkında inmiştir.”33
17-“Hikmeti dilediğine verir. Kime de hikmet verişmişse şüphesiz ki, ona pek çok hayır verilmiştir ” 34
İbn-i Mes’ud Resulullah’ın şöyle buyurduğunu naklediyor:
“Hikmet on parçaya bölünda. Dokuz parçası Ali’ye verildi ve bir parçası da insanlara verildi. “35 Bu hadisi birden fazla sünni alimi nakletmektedir. Onlardan bazıları şunlardır.
-Ahmed Bin Henbel: Fazail Ali Bin Ebi Talib c.1, s.63
-Hafız Hakim Haskani: Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 106
-Hanefi Hındı: Kenzul Ummal c. 6 s. 104
-Harezmi: Menakib Harezmi s. 49
-İbn-il Esir: Usd-ul Ğabe c. 4 s. 22
———————————
30. Bakara Suresi 256
31- Menakib-iI harazmi: s. 24
32. Bakara suresi 261
33.Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.106
34. Bakara suresi 269
35. EI bidaye ven nihaye c. 7 s. 360
İmam Ali
18- “Gece ve gündüz, açık ve gizli Allah yolunda sarf edenlere gelince, işte onların mükafatları Rablerinin katındadır. Onlara korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir.” “36
Osman Hadyevi, bu ayetin tefsirinde naklettiği bir rivayete göre, mezkur ayet hakkında şöyle diyor: “Allah yolunda sarf edenlere gelince” ayeti kerimesi Ali bin Ebi Talib’in şanına indi.
Ali’nin dört dirhemi vardı, birini gece, birini gündüz, birini aşikar ve birini de sadaka verdi. Bunun üzerine bu ayet indi. “37
Bu ayetin İmam Ali hakkında indiğini, birçok Sünni tefsir ve hadis alimi kendi kitaplarında nakletmiştir. Onlardan bazılarının kaynağını aşağıda veriyoruz.
-Envar-ul Tenziı: s.162 (beyzani safii)
-Tefsir-ul Hazin: c. 2 s. 201
-İbni Kesir Dimeşki: Tefsır Kur’an’il Azim c. 1 s. 36
-Irak muftisi olan Kenci Şafii: Kıfayet-ul Talıb s. 322
-El Muhıbbiddin Taberi Şafii: Zuair-ul Ukba s. 88 ve Riyazed kitabi c. 2 s. 206
-Tenvir-ul Mıkyas mın Tefsır İbn-i Abbas s. 39
-Tefsir Sa’alebi: c. 1 s. 223
-Fahn Razi: Menfatıh-ul Gayb. Bu ayetın T efsiri bölümünde
-İbn-ı Hacer: Sevaik Muhrike s. 78
-Sadık Hasen Han Buhari Kannuci: Fethul Beyan FıI Mega’sid-ul Kur’an c. 1 s. 457
-Harezmi: Menakib Harezmi s. 198
-Tirmizi: Sahih Tirmizi c. 2 s. 299
19- “Peygamber (Rabbi tarafından) kendisine indirilene lman etti. Müminler de…”38
—————-
36- Bakara suresi 274
37 -Durret’un Nasihin c. 1 s. 22
Harezmi; Şafii alimi Muhammed b. İbrahim Hameveyni’den Ebi Selma dedi ki; Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu duydum: “Miraca çiktığımda yüce Allah bana dedi ki: ‘Peygamber, (Rabbi tarafından) kendisine indirilene iman etti.’ Bende dedim ki: ‘MüminIerde’ Yüce Allah bunun üzerine şöyle buyurdu; ‘Ey Muhammed! sana selam olsun, sen doğruyu söyledin. Senden sonra ümmetine senin yerine geçmek üzere kimi seçtin?’
Ben dedim ki: ‘Ehlimin en hayırlı olanını seçtim. ‘
Bana buyurdu ki: ‘Ali bin Ebu Talib’i mi seçtin’
Ben dedim ki: ‘Evet, ey Rabbim!’
Cenab-ı Hak bunun üzerine bana hitaben şöyle buyurdu: ‘Ey Muhammed! Yeryüzüne baktım: Seni Seçtim sana isimlerimden bir isim verdim. Ben her zikredildiğimde sende zikredilesin Ben Mahmud olanım, sen ise Muhammedsin, sonra bir daha yeryüzüne baktım ve Ali’yi seçtim, ona isimlerimden bir isim verdim. En yüce olan (Aliyyul Ala) benim:Oda yüce olan Ali’dir.
Ey Muhammed seni, Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyni nurumdan (nur gölgeleri olarak) yarattım. Sonra da sizlerin velayetini göklere ve iki yer yüzüne sundum. Kim sizin velayetinizi kabul ettiyse zafere ulaştı ve müminlerden oldu. Kimde sizin velayetinizi inkar eder ve kabul edmezse küfre ve dalalete saptı. ”
Ya Muhammed! “Bir kul, soyu kesilene kadar veya beli bükülene kadar bana ibadet etse dahi, bu haliyle sizin velayetinizi inkar ederse onu kesinlikle affetmeyeceğim. Ancak sizin velayetinizle gelirse…” 39
——————–
38- Bakara Suresi 285
39- Harezmi: Mektel Hüseyn c. 1 s. 95
Feraid-ul semteyn c. 2 ve Yenabi-ul Mevedde s. 486
20- “……Halbuki onun gerçek tevilini ancak ilimde derinleşmiş olanlar bilir, onlar; Biz ona inandık, hepsi Rabbimizin katındandır derler, ancak akıl sahipleri düşünebilirler.” 40
İbn-i Hacer Askalani’nın rivayetine göre Hz. Resulullah ‘saa’ şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Ben Kuran in inişi için nasıl savaştıysam, Ali’de Kuran in tevili için savaşacaktır. ”
Başka bir hadiste Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Ben ilmin şehriyim Ali’de onun kapısıdır. Kim ilim talep ederse onun Imam Ali’nin kapısına gelsin. “41
Başka bir hadiste: “Benden sonra insanların, Kuran’in tevilini de bilmedikleri şeyleri Ali’den öğrenecekler. “42
Tefsir ve hadis alimleri bu ayetin tefsir ve şerhinde, Hz. Reulullah’tan naklettikleri hadiste, Ali bin Ebu Talib’in tevili için savaşacak, nasıl ki Hz. Peygamber’in Kur’an’m inişi için savaştığı gibi bu gerçeği Sünni alimlerinin en önde gelenleri ittifak etmişlerdir ve biz size bu hadislerin kaynaklanndan bazılarını takdim ediyoruz.
ı. El İsa be fi Temyız-ul Sahabe c. 1 s. 22
2. Kenzul Ummal c. 6 s. 390-391
3. Yenabi-ul Mevedde s. 521
4. Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.29
5. Menakib ibn-i Meğazıli s. 112
6. Menakib Harezmi s. 246
7. Feraid-ul Semteyn bab 56
8. Sevik-ul Muhrike s. 75- 93
9. Mızan-ul i’tidal fi Nekd-ul Rical c. 1 s. 205
10. El istıab fı Ma’arifetul Sehabe c. 4 s. 35
11. Kıfayet-ul Talıb s. 242
12 Hasais fi Fazı Ali Bin Ebi Talib’de
13.Müstedrek ala-l Sahiheyn c. 2 s. 148
14. Musned ibn-ı Hanbel c. 6 s. 289
15. Musned Ebi Davud c. 3 s. 90
16. B İmame ves Siyaset c. 2 s. 106
17. Sahih Müslim c. 4 s. 235
21- “Gerçek şu ki Allah Adem ‘i , Nuh’u, İbrahim ailesini ve İmran ailesini…..” 43
Hakim Haskani Hanefı Sekik’ten şöyle rivayet ediyor: “Abdullah’in mushafında (ibn-i Mesud’un yazdığı Kuran ‘dan) bu ayeti şöyle okdum: “Gerçek şu ki Allah Ademi, Nuh’u, İbrahim ailesini ve İmran ailesini (Al-i Muhammed ailesini) alemler üzerine (üstün) seçti. “44
22- “Çünkü Allah benim de sizin de Rabbinizdir. O’na kulluk edin, doğru yol budur.”45
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine… Hz. Muhammed (saa), İmam Ali’ye (as) şöyle dedi: “Ey Ali sen net ve aşikar yolsun, sen dosdoğru yolsun ve sen müminlerin arı beyisin “46
23- “Sana bu ilim geldikten sonra seninle bu konuda çekişenlere de ki : “Kim sana gelen bilgiden sonra seninle bu konuda tartışırsa, de ki: Gelin oğullarımızı ve oğullarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, kendimizi ve kendinizi çağıralım, sonra mübahele (beddua) edelim de Allah’tan yalancılar üzerine lânet dileyelim.” 47
Fahri Razi, bu ayeti kerimenin tefsirinde şöyle rivayet eder: “Hz. Resulullah o gün üzerinde siyah yünden dokulu bir örtüyle, mubahele için şehirden dışarı çıktı. Hz. Hüseyni şefkat dolu
———————-
43- AI-i imran Suresi 33
44- Şevahıd-ul Tenzil c.1 s. 118-119
45- AI-i İmran Suresi 61
46- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 58
47- AI-i Imran Suresi 61
kucağına almış ve Hz. Hasan’in da ellerinden tutmuştu Hz. Ali as’da ardından, Hz. Fatıma s.a da Hz Ali a.s’ın ardından hareket ediyordu. Peygamber onlara şöyle buyurdu: Ben Allah’a dua ederken sizler de amin deyin. ”
Necran Hıristiyanlarının piskoposu (Eskaf Necran) bu heyetin azamet ve haşmetli hallerini görünce Hıristiyan cemaata dönerek şöyle dedi: “Ben öyle çehreler görüyorum ki: Eğer AIlah ‘tan bir dağın yok olmasını isteseler, Allah onların duasına icabet edecektir. Sakın bunlarla mubahaleye girişmeyin. Zira helak olursunuz. Öyle ki kıyamete kadar yeryüzünde bir tek Hristiyan bile kalmaz”48
Bu ayeti kerimenin Ehl-i Beyt’in faziletleri yönünde nazil olduğuna dair birçok Ehl-i sünnet alimi rivayet etmiştir ve onlardan bazılarını aşığıda size takdim ediyoruz.
1. Nizameddin Nisaburi : Tefsir Geraib-ul Kur’an ve Gera- ib-ul Furkan c. 3 s. 213
2. İyun-ul-Tefsir Sefhel-ul s. 67
3. T efsir-ul Celaleyn c. 1 s. 283
4. Medarik-ul Tenzil ve Hekailkul Te’vil c. 1 s. 221
5. T efsir-ul Meragi c. 3 s. 171
6. Tefsir-ul Vazih c. 3 s. 58
7. Futuhat-ul İlahıyyet bi T evzih-ul Celaleyn lil Dekaik Hefiyyet c. 1 s. 283
9. Zad-ul Mesır fı İlmul Tefsir s. 399
10. Ta’bir-ul Rahman, ve Tefsir-ul Menan c. 1 s. 114
11. Tefsir-ul Ta’cul Tefasir c. 1 s. 61
12. Tefsir Ebi Suud c. 1 s. 244
13. Mu’terek-ul Ekran fı l’can-ul Kur’an s. 562
14. Tefsir-ul Kur’an Hekim. c. 3 s. 322
15. Sahih Muslim c.7 s. 120
—————–
48- Fahri Razi: Tefsir-ul Kebir c. 8 s. 80
16. Sahih Tirmizi c. 4 s. 293
17. Musned Ahmed Bin Hanbel c. 1 s. 185
18. Müstedrek alal Sahiheyn c. 1 s. 150
19. Fahri Razı Tefsirul Mesir c. 8 s. 80
Ve bu kaynaklar dışında onlarca Tefsir kitaplarında, Hz. Resulullah (s.a.a) mubaheleye Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyn’i çağırmış ve şöyle buyurmuştur. “Allah’ım bunlar benim Ehl-i Beyt’imdir.” diye buyurmuştur. Bu hadisi ise aynı mana içinde nakletmişlerdir.
24- “Kim Allah’a sımsıkı tutunursa, artık elbette o, dosdoğru olan bir yola iletilmiştir.” 49
Hafız Hakim Haskani’ninn rivayetine göre Cabir Bin Abdullah dedi ki; Resulullah şöyle buyurdu: “Allah-u Teala Ali, Hanımı ve çocuklaını mahlukatın üzerindeki hüccetleri (kıldı) ve onlar ümmetimin ilim kapıları, kim onların vasıtasıyla hidayet olursa, dosdoğru yola hidayet olur (sıra-tul mustakıme)” 50
Ehl-i sünnetin tefsir ve hadis alimleri bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyorlar. Onlardan Hafız Kunduzi, Muhammed Sebhan Mısn, Şafii alimi Şeblenci ve İbni Hacer, şöyle rivayet et- mişlerdir: Hz. Resulullah, İmam Ali’nin elinden tutarak “Ona sarılın, bu Allah’ın sağlam ipidir.”
Dedikten sonra bu ayeti okudu “Hep birden Allah’m ipine sımsıkı sarılın….. “52
Ayeti kerimenin İmam Ali ve Ehl-i Beyt’in faziletlerini ve azametlerini beyan maksadını taşıdığı yönünde bir çok hadis
——————
49- AI-i Imran Suresi 101
50- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 58 ve Yenabi-ul Mevedde s. 63
51- Al-i Imran Suresi 103
52- Yenabi-ul Mevedde s. 118-119, Sevikul Muhrike s. 93
nakledilmiştir: Ve hadis alimlerinden bazıları şunlardır.
-Şeblenci: Nur-ul Ebsar s. 124
-Sabban Mısri: Esraful Rağibın s. 118
-İbn-i Hacer Sevaikul Muhrike s. 90
-Rah’ul Meani c. 4 s. 16
26- “Sizden hayra çağıran, hakkı emreden, batılı yasaklayan bir cemaat bulunsun, işte onlar kurtuluşa erenlerdir.”53
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre: Ali bin Ebi Talib (a.s) şöyle dedi: Selman Farisi bana dedi ki: “Ya Ebel Hasan, ben ve sen Resulullah’ ın yanında iken Hz. Resulullah, belime vurarak şöyle buyuruyordu! “Ya Selman,bu ve taraftarları kurtuluşa erenlerdir. “54
27- “Muhammed, ancak bir peygamberdir. Ondan önce de peygamberler gelip geçmiştir. Şimdi o ölür ya da öldürülürse, gerisin geriye (eski dininize) mi döneceksiniz? Kim (böyle) geri dönerse, Allah’a hiçbir şekilde zarar vermiş olmayacaktır. Allah, şükredenleri mükafatlandıracaktır ” 55
Huzeyfetul Yemani şöyle dedi: “Uhud savaşında Hz. Resulullah müşrikler ile savaşa başladığında, Hz. Resulullah’ın sahabeleri hüsrana uğradıklarında, İmam Ali, Ebu Dücana ile Resulullah’ın yanında savaşarak müşrikleri Hz. Resullulah’tan uzaklaştırdılar ve bunun akabinde Allah’u Teala bu ayeti Ali ve Ebu Dücane için nazil etti. “56
28- “…Kim dünya nimetini isterse, onu vereceğiz. Ahiret sevabını isteyene de ondan vereceğiz. Biz şükredenleri yakında mükafatlandıracağız.” 57 .
———————
53- Al-i Imran Suresi 104
54- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.68
55- AI-i Imran Suresi 144
56- Şevahid-ul TenziI c. 1 s. 136
57- AI-i Imran Suresi 145
İbn Abbas şöyle dedi: ‘Yüce Allah Kur’an’ın iki ayetinde Ali’yi şükredenler diye zikretmiştir. (Allah şükredenleri mükafatlandıracaktır) Al-i İmran 144, (Biz şükredenleri yakında mükafatlandıracağız) Al-i İmran 145 ifadeleridir.”58
29- “Kim ateşten uzaklaştırılıp cennete konursa, gerçekten muradına ermiştir…”59
Meğazili’nin rivayetine göre, Hz. Muhammed (s.a) şöyle buyurdu: “Kıyamet günü olduğunda, cehennem köprüsünün üzerinde bir yol vardır. Ali bin Ebi Talib’in vilayeti (beraatı) olmayanara izin verilmeyecektir (geçemeyecekklerdir)”60
Birçok tefsir ve hadis alimleri bu hadisi kendi kitaplanna nakletmişlerdir. Onlardan bazıları şunlardır.
1. İbn-i Hacer Asakalani: Lisan-ul Mizan c. 1 s. 51
2 Harezmi (şafii): Menakib Ali bin Ebi Talib s. 253
3 Hafız Muhibiddin Taberi: Zuhair-ul ukba s. 71 ve Erriyaz- un Nazire c. 2 S. 177
4. Haliz Ebi Naim Ahmed Bin Abdullah İsfahani: Ahbar-ı İsfahan c. 1 s. 342
5. Zehebi (şafii): Mizan-ul İ’tıdal c. 1 s. 28
6. Şa’zan Manakıb Mi’et Manakıb: 26 s. 11
30- “…..Allah kattında mükafattır bu, daha güzel mükafat da gene Allah katındadır.”61
Hafız Hakim Haskani bu ayetin beyan ve tefsirinde diyor ki; Resulullah; bu ayet hakkında Ali’ye şöyle dedi: “Allah katında mükafattır bu “Ey Ali, bu ayetteki mükafat (sevap) sensin “62
——————–
58- Şevahıd-ul Tenzil c. 1 s. 136
59- AI-i Imran Suresi 185
60- Menakıb Ibn-i Meğazili s. 242
61- AI-i Imran Suresi 195
62- Şevahid-ul Tenzıl c. 1 s. 138 .
31- “Fakat Rabb’lerine karşı gelmekten sakınan kimseler için, içinden ırmaklar akan Cennetler vardır. Onlar, orada sürekli kalıcıdırlar. Bu, Allah katından bir konaklamadır. İyi kimseler için, Allah katında olan daha hayırlıdır. 63
Esbağ b. Nebbat’tan Hz Ali’nin şöyle buyurduğunu duydum: ” Hz. Resulullah elimden tuttuktan sonra şöyle buyurdu:
Ey kardeşim! Allah ‘u Teala şöyle buyuruyor. ‘Allah katından ki nimettir. . … ‘
Ayetini okuduktan sonra şöyle dedi: Ey Ali sen mükafatsın (velayetin) ve senin taraftarların (şiaların) en hayırlılarıdır. “64
32- “…Ve, nefsinizi öldürmeyin, şüphesiz ki Allah, sizin için rahim olandır.”65
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle rivayet ediyor: “… Ve nefsinizi öldürmeyin” yani, “Peygamber ehlini (Ehl-i beytini) öldürmeyin. ” Doğrusu Allah şöyle buyuruyor: “Gelin oğullarımızı ve oğullarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, nefislerimizi ve nefislerinizi davet edelim…” Bu ayette: “oğullarımızdan kasıt İmam Hasan ve Hüseyin Kadınlarımızdan kasıt, Hz. Fatıma, nefislerimizden kasıt ise; İmam Ali’dir. “66
33- “Yoksa onlar, Allah’m kendi fazlından insanlara verdiklerini mi kıskanıyorlar?..” 67
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur: ” Bu ayeti kerime Hz. Muhammed ve Hz. Ali hakkında indi, Allah’ın kendi fazlı, nübüvvet ve imamettir.”68
Bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiğini itiraf eden bazı sunni alimleri ve kitapları şunlardır.
————————–
63. Al-i İmran Suresi 198
64. Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.138
65. Nisa Suresi 29
66- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 143, Menakib Ibni Meğazili s. 318
67 – Nisa Suresi 54
68- Ğayet-ul Meram s. 325
1. Allame Şevafi Hafız Ebul Hasan İbn-i Meğazili: Menakib İbn-i Meğazili s. 267
2. İbn-i Hacer Heysemi Sevaik-ul Muhrike s. 150
3. Ebu Bekir Şehabeddin Hazremi şafi: Reşful Sadı s. 37 Mısır.
4. Hafız Süleyman Kunduzi: Yenabi-ul Mevedde s. 121
34- “. . . oysa biz İbrahim ailesine kitap ve hikmet verdik, büyük bir mülk bağışladık” 69
İbn-i Hacer Heysemi’nin rivayetine göre; İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetle ilgili şöyle (Büyük bir mülk bağışladık) buyurmuştur: “Onlara (İbrahim ailesine) imameti verdik. Onlara itaat Allaha itaat ve onlara isyan ise Allah il isyandır. ” 70
Değerli kardeşlerim imametten kasıt; İmam Ali ve on bir evladıdır. Hz. Resulullah imamların sayısını ve isimlerini birden defalarca sahabelere açıklamıştır. Bu konu hakkında onların alimleri tarafından değişik hadisler nakledilmiştir.
35- “Ey İman edenler, Allah’a itaat edin Peygbere ve sizden olan emir sahiplerine itaat edin.” 71
Bu ayeti kerime Hz. Resulullah’ın İmam Ali’yi Medine de kendi yerine halife tayin ettiğinde nazil olmuştur. Alluh’u Teala Müslümanlara emrederek Peygamber ve Peygamberin kendi yerine bıraktığı emir sahibi ve halifesine itaat etmelerini ve ona karşı gelmelerini yasaklamıştır.72
36- ‘Ve kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse..işte onlar, Allah’ın nimet verdiği peygamberler, sıddıklar, şehitlerle beraberdir Bu Allah’ın büyük bir lütfüdür”73
—————-
69- Nisa Suresi 54
70- Savaik-ul Muhrike s. 93 mısır
71- Nisa Suresi 59
72- Ğayet-ul Meram s. 263-264’de Bak
73 Nisa Suresi 69-70
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir. “Kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse” den maksat: “Allah’ın farzlarına ve Hz. Resulullah in sünnetine itaat ederse. ”
“İşte onlar, Allah’ın nimet verdiği Peygamberler, sıddıklar, şehitlerle beraberdirler” ayetinden kasıt: “Ali bin Ebi Talib, Cafer Tayyar, Hamza bin Abdulmuttalib, Hasan ve Hüseyin. Bunlar şehitlerin efendileri ve en hayırlılarıdır. ”
“Bu Allah’ın büyük bir lütfudur” dan maksat: “Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin’in menzilesi, Resulullah’ın menzilesi gibidir. Cennette bir yerdedirler. “74
37- “Gerçekten münafıklar, ateşin en alt tabakasındadırlar. Artık onlara asla bir yardımcı bulamazsın”75
İbn-i Askır, Ahmed b. Hanbel’in rivayetine göre Hz. Muhammed (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey Ali, seni ancak mümin sever ve ancak münafık buğz eder. ”
Daha sonra Hz. Muhammed bu ayeti okudu: “Gerçekten münafıklar, ateşin en alt tabakasındandırlar. “76
Meğazili, Hz. Muhammed’in (s.a.a) şöyle buyurduğunu rivavet etmiştir: “Vay EhI-i Beytime zulüm (eziyet) eden kişiye, münafıklarla beraber cehennemin en alt tabakasında cezalandırılacaktır. “77
38- “İman edip iyi işler yapanlar ise, Allah onlara ecirlerini eksiksiz ödeyecek ve onlara kendi fazlından fazlasını da verecektir.”78
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre ibn-i Abbas şöyle demiştir: “Kur’an’da her ne kadar ‘iman edip iyi işler yapanlar’ hitabı varsa bu hitabın efendisi başta Ali’dir. Yüce Allah
———————-
74. Şevahid-ul Tenzil c.1 s. 153-154 ve Ircehul Metalib s. 22, Zehebi: Mızan-ul i’ti’dal kısım 2 s. 212
75. Nisa Suresi 145
76. Tarih ibni Asakir c. 2 s. 253
77 – Menakib ibni Meğazili s. 66
78. Nisa Suresi 173
Kitabında sahabeyi ayıpladığı halde Ali’yi hayırdan başka bir şeyle hiç bir zaman anmamıştır. “79
39- “Bugün dininizi kemale erdirdim, üzerinizdeki nimetimi tamamladım ve size din olarak İslamı seçip beğendim.” 80
Ebu Hureyre’den rivayet ediliyor ki: Zilhicce ayının on sekizinde. (Gadir Hum günü) Peygamber(saa) şöyle buyurdu: “Ben kimin mevlası isem Ali’de onun mevlasıdır. (Emiridir)” O an, “bu gün dininizi tamamladım” ayeti nazil oldu.
Denilir ki! Resulullah (s.a.a) Ali’nin halifeliğini beyan ettikten sonra ‘Ali’ye müminlerin emiri diye selam verin” diye buyurdu.
Sonra Hz. Resulullah tekbir getirerek, “Allah’u Ekber, dini kemale erdirdiği için, nimeti tamamladığı için. benim risalemde (peygamberliğinde) Ebu Talib oğlu Ali’nin benden sonra velayetine razı olduğu için” buyurdu. 81
40- “Allah, iman edenlere ve iyi işlerde bulunanlara vaat etmiştir, onlar için bir bağışlama ve büyük bir ecir vardır.”82
Allame Hanefiyye Mevfik Bin Ahmed’in rivayetine göre Yezid Bin Şerahil Ensari, İmam Ali’nin şöyle dediğini duydum der: “Hz. Muhammed şöyle dedi: Ey Ali! Allah’u Teala’nın şu ayetini duymuyor musun: ‘Allah iman edenlere ve iyi işlerde bulunanlara” ayetinden kasıt; Sen ve taraftarlarındır ve bizim buluşmayı vaat ettiğimiz yer havuzun başıdır. “83
41- “İnkara sapanlar ve ayetlerimizi yalanlayanlar ise, alevli ateşin hakkıdırlar onlar”84
79. Şevahid-ul Tenzil c.1 s.21
80. Maide Suresi 3
81. Durr-ul Mensur c. 3 s. 19. Kur’an’da Hz. Ali c. 2 s. 56-59, Menakib-i ibn-i Meğazili s. 322-323, Maktel-i Hüseyin Harezmi c. 1 s. 470.480, Menakıb Harezmi s.8O
82-Maide Suresi 9
83. Menakib il Harezmi s. 187
84- Maide Suresi 10
Hafız İbn-i Meğazili’nin rivayetine göre İbn-i Abbas dedi ki Resulullah şöyle buyurdu: “İnkara sapanlar ve ayetlerimizi yalanlayanlar.” Yani; Ali’nin velayetidir. Ali’nin velayet hakkını tanımak bütün alemlerin üzerine farzdır”85
42- “And olsun ki Allah israiloğullarından kesin söz almıştır’. Onlardan on iki güvenilir gözetleyici göndemiştik. “86
İbni Abbas şöyle demiştir: “Cabir b. Abdullah Ensari ayağa kalkarak: ‘Ya Resulullah imamların sayısı kaçtır?’ dedi. Resulullah şöyle buyurdu: ‘Ya Cabir bana sorduğun için Allah sana rahmet eylesin, imamların sayısı Allah-u Teala’nın şu ayette buyurduğu İsrail oğullarının on iki güvenilir gözeticileri kadardır. Allah buyuruyor ki: ‘
And olsun ki
“Ey Cabir imamlar 12 tanedir. Onların evveli Ali bin Talib ve sonuncusu Muhammed Mehdi ‘dir. “87
43- “…Onları dosdoğru yola yöneltip iletir” 88
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre Yeman Mevla Mesab b. Zübeyr şöyle demiştir. “Ali bin Ebi Talib, insanları doğru yola iletir.”89
44- “Ey İman edenler, Allah’tan korkup-sakının ve sizi O’na yaklaştıracak vesile arayın. “90
İmam Ali (a.s) dedi ki, Hz. Resulullah bu ayetin tefsirinde şöyle buyurdu. “Evladımdan gelecek olan imamlara itaat, Allah’a itaattir, onlara isyan Allah’a isyandır. Onlar kopmayan kulp ve Allaha vesiledirler. “91
———–
85- Menakib ibni Meğazili s. 322-323
86- Maide Suresi 12
87 – Menakib Mi’et Menakib 40 s. 28-29
88- Maide Suresi 16
89- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 65
90- Maide Suresi 35
91- Meveddet Pınarları s.92
Allame Hindi bu ayetin tefsirinde, Ehl-i Beyt’in kıyamet gününde Allah’a vesile veren yakınları olduğunu kaydediyor.92
Bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiğini birçok Sünni alimi kaydetmektedir. Onlardan bazıları şunlardır:
-Menkıb İbn-ı Meğazili s. 56
-İbn-ı Hacer Heysemi: Mecme-ul Zevaid c. 1 s. 239
-Menakib-ul Mi’et, Menakib 53 s. 36
45- “Ey İman edenler! Sizden kim dininden dönerse (bilsin ki) Allah, sevdiği ve kendisini seven müminlere karşı alçak gönüllü (şefkatli), kafirlere karşı onurlu ve zorlu bir toplum getirecektir. Allah yolunda cihad ederler ve hiçbir kınayanın kınama- sından korkmazlar. Bu, Allah’ın dilediğine verdiği lütfudur. Allah’ın lütfu ve ilmi geniştir.” 93
Fahri Razi bu ayetin tefsirinde şöyle rivayet etmiştir: Bu ayet Ali’nin (a.s) hakkında indi, dedikten sonra şöyle naklediyor: Hz. Resulullah sancağı ona verdiği gün buyurduğu söz ona dalalet ediyor: “Sancağı öyle birisine vereceğim ki, o Allah’ı ve Resulunu sever, Allah ve Resulu de onu sever” bu vasfedilen sıfatlar bu ayette zikredilen sıfatlardır. 94
Değerli okuyucu bu hadis sahih ve meşhurdur.
46- “Sizin veliniz ancak Allah, O’nun Peygamberi ve namaz kılan ve rüku halinde zekat veren müminlerdir. “95
Ehl-i Sünnet’in önde gelen tefsir alimlerinden biri olan Fahri Razi şöyle rivayet etmiştir: Ebu Zer dedi ki: “Bilin ki bir gün Hz. Resulullah ile birlikte öğle namazı kıldığımız bir sırada, bir dilenci mescittekilerden sadaka istedi fakat ona kimse bir şey vermedi. Bu sırada Hz. Ali
——————-
92- Irceh-ul Metalib s. 591-592
93- Maide Suresi 54
94- Mefatih-ul Ğayb c. 12 s. 30 Esnal Mutalib lil Cezni s. 10-11
95- Maide Suresi 55
rukü halindeydi. Elinin küçük parmağını ona doğru uzattı o parmağında yüzük vardı. Dilenci gidip yüzüğü hazretin parmağından çıkanp aldı.” Bunun üzerine Hz. Resulullah Allah’a yakararak şöyle dua etti “Allah’ım kardeşim Musa sana dua etti ve ‘Rabbim gönlümü aç işimi kolaylaştır. Dilimdeki düğümü çöz ki, sözümü anlasınlar. Ailemden bana bir yardımcı ver. Kardeşim Harun’u… Onunla kuvvetimi arttır. Onu işime ortak et ki, seni çokça tespih edelim. Şüphesiz sen bizi görensin’ 96 dedi.
Sende ona! ‘Senin isteklerin sana verildi. Ey Musa’97 diye vahyettin.
Allah’ım! bende senin kulun ve peygamberinim benimde gönlümü aç, işimde kolaylık sağla, ailemden Ali’yi, bana yardımcı ver, onunla kuvvetimi arttır.” Ebu Zer diyor ki: “And olsun Allah’a! Henüz Hz. Resulullah sözünü tamamlamamıştı ki, Cebrail ‘Sizin veliniz ancak Allah, onun peygamberi ve namaz kılan ve rüku halinde zekat veren rnüminlerdir.” ayetini getirdi. 98
Değerli Kardeşlerim, bu ayetin İmam Ali (a.s) hakkında indiğine dair Ehl-i Sünnet alimleri ittifak etmişlerdir ve onlardan bazıları:
1.Harezmi: Ensab-ul Eşref c. 2 s. 150
2.Tefsir Muhiddin Bin Arabi: c. 1 s. 334
3.Menakib Havarezmi: s. 186
4.Cami-ul Beyan c. 1 s .165 taberi
5.İbn Kesir: Tefsir-ul Kur’an-ul Azim c. 2 s. 71
6. Vahidi: Esbab-ul Nuzul s. 148 mısır
7. Suyuti: Durr’ul Mensur c. 2 s. 295
8. Mutteki hindi: Kenzul Ummal c. 6 s. 405
9. Şevkani: Feth-ul Gadir c. 2 s. 50
10. İbn Esir: Camı-ul Usul c. 9 s. 478
11. Kenci: Kiyafetul Talib s. 250
12. Tefsir Kurtubi: c. 9 s. 336
13. Hafız Kunduzi: Yenabi-ul Mevedde s. 202
47- “Kim Allah’ı, Peygamberini ve inananları veli kabul ederse, bilsin ki, şüphesiz Allah’ın ordusu olanlar üstün gelirler. “99
İbn-i Abbas şöyle demiştir: “Kim Allah’ı, Peygamberini ve inananları veli kabul ederse…” ayeti kerimesi İmam Ali hakkında has olarak indi.
Hafız Hakim Haskani bu ayetin tefsirinde, İbn-i Abbas Hz. Resulullah’tan şöyle rivayet etmiştir. “… yüzüğü sana kim verdi? Dilenci şöyle dedi: “Ayakta olan (kişi Ali bin Ebi Talib)” Hz. Resulullah şöyle sordu: “Yüzüğü nasıl bir vaziyette verdi.” O dedi: “Yüzüğü namazda rüku halinde iken verdi.” Hz. Resulullah bunu duyduğunda tekbir getirerek şöyle dedi: Allahu Teala şöyle buyuruyor! “Kim Allah’ı, Peygamberini ve inananları veli kabul ederse, bilsin ki, şüphesiz Allah’ın ordusu üstün gelir.”100
48- “Ey Peygamber, Rabbin tarafından indirilen emri bildir…” 101
Vahidi’nin nakline göre, bu ayeti kerime Gadir Hum günü Ali bin Ebi Talib hakkında indi. 102
Fahreddin Razi bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Ey Peygamber, Rabbin tarafından indirilen emri bildir ve eğer bu tebliği ifa etmezsen, O’nun elçiliğini yapmamış olursun…” ayeti kerimesi, Ali bin Ebi Talib hakkında indi. Ayet indiğinde Ali’nin elinden tutup, Resulullah (saa) şöyle buyurmuştur:
———
99- Maida Suresi 56
100- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 185-186
101- Maide Suresi 67
102- Vahidi: Esbab-ul Nuzul s. 135
“Ben kimim mevlası isem Ali de onun mevlasıdır. Ey Allah’ım Ali’nin vilayetini kabul edip onu seveni sen de sev ve onun vilayetini inkar edip düşman olana sende düşman ol” 103
Cemaleddin Suyuti’nin ‘Durr’ul mensur’ adlı tefsir kitabında şöyle naklediliyor:
Ebu Said El Hudri dedi ki: “Bu ayeti kerime, Gadir Hum günü Ali bin Ebi Talib hakkında indi.”
Başka bir rivayette, Abdullah b. Mesud şöyle buyurmuştur: “Bizler Resulullah (s.a.a) zamanında bu ayeti kerimeyi şöyle okurduk: (Ey Peygamber) Ali’nin müminlerin mevlası olduğunu sana inen emir üzere bildir ve eğer bu tebliği ifa etmezsen onun elçiliğini yapmamış olursun…”lO4
Ehl-i Sünnetin önde gelen alimleri bu ayetin tefsirinde hepsi yukarıda aktardığımız gibi ittifak etmişlerdir. Ve onların önde gelenleri şunlardır.
-Muhammed el Şevkani: Felh-ul Kadir c. 2 s. 57
-Hakim Haskani: Sevahid-ul Tenzil c. 1 s. 188-190
-Allame Nisaburi Ebu Bekir Muhammed b. Hasan (şafii) Tefsir-ul Nisaburi: c. 6 s. 194-195
-İbn-i Esir: Es’ed-ul Ğabe C. 2 s. 67-Kahire
-Taberi: Zuhair ukba s. 67 Kahire
-Ahmed Bin hanbel: Musned c. 4 s. 281 Mısır
-Belği: Menakib s. 28 Hind.
-İbn Hacer-ul Askalani: Tehzib Tehzib c. 3 s. 327
-Zehebi: Mizan-ul rtidal c. 2 s. 107
-Nisai: Hasais Emiril Müminin s. 89
49- “Ey iman edenler akitleri yerine getirin” 105
Zehebi, Abdullah b. Abbas’ın, bu ayetin tefsirinde şöyle
——————
103. Tefsir-ul Kebir c. 6 s. 53
104- Suyuti: Durr’ul Mensur c. 2 s. 298
105- Maide Suresi 1
Dediğini nakletmiştir. “Kur’an’da her ne kadar ‘Ey İman edenler’ hitabı varsa, işte bu hitabın efendisi başta Ali’ dir. Yüce Allah kitabında sahabeleri ayıpladığı halde, Ali’yi her zaman iyilikle anmıştır:’106
Allame Hindi’nin rivayetine göre İbn-i Abbas şöyle dedi:
“Ali sıddıkların efendisidir.’108
51- “Allah kimi dilerse, saptırır; dilediği kimseyi de doğru yola iletir.” “Qnları seçkin kıldık ve doğru yola ilettik.”109
Hafız Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre: Bu iki ayeti kerimedeki, “Sıratel Müstakim” yani doğru yoldan kasıt hitabı İmam Ali’yedir.
O rivayetlerden biri de, İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurdu: “Allahu Teala’nın işaret ettiği yol, Al-i Muhammed’in yoludur.” 110
52- “De ki! Kesin delil ancak üstün ve mükemmel huccet, Allah’ın delilidir. O dileseydi hepsini doğru yola iletirdi.” 111
Meğazili, Enes’in bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini nakletmiştir: Resulullah’ın yanında bulunuyorduk. Ali bin Ebi Talib’i gördüğümde şöyle buyurdu: “Ben ve Ali, kıyamet gününde bu ümmetin üzerine delil ve hüccetiz. “112
Al-i Muhammedin kıyamet ve dünya gününde, yüce Allah’ın bu ümmet üzerine göndermiş olduğu delil ve hücceti olduğunu destekleyen hadisler çoktur ve onlardan bazıları:
——————
106. Zehebi Mizan I’tidal c. 3 s. 311
107. Maide Suresi 119
108- Inceh-ul MeTalib s. 19
109- En’am Suresi 39 ve 87
110- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 59-61
111. En’am Suresi 145
112- Menalib ibn Meğazili s. 40 ve 197
Suyuti: Meğt’ul Hadis s. 19
Taberi: Zehair-ul Ukba s. 77
Taberi: Rayazun Nazire c. 2 s. 193
Hatib Bağdadi: Tanh-ul Bağdat c. 2 s. 88
Harezmi : Menakıb-ı Harezmi s. 228
53- “Anaya babaya iyilik edin”113
Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Yüce Allah bana itaat etmenizi ve bana karşı gelmemenizi; emrime tabi olmanızı farz kıldı. Bana tabi olmanızı farz kıldığı gibi benden sonra Ali bin Ebi Talib’e itaat etmenizi de farz kıldı. Bana karşı gelmenizi yasakladığı gibi ona karşı gelmenizi de yasakladı. Yüce Allah Ali’yi vezirim, varisim karar kıldı. Ali bendendir. Ben de Ali denim.Ali’yi sevmek iman, Ali’ye buğz ise küfürdür. Onu seven beni sevmiştir, ona buğzeden bana buğz etmiştir. Ben kimim mevlası isem Ali’de onun mevlasıdır. Ben bütün müslümanların mevlasıyım. Ben ve o, bu ümmetin babasıyız. “114
Meğazili, Hz.Resulullah’ın şöyle buyurduğunu naklediyor:
“Ali’nin müslümanlar üzerindeki hakkı, babanın evlatları üzerinde olan hakkı gibidir. “115
-Zehebi: Mi’zan İ’tıdal c. 2 s 313
-Asakalanı “Lısan-ul Mizan c. 4 s. 399
-Harezmi: Menakıb-ı Harezmi s. 23 ve 219
54- “İblis, beni azdırdığın için ant olsun ki, senin doğru yolun üzerinde otunıp onlara karşı duracağım.”116
Hakim Haskani Hanefi’nin naklettiği bir rivayete göre Hz. Muhammed (saa) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurdu: « ayeti kerimede İblis’in, ‘senin doğru yolun’ dediği yol, Ali bin Ebu Talib’in yoludur. “117
——————
55- ‘Ve derler ki, hamd olsun Allah’a ki; Bizi hidayeti ile buna ulaştırdı. Allah hidayet etmeseydi biz bunu bulamazdık… ” 118
Allame Kabbisi, sünni alimlerinin önde gelen tefsir alimlerinden olan Taberi den şöyle naklediyor. Hz. Resulullah Gadir Hum günü hutbesinde şöyle buyurdu: “Ey insanlar size dediğim gibi, müminlerin emri Ali’yi tebrik edin’. Ve şöyle deyin ‘Ve derler ki hamdolsun Allah’a ki; bizi hidayeti ile buna ulaştırdı. Allahu Teala bütün söylenenleri (kalbinde), nefsinde hainlik olanları da biliyor. “119
56- “….A’raf üzerinde herkesi simasından tanıyan adamlar vardır.” 120
İbn-i Hacer (şafii) Sa’lebi’nin tefsirin’den İbn-i Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet ediyor: “A’raf, sırat köprüsünün üstünde olan yüksek, bir dağdır. O dağın üzerinde Ab- bas, Hamza ve Ali bin Ebi Talib ve Cafer-i Tayyar dururlar. Kendilerini sevenleri yüzlerinin (nurundan) beyazlığından ve kendilerine buğzedenleri ise yüzlerinin kara olmasından tanırlar. “121
(Not: Imam Cafer Sadık buyurdu ki:”A’raf üzerinde duracak olanlar Ehl-i Beyt imamlarıdır.”)
57- “A’raf ehl-i simalarından tanıdıkları bir takım adamlara, ‘Ne çokluğunuz ne de taslamakta olduğunuz büyüklük size yarar sağladı” l22
Hafız Süleyman Kunduzi’nin rivayetine Selman Farisi şöyle demiştir: Hz. Muhammed’in Imam Ali’ye on dan fazla şöyle buyurduğunu duydum: “Ey Ali sen ve senin vasilerin (imamlar) cennet ile cehennem arasında Araf ehlisiniz. Sizi tanıyanlar ve
117_Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.200
118. Araf Suresi 43
119. Kitap Maza rı Tarih c. 3s. 156, Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.200
120- A’raf Suresi 46
121- Sevalk-ul Muhrike s.101
122- A’raf Suresi 48
sizin tanıdığınız (vilayeti kabul edenler) cennete girebilecek ve cehenneme de ancak sizi inkar edenler ve sizin inkar ettikleriniz girecektir. “123 .
İmam Ali
58- “… Affet deyin ve kapıdan secde ederek girin ki, hatalarınızı bağışlayalım, iyilik yapanlara ihsanımızı arttıracağız demiştik.”l24
Hafız Heysemi (Safii)nin rivayetine göre Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ehl-i Beyt’imin sizin aranızda ki misali, İsrail oğullarının Hitta kapısı (Selamet kapısı) gibidir. Kim o kapıdan girerse Allah onu bağışlar. “125
Mutteki Hindi’nin rivayetine göre Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ali bin Ebi Talib Hitta kapısıdır. Kim o kapıdan girerse mümin olur, ve kim de o kapıdan çıkarsa kafir olur. “126
Sünni hadis alimleri yukarıda size sunmuş olduğumuz hadisi kendi kitaplarında kaydetmişlerdir. Ve onlardan bazdan şunlardır:
-Suyuti: El kaul-ul Celil, hadis 39
-Şeyh Muhammed Derulşi: Esnal Metalib ti Ehadıs Muhtelefet-ul Meratıb Huruf-ul Ayn s. 141 Mısır
-Allame Hındi: Menakıb Aynı s. 38
-İbrahim Bin Abdullah Ri’sabi: Esna’l Metalib 18 babın sonu.
59- “Hani Rabbin: Ademoğullarının sulbünden soyunu çıkarmış ve kendilerini nefislerine şahit tutmuş: Ben, sizin Rabb’niz değil miyim?” demişti. Onlar da demişlerdi ki: “Evet, biz buna şahidiz. Kıyamet günü: “Bizim bundan haberimiz yoktu.” demeyiniz” l27
Bazı sünni alimleri bu ayetin tevil ve tefsirinde şöyle rivayet etmişlerdir: Hz. Muhammed (saa) şöyle buyurdu: “İnsanlar Ali’nin ne zamandan beri müminlerin emiri sıfatını aldığını bilselerdi, onun faziletlerini inkar etmezlerdi. Ali müminlerin emiri sıfatını aldığında Adem (a.s) ruh ve ceset arasında idi. Yüce Allah mübarek kitabında şöyle buyurdu. “Hani Rabbim: Ademoğullarının sulbünden soyunu çakarmış…”
60- “Allah’ın doğru yola ilettiği kimse, doğru yoldadır. “129
Hafız Süleyman Kunduzi’nin rivayetine göre Hz. Ali hutbelerinin birinde şöyle buyurdu: “Benim yol gösteren (hadi) ve benim hak yola ileten “130
61- “Yarattıklarımızdan öyle bir ümmet vardır ki, onlar hakkı gösterirler ve onunla adaleti uygularlar. “131
Hafız Süleyman Kunduzi’nin rivayetine göre Hz. Ali’den, Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Benden sonra ümmetim yetmiş üç fırkraya ayrılacak, yetmiş ikisi ateşliktir, bir fırkra, fırka-i naciyedir. ” Hadısi şerif-i beyan ederken şöyle buyurmuşlardır: ‘Yarattıklanmızdan öyle bir ümmet vardır ki, onlar hakkı gösterirler ve onunla adaleti uygularlar.”
“Bu ayeti kerimede, fırkai naciye beyan edilmiştir ki bu, ben, Ehl-i Beyt’im ve bize tabi olanlardır. “132
62- “Ey Allah’ım, eğer bu kitap senin katından gelen bir gerçekse üzerimize gökten taş yağdır ya da bize elem verici bir azap ver.” demişlerdi.” 133
————–
128. Delail-ul Sıdk, Allame Deylemiden naklen, Meğazili: Menakıb ibni Meğazili s. 271-172
129- A’raf Suresi 178
130- Yenabi-ul Mevedde s. 495
131- A’raf S uresi 181
132-Meveddet Pinarları s. 23 Ş. Yeşil yayınları ist
133- Enfal Suresi 32
Allame Kabbisi, Hafız Ebi Ubeyd-ul Harvi’nın tefsirinden (Ğarib-ul Kur’an) naklen şöyle rivayet ediyor: Hz. Resulullah (saa) Gadır Hum günü Ali’nin hakkını (velayetini ve imametini) duyurduktan sonra, Cabır b. Nezer b. Hans b. Keldı Adbi Hz. Muhammed’e gelerek şöyle dedi: ‘Ya Muhammed, Allah’ın birliğini ve senin Allah’ın resulü olduğunu, namaz kılmayı, oruç tutmayı, hacca gitmeyi, zekat vermeyi emrettin ve kabul ettik. Bunlardan razı deyilmisin ki, amcan oğlu Ali’yi bizden (Ben kimin mevlası isem, Ali de onun mevlasıdır) diyerek üstün tutuyorsun. Bu senden mi yoksa Allah’tan mi?” Hz. Muhammed şöyle buyurdu: “Vallahi bu emir Allah’tandır.”
Cabir giderek şöyle dedi: “Ey Allah’ım eğer Muhammed doğru söylüyorsa, gökyüzünden başımıza taş yağdır ya da bize elem verici bir azabı indir, Cabir kendi grubuna ulaşamadan, Allah’u Teala gök yüzünden taş indirerek, onu öldürdü. “134
Sünni alimlerinin önde gelenlerinden Şeyhul İslam Hamaveyni (hanefi) Feraid-ul Semteynn bab 13 de naklediyor.
İbni Sabbağ (maliki): Fusul-ul Muhimme s. 36
Şeblenci (Şafii): Nur-ul Ebsar s. 78
63- “Halbuki sen (Muhammed) onların içinde iken, Allah onlara azap edecek değildi…”135
Meveddet Pınarları adlı kitabın yazarı, bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Resulullah (saa) bu ayette beyan olunan, zat- i şerifleri hakkındaki mananın, kıyamet gününe kadar, Ehl-i Beyt’inden gelecek İmamlar hakkında da tecelli edeceğini beyan buyurmuşlardır. Nasıl ki Resulullah (saa) ehli arza eman ise, Ehl-iBeyt’i de arz ehlinin emanıdır.”
Bu konu hakkında pek çok hadis zikr olunmuştur. Nitekim Resulullah (saa) bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmuşlardır: “Ehl-i Beytim Ehl-i arzın emanıdır. Ehl-i beyt’im helak olursa dünyanın sonu gelir.”136
—————-
134- Maza fil Tarih c. 3 s. 151
135- Enfal Suresi 33
64- “……Hem de O’nun dostu olmadıkları halde, O’nun dostları ancak Allah’tan korkanlardır, fakat çoğu bunu bilmezler”137
Hakim Haskani’nin rivayetine göre, İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Hem de onun dostu olmadıklan halde” ayetinden kasıt; Mekke kafirleri “Onun dostları ancak Allah’tan korkanlardır,” ayetinden kasıt büyük şirklerden korkanlardır. Yani: “Ali bin Ebi Talib, Hamza, Cafer ve Akil’dır.” Bunlar Allah’ın dostlandır. Fakat çoğu bunu bilmezler. “138
65- “…Bilin ki ele geçirdiğiniz ganimetin beşte biri Allah’ın, Peygamberin ve yakınlarının, yetimlerin, düşkünlerin ve yolcularındır, Allah, her şeye güç yetendir.”l39
İman Cafer-i Sadık, (as) şöyle buyurdu: “Ayeti kerimede kastedilen Peygamberin yakınları olan; müminlerin emiri Ali ve geri kalan Ehl-i Beyt imamlarıdır. “
Hz. Peygamberin döneminde elde edilen ganimetierin beşte biri Ehl-i Beyte tahsis ediliyordu. Bu tahsis Peygamberden sonra, Ebubekir, Ömer, Osman’ın döneminde verilmedi. Emevi ve Abbasi döneminde de verilmedi. Lakin bir çok Sünni tefsir alimleri bu ayeti kerimenin tefsirinde işaret edilen, yakınlardan kastın, Ali bin Ebi Talib (a.s) olduğuna işaret etmişlerdir. Ona göre ki, İmam Ali peygamberin kardeşi, damadı ve amcasının oğludur. Ve o akrabalık bakımından Peygambere en yakın olandır. Bu konu hakkında aşağıda size aktaracağım kaynaklara müracaat edebilirsiniz.
-Dur’ul Esrar c. 1 s. 159
-Cami-ul Beyan fi Tefsirul Kur’an bu ayetin tefsirinde
-Tefsir-ul Kasımi: c. 8 s. 3001 Mısır .
-Tefsir-ul Tehrir ve Tenvir c. 10 s. 9 Tunus
————————
136- Hz. Muhammed (saa) Al-i Aba on iki Imam, Mehdi Resul, Meveddet Pinarlan ,. Yeşil Yayınları s. 131-132 ıst
137 – Enfal Suresi 34
-Tefsir-ul Kur’an-i lil Kur’an c. 5 s. 618
-İhya-ul Ulumud Din c .3 s. 410 Kahire
-Musned Ahmed Bin Hanbel c. 1 s. 320 Mısır
-Tefsir-ul Keşşaf bu ayetin tefsirinde Mısır
-Kur’anda Ehli Beyt 104
66- “Eğer seni aldatmak isterlerse; Muhakkak ki Allah sana yeter. Seni ve müminleri yardımıyla destekleyen O’dur” l40
Ebu Hureyre’nin nakline göre: Hz. Resulullah şöyle buyurdu: ‘Arşın üzerine şöyle yazıldığını gördüm. Allah’tan başka bir ilah ve O’nun şeriki yoktur. Muhammed, Allah’in peygamber ve uludur. Ve Onu Ali ile destekleyip kuvvetlendirdim. ”
Ayetteki Allah’ın yardımından kasıt: “Müminlerin emiri İmam Ali’dir. ” Nitekim bunu destekleyen birçok sünni alimleri kitaplannda yer vermişlerdir.
-Süleyman Kunduzi Hanefi: Yanabi-ul Mevedde s. 94
-Taberi: Zehair-ul Ukba s. 69
-Hafız Ebul Hasan b. Meğazili: Menakib adlı kitabında s. 39
-Harezmi: Menakib Harezmi S. 234
-Taberi: Rıyaz-ul Nezer c. 2 s. 272
-İbn Hacer: Mecme-ul Zevaid c. 9 s. 121
-Alaeddin Hindi (Hanefi): Kenzul Ummal c. 6 s. 158
-Habb Bağdadi: Tarih-ul Bağdat c. 11 s. 173
-Kur’an’da Ehli Beyt s. 100. 105
67- “Ey Peygamber, sana ve sana uyan müminlere Allah yeter”141
Hatib Ebu Bekir Ahmed b. Ali Bağdadi’nin nakline göre, Cabir b. Abdullah Ensari bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Ey Peygamber, sana ve sana uyan müminlere Allah yeter” ayetinden maksat; Ali bin Ebi Talib’tir ve müminlerin efendisidir.”142
-Allame Hindi: İrceh-ul Metalib s. 88
-Allame Hanefiyye Mir. Muhammed Salih Keşfi Tirmizi: Menakıb Iıl Keşfi ewel bab’da naklediyor
68- “En büyük hac günü, Allah ve Resulünden insanlara bir ilan bildirilir. Allah ve Peygamberi müşriklerden kesinlikle uzaktır.”l43
Tefsir ve tarih alimlerinin nakline göre, Tövbe suresinin bu ayeti indiğinde, Hz. Peygamber Ebu Bekiri Tövbe suresi ile Mekke’de bulunanlara ilan etmesi için gönderdikten sonra Cebrail (a.s) Peygambere gelerek şöyle dedi: “Rabbin sana selam söyler ve buyurur ki: Benim yerime ancak sen veya senden olan biri eda edebilir!” Bunu duyan Peygamber hemen Müminlerin Emiri Ali’yi Ebu Bekir’in arkasından gönderip, sureyi ondan almasını ve onu müşriklere İmam Ali’nin okumasını buyurdu. İmam Ali yolda Ebu Bekir’e yetişip, ayetleri onun elinden aldı. Mekke’ye ulaştığında, İmam Ali sureyi hazır olanlara bildirdi. Bu olaydan sonra Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Benim yerime ancak ben veya Ali eda edebilir.”
Tefsir, tarih ve hadis alimleri bu ayetin tefsirinde yukarıda aktardığımız gibi bu olayı ittifak ile kaydediyorlar. Ve onlardan bazıları şunlardır:
-Sahih Buhari c. 5 s. 37
-Taberi: Camı-ul beyan fi Tefsir-ul Kur’an c. 1 s. 46
-Tefsir-ul Menar c. 10 s. 157
-Tefsir-ul Kur’an-ul Kerim Şeyh Şeltut s. 608
-Tefsir-ul Tehrir vel Tenvir c. 10 s. 100
—————————
142- Menakib Hatib Bağdadi s. 186
143- Tövbe Suresi 3
-Tefsir-ul Kasımi c. 8 s. 3069
-Durr’ul Mensur: Bu ayetin tefsirinde
-Nizamul Dur. C. 8 s. 364-365
– Tefsir-ul Kur’an-iI lil Kur’an c. 5 s. 698
-Menakıb Harezmi s. 24 ve 223
-Menakıb ibni Meğazili s. 112
-Feraidul Semteyn s. 58
-Sevaik-ul Muhrike s. 75, 93
-Mizan-ul İ’tidal Zehebi c. 1 s. 205
-EI İstiab c. 3 s. 35
-Kifayet-ul Talib s. 242
-Fezail Ali Bin Ebi T alıb İbni Hanbel c. 1 s. 43
-Hasais-ul Emiril Müminin Nisai s. 20
-Menakıb Ayni s. 18 ve 198
69- “Eğer antlaşmalarından sonra yine yeminlerini bozar ve dininize saldırırlarsa; o kafir önderlerini hemen öldürün çünkü onların yeminleri yoktur….”l44 .
Hafız Hakim Haskanni’nin rivayetine göre: Müminlerin İmamı Hz. Ali şöyle buyurdu: “Cemel ve Sıfiın Savaşında, karşı tarafa ancak Allah’ın kitabındaki şu ayete dayanarak savaştım ve bu ayet bu gün için nazil oldu. Eğer antlaşmalarından sonra yine yeminlerini bozar ve dininize saldırırlarsa”145
Başka bir rivayette İmam Basra’da iken Cemel savaşı başlamadan önce bu ayeti okudu ve şöyle buyurdu: Anah’a andolsun ki, Resulullah (saa) bana ahdedip şöyle buyurmuştu: “Ey Ali! yeminlerini bozanlara; baği, asi olanlara ve dinden çıkanlara karşı savaşacaksın ki, bunların imanı yoktur. “
70- “Hacılara su vermeyi, Mecid-i Haram’ı onarmayı Allah’a ve Ahiret gününe iman edip de Allah yolunda cihat edenlerin imanı ile bir mi tutuyorsunuz? Onlar Allah katında bir olmazlar Allah zulmeden toplumu doğru yola iletmez.” “İnanan, hicret eden, Allah yolunda mallarıyla canlarıyla cihat eden kimselere Allah katında büyük dereceler vardır. Kurtuluşa erenlerde işte onlardır.”l46
———————–
144- Tövbe Suresi 12 .
145- Şevadhid-ul Tenzil c. 1 s. 205, Kur’an’da Ehli Beyt s. 106
Hafız Süleyman, Nesai’nin ikinci cildinden Muhammed b. Kab El Kurtubi’nin şu rivayetine göre: “Bir gün Abd-ud Dar’dan Talha b. Şeybe, Abbas b. Abd-ul Muttalib Kabe’ye olan hizmetlerinden bahsedip iftihar ediyorlardı. Talha, “Kabe’nin anahtarları bende”, Abbas ise “sulama işi bana ait” diyordu. Yanlannda bulunan Hz. Ali’de şöyle buyurdu: ‘Ben bu beyte herkesten altı yıl öncesinden secde edenim ve cihat eden benim’ dedi. Ve akabinde Cebrail (a.s) bu ayeti getirdi. “Hacılara su vermeyi Mescid-i Haram-ı onarmayı…”147
İmam Muhammed Bakır (a.s) şöyle buyurdu: Ayet, Ali, Hamza, Cafer, Abbas ve Şeybe hakkında indi. Abbas ve Şeybe, Ali’ye karşı iftihar ederek, Abbas şöyle dedi: “Ben senden daha faziletliyim çünkü hacılara su vermek benim elimdedir. Şeybe de dedi ki: Ben de senden daha faziletliyim çünkü Mescid-i Haram-ı tamir etmek benim elimdedir: İmam Ali’de şöyle buyurdu: Ben ikinizden daha faziletliyim. Çünkü sizden önce Allah’a iman ettim ve Allah yolunda cihatta ve hicrette bulundum.”
İkisi de dedi ki: “Bizler Resulullahım (saa) vereceği hükme razıyız.”
Beraberce Resulullah’ın huzuruna varıp, herkes dediğini tekrarladıktan sonra, yüce Allah Peygamberine şu ayetleri indirdi: “Siz, hacılara su vermeyi, Mescid-i Haram-ı tamir etmeyi, Allah’a ve Ahiret gününe inanan…..”148
Ehl-i sünnetin önde gelen alimleri bu ayetin tefsir ve tevilinde yukarıda aktardığımız gibi rivayet ediyorlar ve onlardan bazıları şunlardır.
————————–
-Kifayet-ul Talib s. 237-238 Kenci Şafii
-Ruhul Beyan c. 1 s. 323
-Nur-ul Ebsar s. 77
-Nuzhet-ul Mecalis c. 2 s. 169
-Tefsir-ul Celalin c. 1 s. 10
-Tefsirul Kurtubi c. 8 s. 91
-Tefsirul Menar c. 1 s. 216
-Tefsirul Kur’an-ul Azim c. 2 s. 241
-Cami-ul Beyan fi Tefsirul Kur’an c. l0, s. 68
-Mefatih-ul Gayb c. 4 s. 422
-Esbâb-ul Nuzul s. 182
-Durr’ul Mensur c. 3 s. 218
-Fusulul Mubimme s. 123
-Camı ul Usul c. 9 s. 477
71- “Ey lman edenler, Allah’tan korkun ve doğrularla beraber olun”149
İbn-i Asakır bu ayetin tefsirinde şöyle rivayet ediyor: Ayetten kasıt; “Ali bin Ebi Talib ile beraber olunuz.”150
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Bu ayetteki ‘Ey iman edenler’ ve ‘doğrularla beraber olun’ hitaptan kasıt, İmam Ali bin Ebi Talib’e has olarak nazil olmuştur.”151
Bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiğini birçok sünni alimi kaydetmektedir. Onlardan bazıları şunlardır.
-İbn-i Hacer Heysemi: Sevaik-ul Muhrike s. 93
-Kenci Şafi: Kifayet-ul Talib s. 111
-Hamaveyni Şafii: Feraid-ul Semteyn c. 1 s. 68
-Suyuti: Ed Durr’ul Mensur c. 3 s. 390
——————————-
149- Tövbe Suresi 119
150- Tarih Medinet Dimeşk c. 2 s. 421-422
151 Menakibi Harezmi s. 196
-Hafız Süleyman Kunduzi: Meveddet Pinarlan. s. 33, 105,130
-Zerendi Hanefi: Nizam Durr-ul Semteyn s. 92
-Allame Hindi: İrceh-ul Metalıb Fi Menakıb Ali Bin Ebi Talib s. 60
72- “…..Hakka eriştiren mi, yoksa götürülmeden gidemeyen mi uyulmaya daha layıktır. Ne oluyor size, nasıl hüküm ediyorsunuz?” 152
Hakim Haskani’nin nakline göre İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Kendi aralarında tartışan kavim, bu münakaşayı Hz. Peygambere götürdüler ve Hz. Peygamber bazı sahabelerine emrederek onların aralarında hüküm vermelerini istedi. Verdikleri hükümden razı olmadılar. Daha sonra İmam Ali’nin hüküm vermesini istedi. Onların arasında hüküm verdi ve onlar onun verdiği hükümden razı oldular. Bunun üzerine bazı münafıklar onlara şöyle dedi: Falan kişi size hüküm etti fakat razı olmadınız. Fakat Ali size bir hüküm verdi ve onun hükmüne razı oldunuz vay halinize! Bunun mukabilinde yüce Allah Ali’nin hakkında bu ayeti indirdi. ‘Hakka eriştiren mi, yoksa…’ Ondan dolayı ki, Ali’nin verdiği hüküm en doğru hükümdür.”153
73- “O gerçek mi? diye senden haber sorarlar. De ki: Rabbime and olsunı ki o, muhakkak gerçektir……” l54
Hafız Hakim Haskani’nin rivayetine göre: Mekke ehli Ya Muhammed, Ali’nin imameti hakkında söylediklerin gerçek mi? Dediler. Hz. Resulullah buyurdu: “Rabbime andolsun ki, Ali hakkında söylediklerim doğrudur. “155
————–
152 –Yunus Suresi 35
153- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 265
154- Yunus Suresi 53
155- Sevahid-ul Tenzil c. 1 s.267
74- “De ki: Allah’ın fazileti ve rahmeti ile…”156
Sünni alimlerinin önde gelenlerinden biri olan İbn-i Asakir Tarih Medinet-i Dimeşk’ adlı kitabında, Abdullah Bin Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet ediyor: “Allah’ın Fazileti Resulullah (saa) ve Allah’ın Rahmeti ise Ali’dir.”157
75- “Biliniz ki, Allah’ın dostlarına korku yoktur, onlar üzülmeyeceklerdir.” 158
Harezmi Enes’den Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Ali ve Onun zürriyeti ve sevenleri (taraftarları) cennete ilk önce gireceklerdir. Ve Onlar cennette Allah’in ve Allah dostlarının komşularıdır. “159
Hakkim Haskani Ebu Hureyre’den Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “… .İnsanlann üzüldüğü ve insanların korktuğundan korkmazlar ve üzülmeyecekler, eğer onlar üzüldüğünde biliyor musunuz kimlerdir. ” Dedik ki: “Hayır ya Resulullah” Hz. Resulullah buyurdu: “Onlar, Ali bin Ebi Talib, Hamza b. Abdulmuttalib, Cafer ve Akil’dır. ” Hz. Resulullah daha sonra bu ayeti kerimeyi okudu: “Biliniz ki, Allahın dostlarına korku yoktur “160
76- “Ona bir hazine indirilse veya onunla beraber bir melek gelse ya!” demelerinden dolayı canın sıkılarak sana vahyedilen âyetlerin bir kısmının tebliğini terkedecek değilsin ya! Sen ancak bir uyarıcısın. Allah her şeye vekildir..”161
Bu ayetin tefsirinde Hz. İmam Cafer-i Sadık (a. s) şöyle buyurdu: Ayeti kerimenin iniş sebebi şudur: Hz. Peygamber (saa) bir gün İmam Ali’ye buyurdu ki: “Ey Ali! Allah’tan seni bana vezir kılmasını istedim ve kabul etti; Seni vasim kılmasını istedim, kabul etti ve seni ümmetimin üzerine halifem olmanı istedim yine kabul etti.
——————
156- Yunus Suresi 58
157- Tarihık Medinet Dimeşk. s. 428, Fazılet-i Ehli Beyt-i Resulullah s. 73
158- Yunus Suresi 62
159- Menakib Harezmi s.32
160 Sevahid-ul Tenzil c. 1 s. 270
161- Hud Suresi 12
Hz. Peygamberin yanında duran, Kureyşliler’den iki kişi birbirine şöyle dediler: “Allah’a ant olsun ki, su tulumunun içinde çürümüş, eskimiş bir tabak hurma, Muhammed’in Rabbin’den istediğinden daha hayırlıdır. Rabbin den bir melek gelseydi de, ona yardımcı olsaydı ve yahut ona mülk indirseydi de, fakirliğini giderseydi Allah’a and olsun ki, kendisi hakla veya batılı Allah’tan dileseydi, isteği kabul edilecekti!” Ve bunun akabinde Yüce Allah bu ayeti kerimeyi indirdi?: “Ona bir hazine indirilseydi, yahut onunla beraber yanında bir melek de gelseydi…”162
Sünni alimlerinden olan Hakim Haskani’de bu ayetin tevil ve tefsirinde yukarıda naklettiğimiz hadise yakın bir hadis nakletmiştir. 163
77- “Rabbinden gelmiş açık bir delile dayanan kimse (hiç ötekiler gibi olur mu)? Bu delili de rabbinden gelen bir şahit izliyor…” l64
Hafız Süleyman kunduzi, İmam Ali’nin bu ayetin tefsirinde şöyle buyurduğunu naklediyor: “Beyyine (Açık bir delil) Hz. Muhammed; Şahid de benim”165
Şevkani’nin nakline göre bu ayet hakkında, Hz. Resulullah (saa) şöyle buyurdu: “Rabbinden açık bir delil üzerinde bulunan benim ve ardınca da rabbi tarafından bir şahid gelen ise Ali’dir. “166
İbn-i Asakir Tarih Medinet-i Dimeşk’ adlı kitabında bu ayetin tefsirinde yukarıda naklettiğimiz rivayet aynen nakledililiyor.167
Sünni alimlerinin önde gelenleri bu ayetin tefsirinde, bu ümmetin şahidinin İmam Ali olduğuna dair birçok rivayetler nakletmişlerdir ve onlardan bazıları şunlardır.
——————-
162- Kur’an’da Elh-i Beyt s.124
163- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.282-283
164- Hud Suresi 17
165- Meveddet Pınarlani s. 25
166- Feth-ul Kadir c. 2 s. 466
167- Tarih Medinet-i Dirneşk s. 420-421
Suyutı: Durr’ul Mensur c. 3 s. 324
Muttuki Hindi Hanefi: Kenzul Ummal c. 1 s. 251
Kenci Şafii: Kifayet-ul Talib s. 111
Fahri Razi: Mefatih-ul Gayb bu ayetin tefsirinde
Harezmi: Menakib Harezmi s. 197
Meğazili: Menakıb İbn-i Meğazili s. 270-271
İbn-ı Ebi-l Hedid Mutezili: Şerh-ul Nehcul Belağa c. 1 s.208 Mısır
Taberi: Cam-ul Beyan Fi Tefsir-ul Kur’an c. 21 s. 10
Cevzi: Tezkiretul Havas-ul Ummeh s. 10
Hindi Ubeydallah Besmel: İrceh-ul Metalib s. 62
Mes’ud el Beğvi: Ma’alim el Tenzil c. 3 s. 224
Alaeddin Ali Bin Muhammed Hanin: Hanin Tefsiri c. 3 s.224
78- “Yeryüzünde hepsi de aynı kaynaktan sulanan birbirine sınır toprak parçaları, üzüm bağları… “168
Cabir b. Abdullah Ensari bu ayetin tefsirinde, Hz. Resulullah’ın İmam Ali’ye şöyle dediğini duydum: ” Ya Ali, insanlar muhtelif soylardan sen ve ben ise bir soydanız (bir ağaçtanız)” demiştir.169
79- “Şüphesiz sen bir uyarıcısın fakat her toplumun hadisi (yol göstericisi) vardır. “170
Sa’lebi’nin rivayetine göre; İbn-i Abbas bu ayetin ‘tefsirinde şöyle demiştir: Bu ayet indiği zaman Hz. Resulullah şöyle dedi: “Uyarıcı benim, hadi ise Ali’dir. Ya Ali benden sonra hidayet ehli seninle hidayeti seçecektir. “
——————
168. Ra’d Suresi 4
169. Durr’ul Mensur bu ayetin tersirinde, Kenzul Umma! c. 6 s. 154 Menakıb Harezmi s. 86, Mustedrek Alal Sahiheyn c. 2 s. 241
170. Rad Suresi 7
Tefsir alimleri bu ayetin tefsirinde de, bu ayetteki Hadi hitabından, İmam Ali (a.s)’nin kastedildiğini nakletmektedirler. Ve onlardan bazıları şunlardır.
-Taberi: Cami-ul Beyan c. 13 s. 72
-İbn-i Sabbağ (maliki): Fusul-ul Muhimme fasıl 1
-Şeblenci (Şafii): Nur-ul Ebsar s. 70
-Mufessirlerin Şeyhi İsmail Hanifi: Ruhul beyan c. 2 s. 440
-Süleyman Kunduzi: Meveddet Pınarlan s. 26
-Kenei: Kifayet-ul Talib s. 109
-Nisaburi: Mustedrek alal Sahiheyn c. 3 s. 129
-Mutteki Hanefi Hindi: Kenzul Ummal c. 1 s. 251
-Fahri Razi: Mefatih-ul Gayb bu ayetin tefsirinde
-Suyutl: Durr’ul Mensur
-Fakir Ayni: Menakıb Ayni s. 18- 26
-Hakim Haskani: Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 301-302
-İbn Şehr-i Aşub: Menakib İbn-i Şehr Eşub c. 3 s. 83
80- “Onlar ki, inanmışlardır ve kalpleri Allah’ı anmakla huzura kavuşmuştur. Dikkat edin gerçekten kalpler, ancak Allah’ı anmakla huzura kavuşur.”171
Suyuti’nin rivayetine göre İmam Ali, Hz. Resulullah’tan şöyle naklediyor: “Onlar ki inanmışlardır ve kalpleri Allah’ı…” bu ayette, “Kim Allah ve Resulünü sever ve Ehli Beyt’imi samimi sever. “172
Hz. Resulullah (saa) İmam Ali’ye şöyle buyurdu: ‘Bu ayetin kimin hakkında indiğini biliyor musun?” İmam Ali dedi ki: “Allah ve Resulu daha iyi bilirler.” Resulullah (saa) buyurdu ki: ‘Bu ayet, beni tasdik edip bana iman edenler ve senin zürriyetini senden sonra da sevip sizlere bu emri (halifeliği) teslim edenler hakkında inmiştir. “173
———————
171. Rad Suresi 28
172. Durr’ul Mensur bu ayetin tersirinde
81- “İman edip iyi ameller işleyenler için hoş bir hayat (tuba) ve güzel bir gelecek vardır.” 174
Süleyman Kunduzi Sa’lebi’den naklettiği rivayetine göre İmam Muhammed Bakır’dan Hz. Resululaha bu ayeti kerimenin manası sorulduğunda şöyle buyurdu: “0, kökü benim evimde, dalları cennete uzanan Allah’in öz eliyle cenneti Adne diktiği bir ağaçtır. ”
Ya Resulullah! Bu ağaç hakkında, önceden buyurmuşdunuz ki, onun kökü Ali ve Fatıma’nın evinde, dalları da cennet ehlinin üzerinde diye sorulduğunda, Hz. Muhammed şöyle buyurdu: “Benim evimle Ali ve Fatımanın evi birdir. Cenab-ı Hak kendi eli ile diktiği bu ağaca ruhundan ruh üflemiştir. Güzelliği tarif ve tavsife gelmez, lütuf ve nimetleri benzersizdir. “175
Bu hadisi bir çok Sünni alimi nakletmiştir. Onlardan bazıları şunlardır:
Kurtubi: Tefsirul Kurtubi c. 9 s. 217
Suyutı: Durr’ul mensur c. 4 s. 59
Meğazili: Menakıb İbn-ı meğazili s. 268
Hakım Haskani Hanifi: Şevahid-ul tenzil c. 1 s. 5 ve c. 3 s.306
82- “Görmez misin Allah nasıl bir misal verdi. Hoş bir söz; kökü sağlam dalları göğe doğru olan bir ağaca benzer ki, Rabb’inin izniyie her zaman yemişini verir. İnsanlar ibret alsın diye Allah onlara misal veriyor.”176
Asım b. Hamza’nın naklettiği bir rivayetinde Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ben ağacın köküyüm, Ali bu ağacın gövdesidir.
————————
173- Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 133
174- Rad Suresi 29
175- Meveddet Pınarlani s. 20
176- İbrahim suresi 24-25
Hasan ve Hüseyin bu ağacın meyvesidir. Ehl-i Beyt ‘in taraftarları ise bu ağacın yapraklarıdır. “177
Bir çok Sünni alimi bu ayetin tefsir ve tevilinde yukarıda naklettiğimiz hadisin aynısını naklediyorlar ve onlardan bazıları şunlardır.
-Hakim Haskani: Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 311-312
-Hakim Nisaburi: Mustedrek alal Sahiheyn c. 3 s. 126
-ıbn-ıl esir: Usd-ul ğabe c. 4 s. 22
-İbn-ıl Hacer askalanı: T ehzib-ul T ehzib c. 6 s. 320
-Abdul Rauf-ul Menavi Şafii: Feyzul Gadir c. 3 s. 46
83- “Hani İbrahim demişti ki; bu şehri emniyetli kıl, beni ve oğullarımı da puta tapmaktan uzak tut.” 178
İmam Muhammed Bakır şöyle buyurdu: “Halil İbrahim dua etti: “Rabbim; bu şehri emniyetli kıl, beni ve oğullarımı da puta tapmaktan uzak tut. Onun bu duası Peygamberimiz Muhammede (saa) nübüvvet olarak, Ali bin Talibe de imamet ve vasiyet olarak nail oldu. Şanı Yüce olan Allah buyurdu ki: ‘Ey İbrahim: seni insanlara imam kıldım. ‘ İbrahim buyurdu ki: ‘Benim zürriyetimden de kılacak mısın?’ Allah buyurdu ki: ‘Bu ahdime (imamete) zalimler asla nail olamayacaktır. ‘ Buradaki zalimlerden maksat; Allah’a şirk koşan ve putlara kurban kesenlerdir. Müminlerin emiri İmam Ali hariç Araplar ve Kureyş topluluğu, Peygamberimizin zuhurundan önce putlara tapmış ve onlara kurbanlar kesmişlerdi. İmamet putlara tapmış ve onlara kurban kesmiş birine asla caiz olmaz. Nitekim şanı yüce olan Allah şöyle buyurdu: ‘Bu ahdime (imamete) zalimler asla nail olmayacaktır. ” 179
——————
177-Kifayet-ul Talib s. 220
178-lbrahim Suresi 35
179. Enis Emir Kur’an’da Elh-i Beyt s. 139 ve Şevatıid-ul Tenzil c. 1 s.316
180. Hicr SUresi 47
84- ‘Biz onların gönüllerinden kini söküp attık. Hepsi kardeş olarak tahtlar üzerinde karşılıklı oturacaklar”180
Süleyman Kunduzi Menakıb’tan Zeyd b. Erkam’dan naklettiği bir rivayetine göre Hz. Peygamber şöyle buyurdu: ‘Ya Ali! Sen ve Kızım Fatıma ile beraber benim cennetteki köşkümdesiniz. ” dedikten sonra bu ayeti kerimeyi okudu. “181
85- “Rabbin hakkı için onların hepsini mutlaka sorguya çekeceğiz.” 182
Hafız Hakim Haskanni’nin rivayetine göre, Sıddı bu ayetin tefsirinde şöyle dedi: “Rabbin hakkı için onların hepsini mutlaka şorguya çekeceğiz.” yani İmam Ali’nin vilayeti hakkında”183
86- “…Bilmiyorsanız, zikir ehline sorun.”184
Taberi’nin rivayetine göre İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur. “‘Şayet bilmiyorsanız, zikir ehiine sorun’ ayetinde işaret edilen zikir ehli, biz ehlibeyt’iz. “185
Ve Taberi’ nin naklettiği başka bir rivayette ise İmam Ali şöyle buyurmuştur: “Ayette işaret edilen zikir ehli biziz. “186
Yusuf Göktan kendi tefsirinde bu ayeti genişçe nakletmiş ve bu ayette ki zikir ehlinden kastedilenlerin İmam Ali ve Ehl-i Beyt’i olduğunu kaydetmiştir. Ayrıca aşağıdaki kaynak kitaplarda da bu konu zikrediliyor.
-Ebu Ömer Yusuf b. Abdullah Endulisi :İstiab c. 3 s. 74
-Ali Mutteki Hindi Hanefi: Kenzul Ummal c. 3 s. 95
-Cevzi: T ezkiret-ul Hevas s. 87
-Ebu Davut Secistanı Süleyman bin Esa’s: Sünen Ebi Davud
———————-
181- Meveddet Pınarlani s. 50
182- Hicr Suresi 92
183- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.325
184- Nahl Suresi 43
185- Cami-ul Beyan c. 14 s. 109 bu ayetin tefsirin’de
186- Cami-ul Beyan c. 17 s. 5c. 4 s “.114
-Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 81
-İbrahim b. Muhammed Hamaveyni: Feraid-ul Semteyn c. 1 s. 66
-Harezmi: Menakıb Harezmi s. 48
Bu ve diğer sünni alimleri bu ayette ki zikir ehlinden kastın, Al-i Muhammed olduğuna dair aynı mana içeriğinde bir çok rivayetler nakletmişlerdir.
87- “Akrabaya hakkını ver; yoksula ve yolda kalmışsa da…”187 .
Meveddet Pınarları adlı kitab, Ali bin Hüseyin (a.s)’ın şöyle buyurduğunu naklediyor: “Burada ki akrabalık hakkı beyanındaki murad-i ilahi; Ehl-i Beyt’tir. “188
İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu ayet nazil olduğu zaman Peygamber Hz. Fatıma’ya işte bu fedek arazisi senindir. Sana tahsis ettim.” diye buyurdular. Ve “akrabaya… ayetinden kasıt Ehli Beyt manasını verdiler. “189
İbn-i Abbas’ın nakline göre: Hz. Resulullah’a senin akrabaların kimdir, diye sorduğumuzda Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ali, Fatıma ve çocukları”190
88- “…Rabb’lerine hangisi daha yakın olacak diye vesile ararIar.”191
Hafız Haskani’nin nakline göre İkrime şöyle dedi: “Bu ayetteki vesileden maksat; Hz. Peygamber, Ali, Fatma, Hasan ve Hüseyin’dir.”192
————————–
187-lsra Suresi 26
188- Gayet-ul Meram s. 40
189- Meveddet Pınarlani s. 35-36
190- Menakıb Harezmi s. 131, Şevahid-ul Tenzil c. 2 s. 134, Durr’ul Mensur c. 4 s. 176
191-lsra Suresi 57
192- Şevahid-u\ Tenzil c. 1 s. 343
Hz. Resulullah şöyle buyurdu:”Cennetteki tabakalar vesile diye adlanır. ” diye buyurduğunda şöyle sordular: “Va Resulullah seninle beraber kim olacak?” Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Fatıma, kocası, Hasan ve Hüseyin”193
İbni Kesir Dimeşki: Tefsir-ul Kur’an-ıl Azim c. 3 s. 341
Mutteki Hindi: Muntehab Kenzul Ummal c. 5 s. 94
Hatıb Harezmi Meveffık bin Ahmed Hanefi: Mektel-i Hüseyin s. 66 .
Değerli okuyucu Ehl-i Beyt’in en katı düşmanlanndan biri ve harici olan İkrime dahi Ehl-i Beyt’in bu faziletini İbn-i Abbas’dan naklediyor. Amma ki hakka doğru vesile olan Hz. Muhammed (s.a.a.), Ali(a.s), Fatıma(s.a), Hasan(a.s)ve Hüseyin’in(a.s)en katı düşmanları dahi bu hakikati itiraf etmiş ve yazmışlardır. Amma ki günümüzdeki takipçileri ise bu hakikati ne zaman itiraf edip mazlum müslümanlara ilan edecekler. Bunun cevabını bekliyoruz?
89- “O gün bütün insanları imamları ile çağıracağız. “194
Bu ayet indiğinde müslümanlar, Hz. Peygambere sordular ki: “Ya Resulullah! Bütün insanlann imamı sen değil misin?” Hz. Peygamber: “Ben bütün insanlara Allah tarafından gönderilmiş bir Peygamberim. Lakin benden sonra insanlann üzerine Eh-li Beyt’imden imamlar olacaktır. Bu durum muhakkak olacaktır. Fakat bunu küffar ve dalalet ehli taraftarlan tekzip edip, onlara zülmedeceklerdir .”195
Kıyamet gününde her ümmet kendi imamlari ile çağrıldığında, Allah-u Teala hidayet imamlarını çağırıp (İmam Ali, Hasan ve Hüseyin…) İmamlar ve taraftarları hesaba çekilmeden cennete girecekerdir. Bu iddiamızı ehl-i sünnet alimi olan Hafız Kunduzi “Yenabi’ul Mevedde” adlı kitabında nakletmektedir. 196
——————
93. Menakıb Ibni Meğazili s. 247
94. Isra Suresi 71
95. Kur’an’da EhH Beyt s. 158
96- Yenabi-ul Mevedde s. 483
90- “Şüphe yok ki inanan ve iyi işlerde bulunanlara karşı Rahman, gönüllerde bir sevgi verir.” 197
İmam Ali bir gün Hz. Peygamberin huzurunda iken, Peygamber ona şöyle buyurdu: “Ey Ali! de ki: Ey Allah’ım, inananların kalbinde bana karşı bir sevgi kıl!” İmam Ali bu duayı edince, Hz. Peygambere bu ayet indi: “Şüphe yok ki, inanan ve iyi işlerde bulunanlara karşı Rahman, gönüllerde bir sevgi verir.” 198
Allame Nisaburi ve İbn-i Hacer Şafii bu ayetin tefsirinde İbn-i Abbas Hz. Peygamberden şöyle naklediyor: “Hakikaten bu ayet Ali bin Ebu Talib hakkında indi. “199
Taberi İbn-i Abbas’ın şöyle dediğini naklediyor. “Bu ayet Ali bin Ebu Talib hakkında indi. Allah-u Teala iman eden müminlerin kalbinde Ali’ye karşı bir sevgi karar kılmıştır. “200
Bir çok Sünni alimi bu ayetin İmam Ali hakkında indiğini nakletmiştir ve onlardan bazıları şunlardır.
-Allame Ebu Bekir bin Şehabeddin Şafii: Reşfet-ul Sadi s. 25
-Hatib Bağdadi: Menakıb Bağdadi s. 188
-Sebban Safii: İsaf-ul Rağıbin s. 109
-Şeblenci Şafii: Nur-ul Ebsar s. 112
-Ebu Abdilah Şemseddin Zehebi: Tezkıret-ul Hıfaz c. 1 s. 10
-Zamahşeri: Keşşaf bu ayetin tefsirinde
-Camı-ul Zevaid c. 9 s. 125
-Suyuti: Durr’ul Mensur c. 4 s. 287
-İbni Meğazili: Menakıb İbni Megazili s. 327
-Harezmi: Menakıb Harezmi s. 197
91- “Musa şöyle dedi: ‘Rabbim, gönlüme ferahlık ver.’ İşimi kolaylaştır, dilimden bağı çöz ki, sözümü anlasınlar, bana ailemden bir vezir ver, kardeşim Harun’u, beni onunla destekle, onu görevimde ortak kıl, böylece Seni çok tespih edelim ve Seni çokça analım, şüphesiz bizi görmektesin”201
————————-
197. Meryern Suresi 96
198- Kur’an’da EhH Beyt s. 168
199. Tefsir Nısaburi c. 3 s.520, Sevaik.ul Muhrike s. 170
200. Zuhaır-ul ukba fi meakıb zeviıl gurba c. 1 s. 89
İbn-i Abbas şöyle dedi: “Hz. Peygamber Ali’yi yanına alarak dört rekat namaz kıldıktan sonra, elini semaya doğru açarak, şöyle dedi: Ey Allahım! Kardeşim Musa’nın sana dua ettiği gibi, bende senin kulun Muhammed (saa) Ey Allah’ım! Göğsümü aç, işimi kolaylaştır. Dilimden de düğümü çöz ki, sözümü iyi anlasınlar. Kendi ailemden bir vezir ver bana Kardeşim Ali’yi , onunla destekle beni, onu işimizde ortak yap ki, seni daha çok tesbih edelim. Ve seni daha çok analım.” Daha sonra İbn-i Abbas şöyle dedi: “Bir münadinin şöyle dediğini duydum, Ya Ahmed senin isteklerin sana verildi.”
92- “Şüphesiz ki ben tövbe edeni, inanan ve salih amel işleyen sonrada doğru yola gireni muhakkak bağışlayanım.”202
İbn-i Hacer bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Müminlerin Emiri Ali ve Ehl-i Beyt’in vilayetine doğru girin. “203
Yani doğru yola girmekten kasıt Ehl-i Beyt’in vilayetidir.
93- “Kim de Beni anmaktan yüz çevirirse, şüphesiz onun için sııkıntılı bir hayat vardır. Ve biz onu kıyamet günü kör olarak haşrederiz. “204
Hafız Haskani Hanefi’nin nakline göre İbn-i Abbas bu ayet hakkında şöyle dedi: “Hakikaten kim Ali’in vilayetini tanımadan bu dünyayı terkederse kıyamet günü Allah onu kör, dilsiz olarak haşredecektir. “205
——————
201- Taha Suresi 25-35
202- Taha Suresi 82
203- Delail Sıdk c. 2 s. 218
204. Taha Suresi 124
205- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 379-380
94 “Ehline namazı öğret “206
Hz. Resulullah (saa) bu ayet nazil olduğunda, her namaz vakti kızı Fatıma’nın ve Ali’nin kapısına giderek şöyle buyuruyordu: “Haydi namaza, Allah’ın rahmeti üzerinize olsun: “ve devamında şu ayeti okuyordu: “Allah ancak ve ancak sizden her türlü pisliği gidermek ister ve sizleri tertemiz kılmak diler. (Ahzab 33)”207
95- “Şu Rableri hakkında tartışmaya giren iki taraf: Kafir olanlar için ateşten bir elbise biçilmiştir. Başlarına da kaynar su dökülür. “208
Ebu Zer şöyle dedi: “Bu ayet, Bedir günü Atıbe ile muharebe ederken Ali, Hamza ve Ubeyd bin Hans bin Abdulmuttalib hakkında indi. “209
Birçok tefsir ve hadis alimi bu ayetin İmam Ali, Hamza, Ubeyd hakkında indiğine dair rivayetler nakletmişlerdir. Onlardan bazdan şunlardır.
-Suyuti: Durr’ul Mensur c. 4 s. 348 Suyuti bu ayetle ilgili hadisi Sahih Buhari’ den naklediyor.
-Tefsir alimi Beyheki: Tefsır-ul Mevabıb-ul Aliyye, bu ayetin tefsirinde
-Sufyan bin Send bin Mesruk: T efsirul Sufyan s. 167
-Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 89
-Meğazili: Menakıb İbni Meğazili s. 264-265
-Hakim: Mustedrek alal Sahiheyn c. 2 s. 386
-Ebu Davud Teyalsı ‘Müsned Davud Tayalsı s. 65
96- “Sur’a üfürüldüğü zaman, artık o gün aralarında ne akrabalık bağı kalır, ne de birbirlerini arayıp sorabilirler.” 210
————-
206- Taha Suresi 132
207- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.381-382
208- Hac Suresi 19
209. Sahih Müslim c. 2 s. 550
210- Müminun Suresi 101
Meğazili’ nin naklettiği bir rivayete göre Ömer bin Hattab Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu naklediyor: “Kıyamet günü bütün akrabalık bağları kesilir ancak benim nesebim kalır ve Ali bin Ebi Talib benim nesebimdendir; kim Ali’yi severse ancak beni sevmiştir, kim ona buğz ederse bana buğzetmiştir..”211
Tefsir alimleri kıyamet gününe kadar Hz. Resulullah’ın nesebinin kesilmeyeceğine dair rivayetler nakletmişlerdir ve onlardan bazıları:
-Hatib Bağdadi: Tarih-u! Bağdat c. 6 s. 182
-Beyheki: Sünen Beyheki c. 7 s. 63-64
-Hafız Ebu Naim Ahmed bin Abdullah İsbahanı: Hilyet-ut Jlema c. 7 s. 314
-Zehebi: Tezkır-ul Hafız-ul Zehebi c. 3 s. 117
.-İbn said: Tabakat-ul Kubra c. 8, s. 463
-İbn-ı Hacer Heysemi: Mecme-ul Zevaid c. 9 s. 173 ve c.4, s. 271
97- “Ve yakın akrabalarını uyar” 212
Hz. Resulullah (saa) bu ayet nazil olduğunda akrabalarını toplayarak onlara hitaben şöyle buyurdu: “Ey Abdulmuttalib oğulları! Allaha and olsun ki; Araplardan hiçbir gencin kendi kavmine, benim size getirdiklerimden daha üstününü getirdiğini bilmiyorum;
Şüphesiz ben size, dünya ve ahiretin hayrını getirdim. Yüce Allah bana, sizi kendisine davet etmemi emretmiştir. Sizler benim yakın akrabalarım ve içinizde bana uyanlarınız vardır. Allah her göndermiş olduğu peygambere muhakkak ehlinden bir kardeş, varis, vezir ve vasi kılmıştır. Hanginiz ayağa kalkıp; kardeşim, vezirim ve ehlimden başka varisim olmak; benden sonra vasim, ehlim üzerine halifem ve borcumu ödemek üzere bana biat eder?” Hazır olanlar sustuklarında İmam
—————-
211- Menakib ibni Meğazili s. 109
212- Şuara Suresi 214
.
Ali (a.s) ayağa kalkıp, şöyle dedi: “Ben, biat ederim ya Resulullah.” Hz. Resulullah (saa) elini İmam Ali’nin omuzuna koyup buyurdu: “Bu içinizde benim halifem, vasim ve kardeşimdir! Ona itaat ediniz.” 213.
Bir çok tefsir ve hadis alimi bu ayetin tefsirini daha detaylı olarak nakletmişlerdir ve onlardan bazıları:
-Ebu Davud Secistanı: Sünen Ebi Davud c. 2
-Ebu Cerir Taberi: Camı-ul Beyan fi Tefsiml Kur’an c. 19 s. 121 ve Tanh-ul Kebir’in de (Resulullah’a ilk iman edenlerin babı) bu rivayeti detayıyla nakletmiştir.
-İbni Asakir: Tarih-ul Dimeşk, Tercumet-ul Ali bin Ebi Talib H. 132
-Mutteki Hindi: Kenz-ul Ummal c. 13, s.128-129
-İmarnuddin Ebul Fada bin Kesir: El bidayet vel Nihaye c.3, s.40 .
-Alaeddin Ali bin Muhammed Hazin: Hazın Tefsiri c. 3, s. 224
-Mes’ud Bağavi, Maalim el Tenzil c. 5 s. 127
-Fazileti Ehl-i Beyt’i Resulullah Enis Emir s. 41,42,45, 55,58
98- “Fakat biz onu ve gemidekileri kurtardık, bunu alemler için bir ibret kıldık”214
İbn Abbas Hz. Resulullah’ın (saa) şöyle buyurduğunu naklediyor: Ya Ali senin ve evlatlarından olan imamların benden sonra ki misali Nuh ‘un gemisi gibidir. Kim ona biner veya tutunursa kurtulur. Kim onu terk eder veya muhalif olursa boğulur helak olur ” 215
Bu hadis, hadis alimleri arasında sahih bir hadistir. Bu hadisi ehli sünnet alimleri küçük mana değişikliği ile nakletmişlerdir
ve onlardan bazıları:
——————
213-Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 195
214- Ankebut Suresi 15
215-Ğayet-u! Meram s. 238
-ibn Hacer Heysemi: Sevaik-ul Muhrike s. 234
-Meğazili: Menakib İbn Meğazili s. 132-134
-Süleyman Kunduzi: Yenabi-ul Mevedde s. 28
-Hatıb Bağdad: Tarih-ul Bağdad c. 12 s. 91
-İbni Kesir Dimeşki: Tefsir-ul Kur’an-ul Azim c. 9 s. 115
-Suyutı: Hasa’is-ul Kubra c. 2 s. 266
-Hakım: Mustedrek Alal Sahiheyn c. 3 s. 150
-Hafız Ebu Naim: Hilyet-ul Evliya c. 4 s. 306
-Hafız Heysemi: Mecmul Zevaid c. 9 s. 168
-Zehebi: Mızan-ul İ’tidal c. 1 s. 224
99- “Gerçekten Allah her çeşit pislik ve noksanlığı siz Ehl- i Beyt’ten gidermeyi ve sizi tertemiz kılmayı irade buyurmuştur. “216
Sahih-i Müslim Ayşe’den şöyle rivayet etmektedir: “Bir sabah Hz. Peygamber, koyun yününden dokunmuş siyah abayı, sırtına alarak evden çıkmak kastıyla kapıya yöneldiğinde o anda Hasan b. Ali’nin geldiğini fark etti, Hazret onu abasının içine aldı sonra, Hüseyin daha sonra sırayla Fatıma ve Ali geldi, ikisine de abasında yer verdikten sonra bu ayeti okudular. “217
Değerli okuyucu bu ayeti kerime’nin Ehl-i Beyt hakkında indiği hakkında İslam uleması ittifak etmiştir. Ehl-i sünnet alimleri muhtelif lafzlarla nakletmiş oldukları rivayetler de tek bir görüş içinde, bu ayetin tefsirinde ve ayette kastedilenlerin, Hz. Muhammed (saa) Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin olduklarını ve bunlardan başkalarına şamil olmadığı konusunda ittifak etmişlerdir. Ve onlardan bazıları:
-Ahmed b. Hanbel: Müsned Ahmed b. Hanbel c. 6 s. 202
-Hakım: Müstedrek A’lal Sahiheyn c. 3 s. 135
———————
216- Ahzap Suresi 33.
217_Sahih Müslim: Ehl-i Beyt’in Faziletleri c. 2 s. 331 ve c. 4 s. 24 Beyrut
-Ebu Davud Hafız Süleyman b. Davud Tayalsi: Müsned Tayalsi c. 8 s. 274
-Ahmed b. Muhammed Tahavi: Meskel-ul Esar c. 1 s. 333
-M. B. Sa’ib Kelbi: Tefsirul Kelbi s. 137
-Muhibiddin Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 23
-Ahmed Mustafa Merağı (Mısır’ın, Ulumul Dar Kulliyesinin, İlahiyyat Fakültesinin Arap Dili Öğretmenidir): Tefsir-ul Meraği c. 22 s. 7 .
-Harezmi: Mektel Hüseyn Harezmi c. 1 s. 94
-M. Sabban: isaf-ul Rağıbın s. 107
-ibni Esir: Kamil fı Tarih-ul ibn-i Esir c. 3 s. 204
-Nisai: Hasais-ul Emiril Müminin Ali bin Ebi Talib s. 4
-Tefsir-ul Tian f. Ma’anil Kur’an c. 2 s. 1
-Kifaye-tul Talib s. 200
-Sahih Tirmizi c. 2 s. 301
-Hasais-ul Nisai s. 72 – 76
-Müsned Ahmed b. Hanbel c. 4 s. 363
-Nizam Durr’ul Semteyn s. 18
-Irsdul Sarı Şerh-ul Sahih Buhari c. 6 s. 81
-Sıret-ul Halebiyye c. 3 s. 373
-Riyazul Nezre c. 2 s. 192
-Amdetul Kari c. 7 s. 592
-Feth-ul Bari c. 7 s. 124
-Tezkiret-ul Havas s. 41
100- “Sizi karanlıktan aydınlığa çıkarmak için melekleri ile birlikte size rahmetini gönderen O’dur” 218
Harezmi Enes b. Malik’ten naklettiği bir rivayette Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Melekler bana ve Ali’ye 7 sene salat getirdiler”.
—————–
218- Ahzap Suresi 43
Neden dolayı ya Resulullah diye sorulduğunda Hazret şöyle buyurdu: “Çünkü Allahu Teala’nın vahdaniyetini ilk kabul eden ben ve Ali idik. “219
-Muhammed b. İbrahim Hamaveyni: Feraid-ul Semteyn c. s. 47 de
-İbni Esir: Esed-ul Gabe c. 4 s. 18 de
-Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 64 de
101- “…Allah’ın Peygamberine eziyet vermeniz…”220
Hakim Haskani Cabir b. Abdullah Ensari’den Hz. Resulullah’ın Ali’ye şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Kim sana eziyet derse bana eziyet etmiştir. “Veya “Kim Ali’ye eziyet ederse bana eziyet etmiştir. “221
102- “Şüphesiz Allah ve melekleri, Peygambere çok salavat getirirler. Ey İman edenler siz de ona salavat getirin ve tam bir teslimiyetle selam verin” 222
Buhari bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Ya Resulullah! Sana selamın nasıl verileceğini bildik. Lakin sana nasıl salavat getireceğimizi bilmiyoruz?” diye sorulduğunda Hz. Resulullah buyurdu ki: Deyiniz ki: “Ey Allah’ım Muhammed ‘ve Al-i Muhammed’e salavat eyle… “223
Ali bin Ebi Talib Hz. Resulullah’ın amcasının oğlu, damadı, kardeşi ve O’nun Ehl-i Beyt’indendir. Ayrıca mübahale ayetinde O’nun kendi nefsi olarak zikredilmiştir. Bu ayetin Al-i Muhammed hakkında indiğine Sünni alimleri ittifak etmişlerdir ve onlardan bazıları şunlardır.
-Abdullah Rauf Menadı Şafii: Feyz-ul Gadır li Şerh-ul Ca- 1i-ul Sağır c. 5 s. 19
——————–
219-Menakıb Harezmi s. 31-32
220- Ahzap Suresi 53
221- Menakıb Harezmi s. 31-32, Şevahid Tenzil c. 2 s. 98
222- Ahzap Suresi 56
223- Sahih Buhari c. 3’de bu ayetin tefsirine bakın
-Buhari:Edeb-ul Müfred s. 93
-Kita-ul Da’vat:~ Salat Ala Nebi (saa)
-Tefsir-ul Meraği c. 22 s. 34
-Sevaik-ul Muhrike s. 88
-Müsned İbni Hanbel c. 5 s. 353
-Sahih-ul Nisai c. 1 s. 190
-Sahih-ul İbni Mace Kitab-ul Salat s. 65
-Müsned İmam Şafii: s. 23
-Tarih-ul Bağdat c. 14 s. 303
-Feth-ul Bari Şerh-ul Sahih Buhari c. 13 s. 411
-Müsned Alal Sahiheyn c. 1 s. 69
-Sevaikul Muhrike s. 89 Fahri Razin’nin nakline göre, onlarca kaynak
-Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 220-221
103- “Biz her şeyi apacık bir kitapta saymışızdır.”224
Hafız Süleyman Kunduzi’ nin nakline göre bu ayet nazil olduğunda ashab şöyle dedi: “Ya Resulullah bu kitap Tevrat, İncil, Kur’an mıdır?” Resulullah buyurdu ki: “Hayır” tam bu sırada müminlerin emiri İmam Ali (as) onların yanına geldiğinde, Hz. Peygamber şöyle dedi: Yüce Allah’ın, her şeyi apaçık bir şekilde saydığı kitap bu imamdır. “225
104- “Selam olsun Yasin ailesine”226
İbni Hacer’in nakline göre İbn-i Abbas şöyle dedi: “Al-i Yasin’ den maksat, Al-i Muhammed’dir. “227
Fahri Razi kendi tefsirinde Ehl-i Beyt’in sahip olduğu beş özellikle Peygamberle aynıdır. Bu özellikler:
———————
224- Yasin Suresi 12
225- Yenabi-ul Mevedde s. 77, Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 230
226- Saffat Suresi 130
A) Kur’an’da Peygambere ve onun eşsiz Ehl-i Beyt’ine selam verilmesi “Selam olsun bütün Peygamberlere” (Saffat süresi 181)
“Selam olsun Yasin (Muhammed) Ehl-i Beyt’ine”
B) Namazın Teşehhüt bölümünde Peygambere ve Ehl-i Beytine selam verilmesi
C) Onların masum oluşlarında, Peygambere hitaben “Ta- ha” [Taha süresi 1) ve Ehl-i Beyt’ine hitaben “Ey Ehl-i Beyt” (Ahzab 33)
D) Peygamber ve Ehl-i Beyti’ne sadakanın haram olması
E) Allah’ın onlara muhabbet ve sevgi gösterilmesini farz kılması Peygambere muhabbet edilmesinin farz kılındığı ayet Al-i İmran süresi 31 228
Ve Ehl-i Beyt’ine muhabbetinin farz kılındığı ayet ise Şura suresi 23
Al-i Yasin den kasıt Al-i Muhammed olduğu konusunda alimler ittifak etmişlerdir ve onlardan bazıları:
-Sahih Müslim c. 2 s. 231
-Mustedrek Alal Sahiheyn c. 3 s. 146
-Sahih Tirmizi c. 2 s. 393 ve 467
-Müsned İbni Hanbel c. 6 s. 313
-Tefsir-ul Keşşaf c. 2 s. 329
-Manakib Harezmi s. 35
-Sevaikul Muhrike s. 87
-Reşfet-ul Sadi s. 16
105- “Ben bu tebliğime karşılık sizden ancak yakınlarıma sevginizden başka bir mükafat ve ücret istemiyorum.” 229
—————————–
227- Sevaik-ul Muhrike 11 bab
228- Tefsir-ul Fahri Razi c. 26 s. 162 mısır.
229- Şura Suresi 23
Ehl-i Sünnet, Ehl-i Beyt Mektebi icma etmiştir ki, bu ayeti kerimede ki yakınlardan maksat, Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hasan ve Hüseyin’dir. Hadis, tefsir ve tarih kitapları detaylı olarak nakletmişlerdir.
Bu ayet nazil olduğunda sahabeler Hz. Peygambere: “Ey Allah’ın Resulü, Allah’ın bizlere muhabbet beslerneyi farz kıldığı kimseler de kimlerdir diye sorduklarında”
Peygamber onların bu sorularına şöyle cevap verdi: “Ali, Fatıma ve onların iki evladıdır.(Hasan, Hüseyin)”
Bu ayetle ilgili daha detaylı araştırma yapmak isteyenler aşağıda size sunacağımız kitaplara müracaat edebilirler. ‘
-Tefsir-ul Nesefi c. 4 s. 94
-Tefsir-ul Kur’an-ul Azim c. 3 bu ayetin tefsirinde (İbni Kesir)
-Zilal-ul Kur’an c. 25
-Tefsir-ul Celaleyn c. 25
-Menakib Harezmi s. 39
-Mektel Harezmi c.1s.27
-Yenabi-ul Mevedde s. 368
-Tefsir-ul Keşşaf ayetin tefsirinde
-Tefsir-ul Kelbi c. 4 s. 35
-Nur-ul Ebsar s. 112
-İsa’ful Rağıbin s. 105
-Esbab-ul Nuzul s. 243 Suyuti Mısır.
-Tefsir-ul Hadis c. 2 s. 127
Ve bu ayetin devamı olan “Kim bir iyilik yaparsa, onun iyiliğini arttırırız” ayetinden kastedilen “Ehl-i Beyt’e muhabbet beslemek” olduğunu Ehl-i sünnet alimleri kaydediyor ve onlardan bazıları:
-Sevahid-ul Tenzil c. 2 s. 149-150
-Tefsir-ul Keşşaf bu ayetin tefsirinde
-Mukatil Talibin s. 52
-Menakib ibni Meğazili s. 316
-Sevaikul Muhrike s. 175
-Durr’ul Mensur c. 6 s. 7 ve diğerleri
106- “And olsun sen onları konuşma tarzlarından tanırsın.” 230
İbni Merduveyh’in nakline göre İbn-i Mes’ud şöyle dedi: “Biz münafıkları, Hz. Resulullah’ın getirdiği dine iman edip etmediklerine, Ali’ye olan buğuzlarından tanırdık. “231
Suyuti “And olsun sen onları konuşma tarzlarından tanırsın” ayetinin tefsirinde: “Ali b. Ebi Talibe olan buğuzlarından tanırsm.”232
-Kifayet-ul Talib s. 111
-Menakib İbni Meğazili s. 315
-Sahih Tirmizi c. 5 s. 298 h. 3800
107- “Nitekim, Allah sizin bilmediğinizi bildi de işte bundan önce size yakın bir fetih nasip etti. “233
Allame Asakiri’nin naklettiği bir rivayete göre: Hz. Resulullah Hayber’in fethi gününde, sancağı önce Ebu Bekir’e verdi fakat o geri döndü. Sonra Ömer’e verdi, o da geri döndü. Ve kaleyi fethedemediler. Hz. Resulullah (saa) bu durumdan sonra şöyle buyurdu: “Sancağı yarın öyle bir adama vereceğim ki, Allah ve Peygamberini sever, Allah ve Peygamberi de onu sever. O geri kaçmayacaktır. Allah kaleyi onun eli üzere fethedecek. ”
Hazır olanlar bu şerefe nail olmak istediler; Peygamber şöyle buyurdu: “Ebi Talibin oğlu Ali nerede?”
İmam Ali gözlerinden rahatsız idi. Geldiğinde Resulullah mübarek tükürüğünü gözlerine sürdü ve sancağı üç kere sallayıp Ali’nin eline verdi. Hz. Ali kaleyi fethetti ve Merhabı’da öldürdü. 234
Bu olay İslam alimleri arasında çok meşhurdur. Bu rivayeti nakledenlerin bazıları şunlardır:
230- Muhammed Suresi 30
231- Durr’ul Mensur c. 6 s. 66-68
232- Durr’ul Mensur c. 6 s. 66
233- Fetih Suresi 27
-Seyyid Kutub: Fi Zilal-ul Kur’an c. 26 s. 116
-Tabakat-ul Kubra c. 2 s. 111
-Sahih Müslim c. 5 s. 189
-Hakim Nisaburi: Mestedrek Alal Sahiheyn c. 3 s. 38
-Beyhaki: Sünen-ul Beyhaki c. 9 s. 131
-İbnı Kesir Dimeşki: El Bidaye vel Nihaye c. 7 s. 336
-Allame Şehabeddin Nuveyri: Nihayetul Irs fi Funun-ul Edeb c. 17 s. 252 .
108- “Ve bir de ileri geçenler ki herkesi geçmişlerdir. İşte onlar nimetlerle dolu cennetlerde Allah’a en yakın olanlardır.” 235
Allame Keşfi, Mir Muhammmed Salih Tirmizi’nin rivayetine göre bu ayetin tefsirinde sahabeler Hz. Resulullah’a şöyle sordular: “Bu ayetle kastedilenler kimlerdir?” Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Onlar önde gidenler ve Allah’a yakınlaşanlar, Ali ve taraftarlarıdır… “236
Başka bir hadiste: “Önde gidenler üç kişidir. Hz. Musa’ya ilk varan Hazkil’dir. Kendisi Firavun’un ailesinden iman edendir. İkincisi Habib-i Neccar ki, kendisi Hz. İsa’ya önde varandı. Hz. Muhammed’e ise en önde varan Ali b. Ebi Talib’tir ki, kendisi hepsinden daha faziletlidir.”
Bu ve bu tür hadisleri tefsir ve hadis alimleri kendi kaynaklarında ayrıntısıyla zikretmişlerdir ve onlardan bazıları:
-İbni Cerir Taberi: Tarih-ul Taberi 1. bab
-Müsned İmam Ebu Hanife c. 1 s. 110
-Hatib Bağdadi: Menakıb Hatib Bağdadi s. 187
-Meveddet Pınartan s. 30
-Harezmi: Menakıb Harezmi s. 32-195
-İbn-i Kesir: El Bidaye vel Nihaye c. 1 s. 231
-Zehebi: Mizan-ul İ’tidal c. 1 s. 536
————————
234- Tenzıb-ul Tehzıb c. 7 s. 480
235- Vakıa Suresi 10-11
236-Menakıb keşfi birinci bab.
-Mecne-ul Zevaid c. 9 s. 102
-İrceh-ul Metalib s. 18
-Allame Zehebi: Tarih-ul İslam Zehebi c. 2 s. 193
-Ebu Davud Tayâlisi: Müsned Tayâlisi s. 360
-Tirmizi: Sünen-ul Tirmizi c. 13 s. 176
-Taberi: Tarih-ul Umem ve Vel Meluk Taberi c. 2 s. 211
-İbni Kuteybe: Fil Meâ’rif İbn-i Kuteybe s. 169
-Tehzib-ul Kemal c. 8 s. 336
109- “Ancak iman edip iyi işlerde bulunanlar…” 237
Hakim Haskani’ nin naklettiği rivayete göre bu ayeti kerime “İmam Ali ve taraftarları” hakkında nazil olmuştur. 238
110- “Rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla. De ki: O Allah, birdir “239
Hafız Kunduzi (Hanefi’nin nakline İbn-i Abbas, Hz. ResululIah’tan şöyle naklediyor:
“Ey Ali: Senin insanların içindeki misalin Kuran daki: ‘De ki: O Allah birdir. ‘ ayet i gibidir. Kim İhlas suresini bir kere okursa, Kuran’ın üçte birini okumuş gibidir. Kim onu iki kere okursa, Kuran’ın üçte ikisini okumuş olur. Kim onu üç kere okursa Kuran’ı tamamen okumuş gibi olur. Ya Ali sen de öylesin. Kim seni kalbi ile severse imanın üçte birine sahip olur. Kim seni kalbi ve dili ile severse, imanın üçte ikisine sahip olur. Ve kim seni kalbi, dili ve eli ile severse imanın hepsine (yani kamil imana sahip) olur. Beni hak ile Peygamber gönderene and olsun ki, gök Ehli’nin seni sevdiği gibi yer yüryüzündekiler de sevseydi, Allahu Teala hiç bir insana ateş ile azap vermezdi. “240
-Meğazili: Menakib İbni Meğazili s. 69-70
-Fakir Aynı: Menlikib-ul aynı s. 49
———————
237- Tin Suresi 6
238- Şevahid-ul Tenzil c. 2 s.352-356
239- İhlas Suresi 1-4
240- Enis Emir: Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 336-337, Yenabi-ul mevedde s. 125 64
Kas 18 2023
İmam Ali (a.s) Hakkında Ayetler
Müminlerin Emiri İmam Ali (a.s) hakkında Hz. Peygamber buyurdular ki: “Ya Ali, senin yüzünden iki kavim, (iki taife) helak olur. Birincisi; senin hakkında guluv edip seni ilahIaştıran; ikinci sana düşmanlık yapıp hakkaniyetini gizleyenler. “
بسم الله الرحمن الرحیم
“Bismillahirrahmanirrahim”
(Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla)
1- Hafız Suleyman b. İbrahim Kunduz’nin rivayetine göre; İbn-i Talha El-Halebi Şafii Dur-rul mensur adlı kıtabında şöyle rivayet etmiştir:
“Biliniz ki bütün semavi kitapların sırları Kuran’da’dır ve Kuran’da olan bütün sırlar ise Fatiha suresindedir. Fatiha suresinde olan bütün sırlar ise besmele ‘de ‘dir. Ve besınele’de olan bütün sırlar ise besmeledeki be dedir. Be’de olan bütün sırlar ise be ‘nin altındaki noktadadır. ” 1
Daha sonra İmam Ali (a) nin şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Ben be ‘nin altındaki noktayım “.
Hafız Kunduzi’nin başka bir rivayetinde ise; Hakim Tirmizi, İbni Abbas’ın bu ayetin tefsirinde, şöyle dediğini rivayet etmiştir: “İmam Ali Bismillahirrahmanirrahim de olan be ‘nin al- tındaki noktayı akşamdan sabah namazına kadar tefsir eder fakat bitmezdi’ 2
2- “İhdines sıratel Mustakim (Allahım bizi dosdoğru yola hidayet eyle)” 3
Salebi “Keşful Beyan fi Tefsir-ul Kur’an” adlı tefsir kitabında, bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Allah’ım bizi dosdoğru yola hidayet eyle” ayetinin tefsirinde Müslim b. Heyyan Ebu Bureyde’nin şöyle dediğini duydum. Sırat’tan (Doğru yol) maksat Hz. Muhammed, Hz. Ali ve Ehl-i Beyti’dir.”4
Hadis ve tefsir alimleri bu ayetin tefsirinde birden fazla hadis nakleder ve bu ayetin Hz. Muhammed ve Ehl-i Beyt’i hakkında indiğini nakletmişlerdir.
3- “Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna” 5
Hafız Hakim Haskani (hanefi) Şevahid Tenzil adlı kitabın
——————
1 – Yenabi-ul mevedde s.69
2 – Yanabı-ul mevedde s. 70
3- Fatiha Suresi 7
4 – Reşfet-ul Sadi s. 25 ve Yenabi-ul mevedde s. 114
5- Fatiha Suresi 7
da bu ayetle ilgili olarak söyle rivayet etmiştir. “Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna” yani “Hz. Muhammed, İmam Ali bin Ebi Talib ve taraftarları (yani kendilerine nimet verilenler Hz. Muhammed İmam Ali ve onların yolunu takip eden taraftarları (=İmam Ali Şiası = Caferiler = Şia = Ehlibeyt Taraftarları = Onikiimam Taraftarları = İmam Ali gibi yaşamaya çalışan Aleviler)”6
4- “Bu kendisinde şüphe olmayan muttakiler için yol gösterici olan bir kitaptır”7
Ehli sünnet alimleri Abdullah b. Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: “Bu kendisinde şüphe olmayan” yani: Bu kendisinde süphe olmayan bir kitap ki Allah in katındandır. ”
“Yol gösterici; yani aşikar, nurlu yol”
“Muttakiler” kelimesinden kasıt ise; İmam Ali bin Ebu Talib’tir.
O’na göre ki, İmam Ali, göz açıp kapayana kadar dahi, Allah’a şirk koşmamıştır” 8
İmam Ali şirk ve putlara tapmaktan uzak olarak yüce Allah’a halis kulluk etmiştir. Imam ve taraftarları da hesaba çekilmeden cennete gireceklerdir.
5- “Ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden Allah rızası için sarf ederler” 9
Allame Hanefiyye Mir Muhammed Salih Tirmizi bu ayetle ilgili olarak Ahmed b. Musa Merdeveyh’den şöyle rivayet etmiştir: “Bu ayeti kerime Emir El-Müminin Ali hakkında indi.” 10
6- “İşte bunlar Rabb’lerinden olan bir hidayet üzeredirler ve kurtuluşa erenlerde bunlardır.” 11
————————
6- Şevahid-ul Tenzil c.1 s.66
7- Bakara Suresi 2
8- Sevahid-ul tenzil c.1 s. 67
9- Bakara Suresi 3
10- EI menakıb-ul Mir Keşfi Hanefi: son solumun ilk kısmına bak
11- Bakara Suresi 5
Hakim Haskani Hanefrnin rivayetine göre, Selman Farsi, İmam Ali’den şöyle naklediyor: ‘Ya Ebel Hasan (Ya Ali), sen ve ben peygamberin huzuruna her kabul edildiğimizde” Hz, Resul şöyle diyordu: “Ya Selman; Ali ve taraftarları kıyamet gününde kurtuluşa erenlerdir. “12
7- “Adem Rabbinden bir takım emirler alıp onları yerine getirdi, bunun üzerine Rabbi de tövbesini kabul etti. Şüphesiz ki O, daima tövbeleri kabul eden, çok esirgeyendir.”13 ,
İbni Abbas Hz, Resulullah’a (s.a.a) bu ayetin tefsiri hakkında sorduğunda: ‘Adem (a.s), hangi kelimeler aldı da, Rabbide onun tövbesini kabul etti. ” dedi. Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Adem, Allaha şöyle yalvarmıştı: ‘Ey Rabbim, Muhammed (s.a.a) Ali, Fatma, Hasan ve Hüseyin’in hakkı için beni bağışla’ ve yüce Allah Adem ‘in bu kelimeler ile yalvarışından dolayı onun tövbesini kabul etti. “14
8- “Namaz kılın, zekatı verin ve ruku edenlerle ruku edin.” 15
İbn-i Abbas’dan şöyle rivayet edilmiştir: “Bu ayeti kerime Hz. Resulullah ve İmam Ali hakkında has olarak indi. Ona göre ki, ilk namaz kılan ve ruku eden onlar idi. “16
9- “Sabır ve namazla yardım isteyin şüphesiz namaz, huşu duyanların dışındakilere ağır gelir.” 17
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre İbn-i Abbas’ın şöyle dediğini rivayet eder: İbn-i Abbas dedi ki “Namaz’da huşu ile boyun eğenlerden kasıt, Hz. Muhammed ve Ali’dir ve bu ayet onlar hakkında indi”. 18
——-
12- Şevahid-ulTenzıl c1. s.69
13- Bakara Suresi 37
14-lbn-i Meğazili Şafii: Menakib Ali bin Ebi Talib s. 63, Suyuti el Şafii c.1 s.60
15- Bakara Suresi 43
16- Menakib Keşfı bırıncı bab, Harezmi; menakib Ali bın Ebi Talib s198, Zehebi: Mi- zin-ul i’tidal s.223-224, Usd’ul Gabe c. 3 s.93-94, Şevahid-ul Tenzi! c. 1, s. 89
17- Bakara Suresi 45
10- “Bir zamanlar Rabbi İbrahim’i bir takım kelimelerle sınamış, onları tam olarak yerine getirince: Ben seni insanlara imam (önder) yapacağım, demişti… “19
Abdullah b. Mes’ud bu ayetin tevilinde Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Yüce Allah; Beni Peygamber, Ali’yi ise vasi olarak seçti.” 20
11- “Deki: “Doğu da Allah’ındır, batı da. O dilediğini doğru yola yöneltir.”21
Hafiz Hakim Haskani’nin rivayetine göre, Huzeyfe’den Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Hakikaten Ali’yi kendilerine veli tutarlarsa kendilerine hak yolu gösteren bir rehber ve kendisiyle birlikte doğru yola ileten olarak bulacaktırlar. ” 22
12- “Böylece sizi vasat bir ümmet kaldık ki, insanların üzerine şahitler olasınız. Peygamber de sizin üzerinize şahit olsun…” 23
Hafiz Hakim Haskani’nin İmam Ali (a.s) şöyle buyurduğunu rivayet eder: ‘İnsanların üzerine şahit olasınız” Kuran’daki bu ayetten kasıt; “Hz. Resulullah bize şahit ve biz de insanların üzerine şahitiz. Ve yeryüzündekilerin üzerine hüccetiz. Ve yüce Allah bizim hakkımızda şöyle buyurdu: ‘Böylece sizi vasat bir ümmet kıldık “’24
13- “Ey İman edenler, sabır ve namazla Allah’tan yardım dileyin. Şüphesiz Allah sabredenlerle beraberdir.”25
——————
18- Şevahid-ul Tenzil c.1.s. 89
19. Bakara Suresi 124
20- Meğazili: Menakıb Ali bin Ei Talib s. 276 ve Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 92
21. Bakara Suresi 142 .
22- Kenzul Ummal h. 32966 ve Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 63-64
23. Bakara Suresi 143
24- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.92
Abdullah b. Abbas Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu nakleder: “Allah Teala Kuran’da her ne kadar ‘Ey “İman edenler” ayetini nazil etmişse, bu hitabın ilk baştaki efendisi Ali’dir. “26
14- “İnsanlardan öylesi de vardır ki, Allah’ın rızası için kendini feda eder. Allah kullarına karşı çok şefkatlidir.” 27
Allame Hindi Ubeydellah Bısmıl, Kitabul Kebir ve Menakib Emir EI-Mumin’in Ali bin Ebi Talib kitabın’da, Gazali ve Sa’lebi’nin tefsirinden ve birçok tarih ve tefsir kitaplarından bu ayeti kerimenin, Hz. Resulullahlın Mekke’den Medine’ye hicret ederken bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiği hakkında ittifak ediyorlar.
Doğrusu Hz. Resulullah hicret edeceği zaman İmam Ali’yi kendi borç ve emanetlerini sahiplerine ulaştırması için kendi yerine halife tayin etti… Peygamber Efendimiz kendisine yönelik müşriklerin planladığı tuzakları İmam Ali’ye bildirerek onun kendi yerine yatmasını söylemişti. İmam Ali bir an tereddüt etmeden peygamberin dediği gibi yaptı.
Yüce Allah Cebrail ve Mikail’e (a.s) şöyle buyurdu: “Ben birinizin ömrünü arkadaşınınkinden daha uzun etmek istesem, hanginiz ömrünün kısa olmasını isteyip arkadaşına karşı fedakar olmak isterdi? Cebrail ve Mikail (a.s) uzun hayatı istediklerinde, Yüce Allah onlara hitaben şöyle dedi: “Neden habibimin kardeşi Ali gibi olmadınız? İmam Ali, Hz. Muhammed (s.a.a) ve kardeşliği uğruna kendi nefsini feda edip, onun yatağına yattı. Derhal yanına inin, onu (Ali ‘yi) düşmanlarının şerrinden koruyun.”
Bu emir üzerine Cebrail ve Mikail (a.s), İmam Ali’nin huzuruna indiler, biri başı ucunda, öbürü ise ayakları ucunda beklediler. Cebrail (a.s) buyurdu ki: “Kim senin gibi olabilir ki, Ey
——–
25- Bakara Suresi 153
26. Irceh-ul metalib s. 29. EI Nizam Durrussemteyn s.89
27- Bakara Suresi 208
Ali b. Ebi Talib! Allah, meleklerine karşı seninle iftihar ediyor!”
Bunun üzerine yüce Allah İmam Ali’nin bu şanına Hz. Resulullah’a şu ayeti indirir: “İnsanlardan öylesi vardır ki, Allah’ın rızasını kazanmak için…” 28
Hakim Nisaburi ibni Abbas’dan şöyle rivayet ediyor: “Ali (a.s) bir an bile tereddüt etmeden kendi nefsini, peygamberin nefsi yerine feda ederek, Hz. Peygamberin elbisesini giyindi.. . “29
Bu’ ayetin İmam Ali hakkında indiğini bir çok Sünni alim kendi kitaplatında nakletmiştirler.Onlar’dan bazıları:
-İbn-ul Saib Kelbi kendi tefsirinde: El- Teshil Ulum-ul Tenzil c.l s. 94
-Ebu Abdullah Muhammed Bin Ahmed Bin ebi Ahmed b. Ebı bekr b. ferec Ensar-il Kurtubi: Tefsir-ul Kurtubı c. 3 s. 347
-Allame ŞAli Ebul Hasan Şeybanı (kendisi meşhur alimlerdendir.) ibn Esır: Esed-ul Ğabet fı maarifetul sahabiye c.3 s. 25
-Alleme Şafii, Ebu bekr Nişaburi: Tefsır-ul Taberi c. 1 s.281
-Hadis alimi İbni Kenci: Kifayet-ul Talib s. 114
-Abdurrahman el Sefuri Şafii: Nuzhetul Mealis c. 25 s. 168
-Muhibbidin Taberi: Zehair-ul ukba s. 88
-İmam Gazali: İhyaul Ulumul Din c. 35 s. 238
-Allame Malikiyye Nureddın El Mekki (ibn-ı sabbağ): Fusul-lul Muhimme s. 33
-Sıbt ibn Cevzi: Tezkiret-ul Havas s. 21
15- “Dinde zorlama yoktur. Gerçekten hak, batıldan iyice ayrılmıştır. Tağut’u inkar edip, Allah’a inanan kimse kopmak bilmeyen sağlam bir kulpa sarılmıştır. Ve Allah her şeyi duyan, bilendir”30
——————
28. Irceh ul Metalib s. 70
29. Mustedrek A’laI sahiheyn c.3 S. 4
Harezmi’nin naklettiği bir rivayette Hz. Peygamber’in (saa) İmam Ali’ye şöyle dediğini rivayet etmiştir: ‘Sen kopmak bilmeyen sağlam bir kulpsun.” 31
16- “Mallarını Allah yolunda harcayanların durumu, her başağında yüz tane olmak üzere yedi başak veren tanenin durumu gibidir. Allah dilediğine kat kat verir. Allah’ın lütfu geniştir her şeyi bilir.” 32
Hafız Hakim Haskani’nin rivayetine göre, İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur: “Kur’an’daki mallarını Allah yolunda harcayanların durumu’ ayeti kerimesi, İmam Ali’nin şanı hakkında inmiştir.”33
17-“Hikmeti dilediğine verir. Kime de hikmet verişmişse şüphesiz ki, ona pek çok hayır verilmiştir ” 34
İbn-i Mes’ud Resulullah’ın şöyle buyurduğunu naklediyor:
“Hikmet on parçaya bölünda. Dokuz parçası Ali’ye verildi ve bir parçası da insanlara verildi. “35 Bu hadisi birden fazla sünni alimi nakletmektedir. Onlardan bazıları şunlardır.
-Ahmed Bin Henbel: Fazail Ali Bin Ebi Talib c.1, s.63
-Hafız Hakim Haskani: Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 106
-Hanefi Hındı: Kenzul Ummal c. 6 s. 104
-Harezmi: Menakib Harezmi s. 49
-İbn-il Esir: Usd-ul Ğabe c. 4 s. 22
———————————
30. Bakara Suresi 256
31- Menakib-iI harazmi: s. 24
32. Bakara suresi 261
33.Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.106
34. Bakara suresi 269
35. EI bidaye ven nihaye c. 7 s. 360
18- “Gece ve gündüz, açık ve gizli Allah yolunda sarf edenlere gelince, işte onların mükafatları Rablerinin katındadır. Onlara korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir.” “36
Osman Hadyevi, bu ayetin tefsirinde naklettiği bir rivayete göre, mezkur ayet hakkında şöyle diyor: “Allah yolunda sarf edenlere gelince” ayeti kerimesi Ali bin Ebi Talib’in şanına indi.
Ali’nin dört dirhemi vardı, birini gece, birini gündüz, birini aşikar ve birini de sadaka verdi. Bunun üzerine bu ayet indi. “37
Bu ayetin İmam Ali hakkında indiğini, birçok Sünni tefsir ve hadis alimi kendi kitaplarında nakletmiştir. Onlardan bazılarının kaynağını aşağıda veriyoruz.
-Envar-ul Tenziı: s.162 (beyzani safii)
-Tefsir-ul Hazin: c. 2 s. 201
-İbni Kesir Dimeşki: Tefsır Kur’an’il Azim c. 1 s. 36
-Irak muftisi olan Kenci Şafii: Kıfayet-ul Talıb s. 322
-El Muhıbbiddin Taberi Şafii: Zuair-ul Ukba s. 88 ve Riyazed kitabi c. 2 s. 206
-Tenvir-ul Mıkyas mın Tefsır İbn-i Abbas s. 39
-Tefsir Sa’alebi: c. 1 s. 223
-Fahn Razi: Menfatıh-ul Gayb. Bu ayetın T efsiri bölümünde
-İbn-ı Hacer: Sevaik Muhrike s. 78
-Sadık Hasen Han Buhari Kannuci: Fethul Beyan FıI Mega’sid-ul Kur’an c. 1 s. 457
-Harezmi: Menakib Harezmi s. 198
-Tirmizi: Sahih Tirmizi c. 2 s. 299
19- “Peygamber (Rabbi tarafından) kendisine indirilene lman etti. Müminler de…”38
—————-
36- Bakara suresi 274
37 -Durret’un Nasihin c. 1 s. 22
Harezmi; Şafii alimi Muhammed b. İbrahim Hameveyni’den Ebi Selma dedi ki; Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu duydum: “Miraca çiktığımda yüce Allah bana dedi ki: ‘Peygamber, (Rabbi tarafından) kendisine indirilene iman etti.’ Bende dedim ki: ‘MüminIerde’ Yüce Allah bunun üzerine şöyle buyurdu; ‘Ey Muhammed! sana selam olsun, sen doğruyu söyledin. Senden sonra ümmetine senin yerine geçmek üzere kimi seçtin?’
Ben dedim ki: ‘Ehlimin en hayırlı olanını seçtim. ‘
Bana buyurdu ki: ‘Ali bin Ebu Talib’i mi seçtin’
Ben dedim ki: ‘Evet, ey Rabbim!’
Cenab-ı Hak bunun üzerine bana hitaben şöyle buyurdu: ‘Ey Muhammed! Yeryüzüne baktım: Seni Seçtim sana isimlerimden bir isim verdim. Ben her zikredildiğimde sende zikredilesin Ben Mahmud olanım, sen ise Muhammedsin, sonra bir daha yeryüzüne baktım ve Ali’yi seçtim, ona isimlerimden bir isim verdim. En yüce olan (Aliyyul Ala) benim:Oda yüce olan Ali’dir.
Ey Muhammed seni, Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyni nurumdan (nur gölgeleri olarak) yarattım. Sonra da sizlerin velayetini göklere ve iki yer yüzüne sundum. Kim sizin velayetinizi kabul ettiyse zafere ulaştı ve müminlerden oldu. Kimde sizin velayetinizi inkar eder ve kabul edmezse küfre ve dalalete saptı. ”
Ya Muhammed! “Bir kul, soyu kesilene kadar veya beli bükülene kadar bana ibadet etse dahi, bu haliyle sizin velayetinizi inkar ederse onu kesinlikle affetmeyeceğim. Ancak sizin velayetinizle gelirse…” 39
——————–
38- Bakara Suresi 285
39- Harezmi: Mektel Hüseyn c. 1 s. 95
Feraid-ul semteyn c. 2 ve Yenabi-ul Mevedde s. 486
20- “……Halbuki onun gerçek tevilini ancak ilimde derinleşmiş olanlar bilir, onlar; Biz ona inandık, hepsi Rabbimizin katındandır derler, ancak akıl sahipleri düşünebilirler.” 40
İbn-i Hacer Askalani’nın rivayetine göre Hz. Resulullah ‘saa’ şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Ben Kuran in inişi için nasıl savaştıysam, Ali’de Kuran in tevili için savaşacaktır. ”
Başka bir hadiste Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Ben ilmin şehriyim Ali’de onun kapısıdır. Kim ilim talep ederse onun Imam Ali’nin kapısına gelsin. “41
Başka bir hadiste: “Benden sonra insanların, Kuran’in tevilini de bilmedikleri şeyleri Ali’den öğrenecekler. “42
Tefsir ve hadis alimleri bu ayetin tefsir ve şerhinde, Hz. Reulullah’tan naklettikleri hadiste, Ali bin Ebu Talib’in tevili için savaşacak, nasıl ki Hz. Peygamber’in Kur’an’m inişi için savaştığı gibi bu gerçeği Sünni alimlerinin en önde gelenleri ittifak etmişlerdir ve biz size bu hadislerin kaynaklanndan bazılarını takdim ediyoruz.
ı. El İsa be fi Temyız-ul Sahabe c. 1 s. 22
2. Kenzul Ummal c. 6 s. 390-391
3. Yenabi-ul Mevedde s. 521
4. Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.29
5. Menakib ibn-i Meğazıli s. 112
6. Menakib Harezmi s. 246
7. Feraid-ul Semteyn bab 56
8. Sevik-ul Muhrike s. 75- 93
9. Mızan-ul i’tidal fi Nekd-ul Rical c. 1 s. 205
10. El istıab fı Ma’arifetul Sehabe c. 4 s. 35
11. Kıfayet-ul Talıb s. 242
12 Hasais fi Fazı Ali Bin Ebi Talib’de
———————–
40. Al-i Imran Suresi 7
41.Menakib ibn-i Meğazıli s.84
42.Şevahid-ul Tenzil c.1 s.29
13.Müstedrek ala-l Sahiheyn c. 2 s. 148
14. Musned ibn-ı Hanbel c. 6 s. 289
15. Musned Ebi Davud c. 3 s. 90
16. B İmame ves Siyaset c. 2 s. 106
17. Sahih Müslim c. 4 s. 235
21- “Gerçek şu ki Allah Adem ‘i , Nuh’u, İbrahim ailesini ve İmran ailesini…..” 43
Hakim Haskani Hanefı Sekik’ten şöyle rivayet ediyor: “Abdullah’in mushafında (ibn-i Mesud’un yazdığı Kuran ‘dan) bu ayeti şöyle okdum: “Gerçek şu ki Allah Ademi, Nuh’u, İbrahim ailesini ve İmran ailesini (Al-i Muhammed ailesini) alemler üzerine (üstün) seçti. “44
22- “Çünkü Allah benim de sizin de Rabbinizdir. O’na kulluk edin, doğru yol budur.”45
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine… Hz. Muhammed (saa), İmam Ali’ye (as) şöyle dedi: “Ey Ali sen net ve aşikar yolsun, sen dosdoğru yolsun ve sen müminlerin arı beyisin “46
23- “Sana bu ilim geldikten sonra seninle bu konuda çekişenlere de ki : “Kim sana gelen bilgiden sonra seninle bu konuda tartışırsa, de ki: Gelin oğullarımızı ve oğullarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, kendimizi ve kendinizi çağıralım, sonra mübahele (beddua) edelim de Allah’tan yalancılar üzerine lânet dileyelim.” 47
Fahri Razi, bu ayeti kerimenin tefsirinde şöyle rivayet eder: “Hz. Resulullah o gün üzerinde siyah yünden dokulu bir örtüyle, mubahele için şehirden dışarı çıktı. Hz. Hüseyni şefkat dolu
———————-
43- AI-i imran Suresi 33
44- Şevahıd-ul Tenzil c.1 s. 118-119
45- AI-i İmran Suresi 61
46- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 58
47- AI-i Imran Suresi 61
kucağına almış ve Hz. Hasan’in da ellerinden tutmuştu Hz. Ali as’da ardından, Hz. Fatıma s.a da Hz Ali a.s’ın ardından hareket ediyordu. Peygamber onlara şöyle buyurdu: Ben Allah’a dua ederken sizler de amin deyin. ”
Necran Hıristiyanlarının piskoposu (Eskaf Necran) bu heyetin azamet ve haşmetli hallerini görünce Hıristiyan cemaata dönerek şöyle dedi: “Ben öyle çehreler görüyorum ki: Eğer AIlah ‘tan bir dağın yok olmasını isteseler, Allah onların duasına icabet edecektir. Sakın bunlarla mubahaleye girişmeyin. Zira helak olursunuz. Öyle ki kıyamete kadar yeryüzünde bir tek Hristiyan bile kalmaz”48
Bu ayeti kerimenin Ehl-i Beyt’in faziletleri yönünde nazil olduğuna dair birçok Ehl-i sünnet alimi rivayet etmiştir ve onlardan bazılarını aşığıda size takdim ediyoruz.
1. Nizameddin Nisaburi : Tefsir Geraib-ul Kur’an ve Gera- ib-ul Furkan c. 3 s. 213
2. İyun-ul-Tefsir Sefhel-ul s. 67
3. T efsir-ul Celaleyn c. 1 s. 283
4. Medarik-ul Tenzil ve Hekailkul Te’vil c. 1 s. 221
5. T efsir-ul Meragi c. 3 s. 171
6. Tefsir-ul Vazih c. 3 s. 58
7. Futuhat-ul İlahıyyet bi T evzih-ul Celaleyn lil Dekaik Hefiyyet c. 1 s. 283
9. Zad-ul Mesır fı İlmul Tefsir s. 399
10. Ta’bir-ul Rahman, ve Tefsir-ul Menan c. 1 s. 114
11. Tefsir-ul Ta’cul Tefasir c. 1 s. 61
12. Tefsir Ebi Suud c. 1 s. 244
13. Mu’terek-ul Ekran fı l’can-ul Kur’an s. 562
14. Tefsir-ul Kur’an Hekim. c. 3 s. 322
15. Sahih Muslim c.7 s. 120
—————–
48- Fahri Razi: Tefsir-ul Kebir c. 8 s. 80
16. Sahih Tirmizi c. 4 s. 293
17. Musned Ahmed Bin Hanbel c. 1 s. 185
18. Müstedrek alal Sahiheyn c. 1 s. 150
19. Fahri Razı Tefsirul Mesir c. 8 s. 80
Ve bu kaynaklar dışında onlarca Tefsir kitaplarında, Hz. Resulullah (s.a.a) mubaheleye Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyn’i çağırmış ve şöyle buyurmuştur. “Allah’ım bunlar benim Ehl-i Beyt’imdir.” diye buyurmuştur. Bu hadisi ise aynı mana içinde nakletmişlerdir.
24- “Kim Allah’a sımsıkı tutunursa, artık elbette o, dosdoğru olan bir yola iletilmiştir.” 49
Hafız Hakim Haskani’ninn rivayetine göre Cabir Bin Abdullah dedi ki; Resulullah şöyle buyurdu: “Allah-u Teala Ali, Hanımı ve çocuklaını mahlukatın üzerindeki hüccetleri (kıldı) ve onlar ümmetimin ilim kapıları, kim onların vasıtasıyla hidayet olursa, dosdoğru yola hidayet olur (sıra-tul mustakıme)” 50
25- “Hep birden Allah’m ipine sımsıkı sarılın (parçalanmayın) Allah’ın üzerinizdeki nimetini düşünün…” 51
Ehl-i sünnetin tefsir ve hadis alimleri bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyorlar. Onlardan Hafız Kunduzi, Muhammed Sebhan Mısn, Şafii alimi Şeblenci ve İbni Hacer, şöyle rivayet et- mişlerdir: Hz. Resulullah, İmam Ali’nin elinden tutarak “Ona sarılın, bu Allah’ın sağlam ipidir.”
Dedikten sonra bu ayeti okudu “Hep birden Allah’m ipine sımsıkı sarılın….. “52
Ayeti kerimenin İmam Ali ve Ehl-i Beyt’in faziletlerini ve azametlerini beyan maksadını taşıdığı yönünde bir çok hadis
——————
49- AI-i Imran Suresi 101
50- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 58 ve Yenabi-ul Mevedde s. 63
51- Al-i Imran Suresi 103
52- Yenabi-ul Mevedde s. 118-119, Sevikul Muhrike s. 93
nakledilmiştir: Ve hadis alimlerinden bazıları şunlardır.
-Şeblenci: Nur-ul Ebsar s. 124
-Sabban Mısri: Esraful Rağibın s. 118
-İbn-i Hacer Sevaikul Muhrike s. 90
-Rah’ul Meani c. 4 s. 16
26- “Sizden hayra çağıran, hakkı emreden, batılı yasaklayan bir cemaat bulunsun, işte onlar kurtuluşa erenlerdir.”53
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre: Ali bin Ebi Talib (a.s) şöyle dedi: Selman Farisi bana dedi ki: “Ya Ebel Hasan, ben ve sen Resulullah’ ın yanında iken Hz. Resulullah, belime vurarak şöyle buyuruyordu! “Ya Selman,bu ve taraftarları kurtuluşa erenlerdir. “54
27- “Muhammed, ancak bir peygamberdir. Ondan önce de peygamberler gelip geçmiştir. Şimdi o ölür ya da öldürülürse, gerisin geriye (eski dininize) mi döneceksiniz? Kim (böyle) geri dönerse, Allah’a hiçbir şekilde zarar vermiş olmayacaktır. Allah, şükredenleri mükafatlandıracaktır ” 55
Huzeyfetul Yemani şöyle dedi: “Uhud savaşında Hz. Resulullah müşrikler ile savaşa başladığında, Hz. Resulullah’ın sahabeleri hüsrana uğradıklarında, İmam Ali, Ebu Dücana ile Resulullah’ın yanında savaşarak müşrikleri Hz. Resullulah’tan uzaklaştırdılar ve bunun akabinde Allah’u Teala bu ayeti Ali ve Ebu Dücane için nazil etti. “56
28- “…Kim dünya nimetini isterse, onu vereceğiz. Ahiret sevabını isteyene de ondan vereceğiz. Biz şükredenleri yakında mükafatlandıracağız.” 57 .
———————
53- Al-i Imran Suresi 104
54- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.68
55- AI-i Imran Suresi 144
56- Şevahid-ul TenziI c. 1 s. 136
57- AI-i Imran Suresi 145
İbn Abbas şöyle dedi: ‘Yüce Allah Kur’an’ın iki ayetinde Ali’yi şükredenler diye zikretmiştir. (Allah şükredenleri mükafatlandıracaktır) Al-i İmran 144, (Biz şükredenleri yakında mükafatlandıracağız) Al-i İmran 145 ifadeleridir.”58
29- “Kim ateşten uzaklaştırılıp cennete konursa, gerçekten muradına ermiştir…”59
Meğazili’nin rivayetine göre, Hz. Muhammed (s.a) şöyle buyurdu: “Kıyamet günü olduğunda, cehennem köprüsünün üzerinde bir yol vardır. Ali bin Ebi Talib’in vilayeti (beraatı) olmayanara izin verilmeyecektir (geçemeyecekklerdir)”60
Birçok tefsir ve hadis alimleri bu hadisi kendi kitaplanna nakletmişlerdir. Onlardan bazıları şunlardır.
1. İbn-i Hacer Asakalani: Lisan-ul Mizan c. 1 s. 51
2 Harezmi (şafii): Menakib Ali bin Ebi Talib s. 253
3 Hafız Muhibiddin Taberi: Zuhair-ul ukba s. 71 ve Erriyaz- un Nazire c. 2 S. 177
4. Haliz Ebi Naim Ahmed Bin Abdullah İsfahani: Ahbar-ı İsfahan c. 1 s. 342
5. Zehebi (şafii): Mizan-ul İ’tıdal c. 1 s. 28
6. Şa’zan Manakıb Mi’et Manakıb: 26 s. 11
30- “…..Allah kattında mükafattır bu, daha güzel mükafat da gene Allah katındadır.”61
Hafız Hakim Haskani bu ayetin beyan ve tefsirinde diyor ki; Resulullah; bu ayet hakkında Ali’ye şöyle dedi: “Allah katında mükafattır bu “Ey Ali, bu ayetteki mükafat (sevap) sensin “62
——————–
58- Şevahıd-ul Tenzil c. 1 s. 136
59- AI-i Imran Suresi 185
60- Menakıb Ibn-i Meğazili s. 242
61- AI-i Imran Suresi 195
62- Şevahid-ul Tenzıl c. 1 s. 138 .
31- “Fakat Rabb’lerine karşı gelmekten sakınan kimseler için, içinden ırmaklar akan Cennetler vardır. Onlar, orada sürekli kalıcıdırlar. Bu, Allah katından bir konaklamadır. İyi kimseler için, Allah katında olan daha hayırlıdır. 63
Esbağ b. Nebbat’tan Hz Ali’nin şöyle buyurduğunu duydum: ” Hz. Resulullah elimden tuttuktan sonra şöyle buyurdu:
Ey kardeşim! Allah ‘u Teala şöyle buyuruyor. ‘Allah katından ki nimettir. . … ‘
Ayetini okuduktan sonra şöyle dedi: Ey Ali sen mükafatsın (velayetin) ve senin taraftarların (şiaların) en hayırlılarıdır. “64
32- “…Ve, nefsinizi öldürmeyin, şüphesiz ki Allah, sizin için rahim olandır.”65
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle rivayet ediyor: “… Ve nefsinizi öldürmeyin” yani, “Peygamber ehlini (Ehl-i beytini) öldürmeyin. ” Doğrusu Allah şöyle buyuruyor: “Gelin oğullarımızı ve oğullarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, nefislerimizi ve nefislerinizi davet edelim…” Bu ayette: “oğullarımızdan kasıt İmam Hasan ve Hüseyin Kadınlarımızdan kasıt, Hz. Fatıma, nefislerimizden kasıt ise; İmam Ali’dir. “66
33- “Yoksa onlar, Allah’m kendi fazlından insanlara verdiklerini mi kıskanıyorlar?..” 67
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur: ” Bu ayeti kerime Hz. Muhammed ve Hz. Ali hakkında indi, Allah’ın kendi fazlı, nübüvvet ve imamettir.”68
Bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiğini itiraf eden bazı sunni alimleri ve kitapları şunlardır.
————————–
63. Al-i İmran Suresi 198
64. Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.138
65. Nisa Suresi 29
66- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 143, Menakib Ibni Meğazili s. 318
67 – Nisa Suresi 54
68- Ğayet-ul Meram s. 325
1. Allame Şevafi Hafız Ebul Hasan İbn-i Meğazili: Menakib İbn-i Meğazili s. 267
2. İbn-i Hacer Heysemi Sevaik-ul Muhrike s. 150
3. Ebu Bekir Şehabeddin Hazremi şafi: Reşful Sadı s. 37 Mısır.
4. Hafız Süleyman Kunduzi: Yenabi-ul Mevedde s. 121
34- “. . . oysa biz İbrahim ailesine kitap ve hikmet verdik, büyük bir mülk bağışladık” 69
İbn-i Hacer Heysemi’nin rivayetine göre; İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetle ilgili şöyle (Büyük bir mülk bağışladık) buyurmuştur: “Onlara (İbrahim ailesine) imameti verdik. Onlara itaat Allaha itaat ve onlara isyan ise Allah il isyandır. ” 70
Değerli kardeşlerim imametten kasıt; İmam Ali ve on bir evladıdır. Hz. Resulullah imamların sayısını ve isimlerini birden defalarca sahabelere açıklamıştır. Bu konu hakkında onların alimleri tarafından değişik hadisler nakledilmiştir.
35- “Ey İman edenler, Allah’a itaat edin Peygbere ve sizden olan emir sahiplerine itaat edin.” 71
Bu ayeti kerime Hz. Resulullah’ın İmam Ali’yi Medine de kendi yerine halife tayin ettiğinde nazil olmuştur. Alluh’u Teala Müslümanlara emrederek Peygamber ve Peygamberin kendi yerine bıraktığı emir sahibi ve halifesine itaat etmelerini ve ona karşı gelmelerini yasaklamıştır.72
36- ‘Ve kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse..işte onlar, Allah’ın nimet verdiği peygamberler, sıddıklar, şehitlerle beraberdir Bu Allah’ın büyük bir lütfüdür”73
—————-
69- Nisa Suresi 54
70- Savaik-ul Muhrike s. 93 mısır
71- Nisa Suresi 59
72- Ğayet-ul Meram s. 263-264’de Bak
73 Nisa Suresi 69-70
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir. “Kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse” den maksat: “Allah’ın farzlarına ve Hz. Resulullah in sünnetine itaat ederse. ”
“İşte onlar, Allah’ın nimet verdiği Peygamberler, sıddıklar, şehitlerle beraberdirler” ayetinden kasıt: “Ali bin Ebi Talib, Cafer Tayyar, Hamza bin Abdulmuttalib, Hasan ve Hüseyin. Bunlar şehitlerin efendileri ve en hayırlılarıdır. ”
“Bu Allah’ın büyük bir lütfudur” dan maksat: “Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin’in menzilesi, Resulullah’ın menzilesi gibidir. Cennette bir yerdedirler. “74
37- “Gerçekten münafıklar, ateşin en alt tabakasındadırlar. Artık onlara asla bir yardımcı bulamazsın”75
İbn-i Askır, Ahmed b. Hanbel’in rivayetine göre Hz. Muhammed (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey Ali, seni ancak mümin sever ve ancak münafık buğz eder. ”
Daha sonra Hz. Muhammed bu ayeti okudu: “Gerçekten münafıklar, ateşin en alt tabakasındandırlar. “76
Meğazili, Hz. Muhammed’in (s.a.a) şöyle buyurduğunu rivavet etmiştir: “Vay EhI-i Beytime zulüm (eziyet) eden kişiye, münafıklarla beraber cehennemin en alt tabakasında cezalandırılacaktır. “77
38- “İman edip iyi işler yapanlar ise, Allah onlara ecirlerini eksiksiz ödeyecek ve onlara kendi fazlından fazlasını da verecektir.”78
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre ibn-i Abbas şöyle demiştir: “Kur’an’da her ne kadar ‘iman edip iyi işler yapanlar’ hitabı varsa bu hitabın efendisi başta Ali’dir. Yüce Allah
———————-
74. Şevahid-ul Tenzil c.1 s. 153-154 ve Ircehul Metalib s. 22, Zehebi: Mızan-ul i’ti’dal kısım 2 s. 212
75. Nisa Suresi 145
76. Tarih ibni Asakir c. 2 s. 253
77 – Menakib ibni Meğazili s. 66
78. Nisa Suresi 173
Kitabında sahabeyi ayıpladığı halde Ali’yi hayırdan başka bir şeyle hiç bir zaman anmamıştır. “79
39- “Bugün dininizi kemale erdirdim, üzerinizdeki nimetimi tamamladım ve size din olarak İslamı seçip beğendim.” 80
Ebu Hureyre’den rivayet ediliyor ki: Zilhicce ayının on sekizinde. (Gadir Hum günü) Peygamber(saa) şöyle buyurdu: “Ben kimin mevlası isem Ali’de onun mevlasıdır. (Emiridir)” O an, “bu gün dininizi tamamladım” ayeti nazil oldu.
Denilir ki! Resulullah (s.a.a) Ali’nin halifeliğini beyan ettikten sonra ‘Ali’ye müminlerin emiri diye selam verin” diye buyurdu.
Sonra Hz. Resulullah tekbir getirerek, “Allah’u Ekber, dini kemale erdirdiği için, nimeti tamamladığı için. benim risalemde (peygamberliğinde) Ebu Talib oğlu Ali’nin benden sonra velayetine razı olduğu için” buyurdu. 81
40- “Allah, iman edenlere ve iyi işlerde bulunanlara vaat etmiştir, onlar için bir bağışlama ve büyük bir ecir vardır.”82
Allame Hanefiyye Mevfik Bin Ahmed’in rivayetine göre Yezid Bin Şerahil Ensari, İmam Ali’nin şöyle dediğini duydum der: “Hz. Muhammed şöyle dedi: Ey Ali! Allah’u Teala’nın şu ayetini duymuyor musun: ‘Allah iman edenlere ve iyi işlerde bulunanlara” ayetinden kasıt; Sen ve taraftarlarındır ve bizim buluşmayı vaat ettiğimiz yer havuzun başıdır. “83
41- “İnkara sapanlar ve ayetlerimizi yalanlayanlar ise, alevli ateşin hakkıdırlar onlar”84
79. Şevahid-ul Tenzil c.1 s.21
80. Maide Suresi 3
81. Durr-ul Mensur c. 3 s. 19. Kur’an’da Hz. Ali c. 2 s. 56-59, Menakib-i ibn-i Meğazili s. 322-323, Maktel-i Hüseyin Harezmi c. 1 s. 470.480, Menakıb Harezmi s.8O
82-Maide Suresi 9
83. Menakib il Harezmi s. 187
84- Maide Suresi 10
Hafız İbn-i Meğazili’nin rivayetine göre İbn-i Abbas dedi ki Resulullah şöyle buyurdu: “İnkara sapanlar ve ayetlerimizi yalanlayanlar.” Yani; Ali’nin velayetidir. Ali’nin velayet hakkını tanımak bütün alemlerin üzerine farzdır”85
42- “And olsun ki Allah israiloğullarından kesin söz almıştır’. Onlardan on iki güvenilir gözetleyici göndemiştik. “86
İbni Abbas şöyle demiştir: “Cabir b. Abdullah Ensari ayağa kalkarak: ‘Ya Resulullah imamların sayısı kaçtır?’ dedi. Resulullah şöyle buyurdu: ‘Ya Cabir bana sorduğun için Allah sana rahmet eylesin, imamların sayısı Allah-u Teala’nın şu ayette buyurduğu İsrail oğullarının on iki güvenilir gözeticileri kadardır. Allah buyuruyor ki: ‘
And olsun ki
“Ey Cabir imamlar 12 tanedir. Onların evveli Ali bin Talib ve sonuncusu Muhammed Mehdi ‘dir. “87
43- “…Onları dosdoğru yola yöneltip iletir” 88
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre Yeman Mevla Mesab b. Zübeyr şöyle demiştir. “Ali bin Ebi Talib, insanları doğru yola iletir.”89
44- “Ey İman edenler, Allah’tan korkup-sakının ve sizi O’na yaklaştıracak vesile arayın. “90
İmam Ali (a.s) dedi ki, Hz. Resulullah bu ayetin tefsirinde şöyle buyurdu. “Evladımdan gelecek olan imamlara itaat, Allah’a itaattir, onlara isyan Allah’a isyandır. Onlar kopmayan kulp ve Allaha vesiledirler. “91
———–
85- Menakib ibni Meğazili s. 322-323
86- Maide Suresi 12
87 – Menakib Mi’et Menakib 40 s. 28-29
88- Maide Suresi 16
89- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 65
90- Maide Suresi 35
91- Meveddet Pınarları s.92
Allame Hindi bu ayetin tefsirinde, Ehl-i Beyt’in kıyamet gününde Allah’a vesile veren yakınları olduğunu kaydediyor.92
Bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiğini birçok Sünni alimi kaydetmektedir. Onlardan bazıları şunlardır:
-Menkıb İbn-ı Meğazili s. 56
-İbn-ı Hacer Heysemi: Mecme-ul Zevaid c. 1 s. 239
-Menakib-ul Mi’et, Menakib 53 s. 36
45- “Ey İman edenler! Sizden kim dininden dönerse (bilsin ki) Allah, sevdiği ve kendisini seven müminlere karşı alçak gönüllü (şefkatli), kafirlere karşı onurlu ve zorlu bir toplum getirecektir. Allah yolunda cihad ederler ve hiçbir kınayanın kınama- sından korkmazlar. Bu, Allah’ın dilediğine verdiği lütfudur. Allah’ın lütfu ve ilmi geniştir.” 93
Fahri Razi bu ayetin tefsirinde şöyle rivayet etmiştir: Bu ayet Ali’nin (a.s) hakkında indi, dedikten sonra şöyle naklediyor: Hz. Resulullah sancağı ona verdiği gün buyurduğu söz ona dalalet ediyor: “Sancağı öyle birisine vereceğim ki, o Allah’ı ve Resulunu sever, Allah ve Resulu de onu sever” bu vasfedilen sıfatlar bu ayette zikredilen sıfatlardır. 94
Değerli okuyucu bu hadis sahih ve meşhurdur.
46- “Sizin veliniz ancak Allah, O’nun Peygamberi ve namaz kılan ve rüku halinde zekat veren müminlerdir. “95
Ehl-i Sünnet’in önde gelen tefsir alimlerinden biri olan Fahri Razi şöyle rivayet etmiştir: Ebu Zer dedi ki: “Bilin ki bir gün Hz. Resulullah ile birlikte öğle namazı kıldığımız bir sırada, bir dilenci mescittekilerden sadaka istedi fakat ona kimse bir şey vermedi. Bu sırada Hz. Ali
——————-
92- Irceh-ul Metalib s. 591-592
93- Maide Suresi 54
94- Mefatih-ul Ğayb c. 12 s. 30 Esnal Mutalib lil Cezni s. 10-11
95- Maide Suresi 55
rukü halindeydi. Elinin küçük parmağını ona doğru uzattı o parmağında yüzük vardı. Dilenci gidip yüzüğü hazretin parmağından çıkanp aldı.” Bunun üzerine Hz. Resulullah Allah’a yakararak şöyle dua etti “Allah’ım kardeşim Musa sana dua etti ve ‘Rabbim gönlümü aç işimi kolaylaştır. Dilimdeki düğümü çöz ki, sözümü anlasınlar. Ailemden bana bir yardımcı ver. Kardeşim Harun’u… Onunla kuvvetimi arttır. Onu işime ortak et ki, seni çokça tespih edelim. Şüphesiz sen bizi görensin’ 96 dedi.
Sende ona! ‘Senin isteklerin sana verildi. Ey Musa’97 diye vahyettin.
Allah’ım! bende senin kulun ve peygamberinim benimde gönlümü aç, işimde kolaylık sağla, ailemden Ali’yi, bana yardımcı ver, onunla kuvvetimi arttır.” Ebu Zer diyor ki: “And olsun Allah’a! Henüz Hz. Resulullah sözünü tamamlamamıştı ki, Cebrail ‘Sizin veliniz ancak Allah, onun peygamberi ve namaz kılan ve rüku halinde zekat veren rnüminlerdir.” ayetini getirdi. 98
Değerli Kardeşlerim, bu ayetin İmam Ali (a.s) hakkında indiğine dair Ehl-i Sünnet alimleri ittifak etmişlerdir ve onlardan bazıları:
1.Harezmi: Ensab-ul Eşref c. 2 s. 150
2.Tefsir Muhiddin Bin Arabi: c. 1 s. 334
3.Menakib Havarezmi: s. 186
4.Cami-ul Beyan c. 1 s .165 taberi
5.İbn Kesir: Tefsir-ul Kur’an-ul Azim c. 2 s. 71
6. Vahidi: Esbab-ul Nuzul s. 148 mısır
7. Suyuti: Durr’ul Mensur c. 2 s. 295
8. Mutteki hindi: Kenzul Ummal c. 6 s. 405
9. Şevkani: Feth-ul Gadir c. 2 s. 50
10. İbn Esir: Camı-ul Usul c. 9 s. 478
—————–
16- Ta-ha Suresi 25-35
17- Ta-ha Suresi 36
18- Fahrı Razi: Tefsir-ul Kebir c.12 s. 26 Beyrut ~6
11. Kenci: Kiyafetul Talib s. 250
12. Tefsir Kurtubi: c. 9 s. 336
13. Hafız Kunduzi: Yenabi-ul Mevedde s. 202
47- “Kim Allah’ı, Peygamberini ve inananları veli kabul ederse, bilsin ki, şüphesiz Allah’ın ordusu olanlar üstün gelirler. “99
İbn-i Abbas şöyle demiştir: “Kim Allah’ı, Peygamberini ve inananları veli kabul ederse…” ayeti kerimesi İmam Ali hakkında has olarak indi.
Hafız Hakim Haskani bu ayetin tefsirinde, İbn-i Abbas Hz. Resulullah’tan şöyle rivayet etmiştir. “… yüzüğü sana kim verdi? Dilenci şöyle dedi: “Ayakta olan (kişi Ali bin Ebi Talib)” Hz. Resulullah şöyle sordu: “Yüzüğü nasıl bir vaziyette verdi.” O dedi: “Yüzüğü namazda rüku halinde iken verdi.” Hz. Resulullah bunu duyduğunda tekbir getirerek şöyle dedi: Allahu Teala şöyle buyuruyor! “Kim Allah’ı, Peygamberini ve inananları veli kabul ederse, bilsin ki, şüphesiz Allah’ın ordusu üstün gelir.”100
48- “Ey Peygamber, Rabbin tarafından indirilen emri bildir…” 101
Vahidi’nin nakline göre, bu ayeti kerime Gadir Hum günü Ali bin Ebi Talib hakkında indi. 102
Fahreddin Razi bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Ey Peygamber, Rabbin tarafından indirilen emri bildir ve eğer bu tebliği ifa etmezsen, O’nun elçiliğini yapmamış olursun…” ayeti kerimesi, Ali bin Ebi Talib hakkında indi. Ayet indiğinde Ali’nin elinden tutup, Resulullah (saa) şöyle buyurmuştur:
———
99- Maida Suresi 56
100- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 185-186
101- Maide Suresi 67
102- Vahidi: Esbab-ul Nuzul s. 135
“Ben kimim mevlası isem Ali de onun mevlasıdır. Ey Allah’ım Ali’nin vilayetini kabul edip onu seveni sen de sev ve onun vilayetini inkar edip düşman olana sende düşman ol” 103
Cemaleddin Suyuti’nin ‘Durr’ul mensur’ adlı tefsir kitabında şöyle naklediliyor:
Ebu Said El Hudri dedi ki: “Bu ayeti kerime, Gadir Hum günü Ali bin Ebi Talib hakkında indi.”
Başka bir rivayette, Abdullah b. Mesud şöyle buyurmuştur: “Bizler Resulullah (s.a.a) zamanında bu ayeti kerimeyi şöyle okurduk: (Ey Peygamber) Ali’nin müminlerin mevlası olduğunu sana inen emir üzere bildir ve eğer bu tebliği ifa etmezsen onun elçiliğini yapmamış olursun…”lO4
Ehl-i Sünnetin önde gelen alimleri bu ayetin tefsirinde hepsi yukarıda aktardığımız gibi ittifak etmişlerdir. Ve onların önde gelenleri şunlardır.
-Muhammed el Şevkani: Felh-ul Kadir c. 2 s. 57
-Hakim Haskani: Sevahid-ul Tenzil c. 1 s. 188-190
-Allame Nisaburi Ebu Bekir Muhammed b. Hasan (şafii) Tefsir-ul Nisaburi: c. 6 s. 194-195
-İbn-i Esir: Es’ed-ul Ğabe C. 2 s. 67-Kahire
-Taberi: Zuhair ukba s. 67 Kahire
-Ahmed Bin hanbel: Musned c. 4 s. 281 Mısır
-Belği: Menakib s. 28 Hind.
-İbn Hacer-ul Askalani: Tehzib Tehzib c. 3 s. 327
-Zehebi: Mizan-ul rtidal c. 2 s. 107
-Nisai: Hasais Emiril Müminin s. 89
49- “Ey iman edenler akitleri yerine getirin” 105
Zehebi, Abdullah b. Abbas’ın, bu ayetin tefsirinde şöyle
——————
103. Tefsir-ul Kebir c. 6 s. 53
104- Suyuti: Durr’ul Mensur c. 2 s. 298
105- Maide Suresi 1
Dediğini nakletmiştir. “Kur’an’da her ne kadar ‘Ey İman edenler’ hitabı varsa, işte bu hitabın efendisi başta Ali’ dir. Yüce Allah kitabında sahabeleri ayıpladığı halde, Ali’yi her zaman iyilikle anmıştır:’106
50- “Allah buyurur ki: “İşte bu, doğrulara, doğruluklarının fayda vereceği gündür.” 107
Allame Hindi’nin rivayetine göre İbn-i Abbas şöyle dedi:
“Ali sıddıkların efendisidir.’108
51- “Allah kimi dilerse, saptırır; dilediği kimseyi de doğru yola iletir.” “Qnları seçkin kıldık ve doğru yola ilettik.”109
Hafız Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre: Bu iki ayeti kerimedeki, “Sıratel Müstakim” yani doğru yoldan kasıt hitabı İmam Ali’yedir.
O rivayetlerden biri de, İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurdu: “Allahu Teala’nın işaret ettiği yol, Al-i Muhammed’in yoludur.” 110
52- “De ki! Kesin delil ancak üstün ve mükemmel huccet, Allah’ın delilidir. O dileseydi hepsini doğru yola iletirdi.” 111
Meğazili, Enes’in bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini nakletmiştir: Resulullah’ın yanında bulunuyorduk. Ali bin Ebi Talib’i gördüğümde şöyle buyurdu: “Ben ve Ali, kıyamet gününde bu ümmetin üzerine delil ve hüccetiz. “112
Al-i Muhammedin kıyamet ve dünya gününde, yüce Allah’ın bu ümmet üzerine göndermiş olduğu delil ve hücceti olduğunu destekleyen hadisler çoktur ve onlardan bazıları:
——————
106. Zehebi Mizan I’tidal c. 3 s. 311
107. Maide Suresi 119
108- Inceh-ul MeTalib s. 19
109- En’am Suresi 39 ve 87
110- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 59-61
111. En’am Suresi 145
112- Menalib ibn Meğazili s. 40 ve 197
Suyuti: Meğt’ul Hadis s. 19
Taberi: Zehair-ul Ukba s. 77
Taberi: Rayazun Nazire c. 2 s. 193
Hatib Bağdadi: Tanh-ul Bağdat c. 2 s. 88
Harezmi : Menakıb-ı Harezmi s. 228
53- “Anaya babaya iyilik edin”113
Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Yüce Allah bana itaat etmenizi ve bana karşı gelmemenizi; emrime tabi olmanızı farz kıldı. Bana tabi olmanızı farz kıldığı gibi benden sonra Ali bin Ebi Talib’e itaat etmenizi de farz kıldı. Bana karşı gelmenizi yasakladığı gibi ona karşı gelmenizi de yasakladı. Yüce Allah Ali’yi vezirim, varisim karar kıldı. Ali bendendir. Ben de Ali denim.Ali’yi sevmek iman, Ali’ye buğz ise küfürdür. Onu seven beni sevmiştir, ona buğzeden bana buğz etmiştir. Ben kimim mevlası isem Ali’de onun mevlasıdır. Ben bütün müslümanların mevlasıyım. Ben ve o, bu ümmetin babasıyız. “114
Meğazili, Hz.Resulullah’ın şöyle buyurduğunu naklediyor:
“Ali’nin müslümanlar üzerindeki hakkı, babanın evlatları üzerinde olan hakkı gibidir. “115
-Zehebi: Mi’zan İ’tıdal c. 2 s 313
-Asakalanı “Lısan-ul Mizan c. 4 s. 399
-Harezmi: Menakıb-ı Harezmi s. 23 ve 219
54- “İblis, beni azdırdığın için ant olsun ki, senin doğru yolun üzerinde otunıp onlara karşı duracağım.”116
Hakim Haskani Hanefi’nin naklettiği bir rivayete göre Hz. Muhammed (saa) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurdu: « ayeti kerimede İblis’in, ‘senin doğru yolun’ dediği yol, Ali bin Ebu Talib’in yoludur. “117
——————
113- En’am Suresi 151
114 -Manakıb Mı’et Menakıb 22 s. 15
115- Menakib ibn-i Meğaziii s. 48
116- Araf Suresi 16
55- ‘Ve derler ki, hamd olsun Allah’a ki; Bizi hidayeti ile buna ulaştırdı. Allah hidayet etmeseydi biz bunu bulamazdık… ” 118
Allame Kabbisi, sünni alimlerinin önde gelen tefsir alimlerinden olan Taberi den şöyle naklediyor. Hz. Resulullah Gadir Hum günü hutbesinde şöyle buyurdu: “Ey insanlar size dediğim gibi, müminlerin emri Ali’yi tebrik edin’. Ve şöyle deyin ‘Ve derler ki hamdolsun Allah’a ki; bizi hidayeti ile buna ulaştırdı. Allahu Teala bütün söylenenleri (kalbinde), nefsinde hainlik olanları da biliyor. “119
56- “….A’raf üzerinde herkesi simasından tanıyan adamlar vardır.” 120
İbn-i Hacer (şafii) Sa’lebi’nin tefsirin’den İbn-i Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet ediyor: “A’raf, sırat köprüsünün üstünde olan yüksek, bir dağdır. O dağın üzerinde Ab- bas, Hamza ve Ali bin Ebi Talib ve Cafer-i Tayyar dururlar. Kendilerini sevenleri yüzlerinin (nurundan) beyazlığından ve kendilerine buğzedenleri ise yüzlerinin kara olmasından tanırlar. “121
(Not: Imam Cafer Sadık buyurdu ki:”A’raf üzerinde duracak olanlar Ehl-i Beyt imamlarıdır.”)
57- “A’raf ehl-i simalarından tanıdıkları bir takım adamlara, ‘Ne çokluğunuz ne de taslamakta olduğunuz büyüklük size yarar sağladı” l22
Hafız Süleyman Kunduzi’nin rivayetine Selman Farisi şöyle demiştir: Hz. Muhammed’in Imam Ali’ye on dan fazla şöyle buyurduğunu duydum: “Ey Ali sen ve senin vasilerin (imamlar) cennet ile cehennem arasında Araf ehlisiniz. Sizi tanıyanlar ve
117_Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.200
118. Araf Suresi 43
119. Kitap Maza rı Tarih c. 3s. 156, Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.200
120- A’raf Suresi 46
121- Sevalk-ul Muhrike s.101
122- A’raf Suresi 48
sizin tanıdığınız (vilayeti kabul edenler) cennete girebilecek ve cehenneme de ancak sizi inkar edenler ve sizin inkar ettikleriniz girecektir. “123 .
İmam Ali
58- “… Affet deyin ve kapıdan secde ederek girin ki, hatalarınızı bağışlayalım, iyilik yapanlara ihsanımızı arttıracağız demiştik.”l24
Hafız Heysemi (Safii)nin rivayetine göre Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ehl-i Beyt’imin sizin aranızda ki misali, İsrail oğullarının Hitta kapısı (Selamet kapısı) gibidir. Kim o kapıdan girerse Allah onu bağışlar. “125
Mutteki Hindi’nin rivayetine göre Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ali bin Ebi Talib Hitta kapısıdır. Kim o kapıdan girerse mümin olur, ve kim de o kapıdan çıkarsa kafir olur. “126
Sünni hadis alimleri yukarıda size sunmuş olduğumuz hadisi kendi kitaplarında kaydetmişlerdir. Ve onlardan bazdan şunlardır:
-Suyuti: El kaul-ul Celil, hadis 39
-Şeyh Muhammed Derulşi: Esnal Metalib ti Ehadıs Muhtelefet-ul Meratıb Huruf-ul Ayn s. 141 Mısır
-Allame Hındi: Menakıb Aynı s. 38
-İbrahim Bin Abdullah Ri’sabi: Esna’l Metalib 18 babın sonu.
59- “Hani Rabbin: Ademoğullarının sulbünden soyunu çıkarmış ve kendilerini nefislerine şahit tutmuş: Ben, sizin Rabb’niz değil miyim?” demişti. Onlar da demişlerdi ki: “Evet, biz buna şahidiz. Kıyamet günü: “Bizim bundan haberimiz yoktu.” demeyiniz” l27
——————–
123- Yenabi-ul Mevedde s. 452, Şevahid-ul Tenzil c.1 s.199
124. A’raf Suresi 161
125- Mecme-ul Zevaid c.9 s.153
126- Kenz-ul Ummal c.6 s. 153
127 – A’raf Suresi 172
Bazı sünni alimleri bu ayetin tevil ve tefsirinde şöyle rivayet etmişlerdir: Hz. Muhammed (saa) şöyle buyurdu: “İnsanlar Ali’nin ne zamandan beri müminlerin emiri sıfatını aldığını bilselerdi, onun faziletlerini inkar etmezlerdi. Ali müminlerin emiri sıfatını aldığında Adem (a.s) ruh ve ceset arasında idi. Yüce Allah mübarek kitabında şöyle buyurdu. “Hani Rabbim: Ademoğullarının sulbünden soyunu çakarmış…”
60- “Allah’ın doğru yola ilettiği kimse, doğru yoldadır. “129
Hafız Süleyman Kunduzi’nin rivayetine göre Hz. Ali hutbelerinin birinde şöyle buyurdu: “Benim yol gösteren (hadi) ve benim hak yola ileten “130
61- “Yarattıklarımızdan öyle bir ümmet vardır ki, onlar hakkı gösterirler ve onunla adaleti uygularlar. “131
Hafız Süleyman Kunduzi’nin rivayetine göre Hz. Ali’den, Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Benden sonra ümmetim yetmiş üç fırkraya ayrılacak, yetmiş ikisi ateşliktir, bir fırkra, fırka-i naciyedir. ” Hadısi şerif-i beyan ederken şöyle buyurmuşlardır: ‘Yarattıklanmızdan öyle bir ümmet vardır ki, onlar hakkı gösterirler ve onunla adaleti uygularlar.”
“Bu ayeti kerimede, fırkai naciye beyan edilmiştir ki bu, ben, Ehl-i Beyt’im ve bize tabi olanlardır. “132
62- “Ey Allah’ım, eğer bu kitap senin katından gelen bir gerçekse üzerimize gökten taş yağdır ya da bize elem verici bir azap ver.” demişlerdi.” 133
————–
128. Delail-ul Sıdk, Allame Deylemiden naklen, Meğazili: Menakıb ibni Meğazili s. 271-172
129- A’raf Suresi 178
130- Yenabi-ul Mevedde s. 495
131- A’raf S uresi 181
132-Meveddet Pinarları s. 23 Ş. Yeşil yayınları ist
133- Enfal Suresi 32
Allame Kabbisi, Hafız Ebi Ubeyd-ul Harvi’nın tefsirinden (Ğarib-ul Kur’an) naklen şöyle rivayet ediyor: Hz. Resulullah (saa) Gadır Hum günü Ali’nin hakkını (velayetini ve imametini) duyurduktan sonra, Cabır b. Nezer b. Hans b. Keldı Adbi Hz. Muhammed’e gelerek şöyle dedi: ‘Ya Muhammed, Allah’ın birliğini ve senin Allah’ın resulü olduğunu, namaz kılmayı, oruç tutmayı, hacca gitmeyi, zekat vermeyi emrettin ve kabul ettik. Bunlardan razı deyilmisin ki, amcan oğlu Ali’yi bizden (Ben kimin mevlası isem, Ali de onun mevlasıdır) diyerek üstün tutuyorsun. Bu senden mi yoksa Allah’tan mi?” Hz. Muhammed şöyle buyurdu: “Vallahi bu emir Allah’tandır.”
Cabir giderek şöyle dedi: “Ey Allah’ım eğer Muhammed doğru söylüyorsa, gökyüzünden başımıza taş yağdır ya da bize elem verici bir azabı indir, Cabir kendi grubuna ulaşamadan, Allah’u Teala gök yüzünden taş indirerek, onu öldürdü. “134
Sünni alimlerinin önde gelenlerinden Şeyhul İslam Hamaveyni (hanefi) Feraid-ul Semteynn bab 13 de naklediyor.
İbni Sabbağ (maliki): Fusul-ul Muhimme s. 36
Şeblenci (Şafii): Nur-ul Ebsar s. 78
63- “Halbuki sen (Muhammed) onların içinde iken, Allah onlara azap edecek değildi…”135
Meveddet Pınarları adlı kitabın yazarı, bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Resulullah (saa) bu ayette beyan olunan, zat- i şerifleri hakkındaki mananın, kıyamet gününe kadar, Ehl-i Beyt’inden gelecek İmamlar hakkında da tecelli edeceğini beyan buyurmuşlardır. Nasıl ki Resulullah (saa) ehli arza eman ise, Ehl-iBeyt’i de arz ehlinin emanıdır.”
Bu konu hakkında pek çok hadis zikr olunmuştur. Nitekim Resulullah (saa) bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmuşlardır: “Ehl-i Beytim Ehl-i arzın emanıdır. Ehl-i beyt’im helak olursa dünyanın sonu gelir.”136
—————-
134- Maza fil Tarih c. 3 s. 151
135- Enfal Suresi 33
64- “……Hem de O’nun dostu olmadıkları halde, O’nun dostları ancak Allah’tan korkanlardır, fakat çoğu bunu bilmezler”137
Hakim Haskani’nin rivayetine göre, İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Hem de onun dostu olmadıklan halde” ayetinden kasıt; Mekke kafirleri “Onun dostları ancak Allah’tan korkanlardır,” ayetinden kasıt büyük şirklerden korkanlardır. Yani: “Ali bin Ebi Talib, Hamza, Cafer ve Akil’dır.” Bunlar Allah’ın dostlandır. Fakat çoğu bunu bilmezler. “138
65- “…Bilin ki ele geçirdiğiniz ganimetin beşte biri Allah’ın, Peygamberin ve yakınlarının, yetimlerin, düşkünlerin ve yolcularındır, Allah, her şeye güç yetendir.”l39
İman Cafer-i Sadık, (as) şöyle buyurdu: “Ayeti kerimede kastedilen Peygamberin yakınları olan; müminlerin emiri Ali ve geri kalan Ehl-i Beyt imamlarıdır. “
Hz. Peygamberin döneminde elde edilen ganimetierin beşte biri Ehl-i Beyte tahsis ediliyordu. Bu tahsis Peygamberden sonra, Ebubekir, Ömer, Osman’ın döneminde verilmedi. Emevi ve Abbasi döneminde de verilmedi. Lakin bir çok Sünni tefsir alimleri bu ayeti kerimenin tefsirinde işaret edilen, yakınlardan kastın, Ali bin Ebi Talib (a.s) olduğuna işaret etmişlerdir. Ona göre ki, İmam Ali peygamberin kardeşi, damadı ve amcasının oğludur. Ve o akrabalık bakımından Peygambere en yakın olandır. Bu konu hakkında aşağıda size aktaracağım kaynaklara müracaat edebilirsiniz.
-Dur’ul Esrar c. 1 s. 159
-Cami-ul Beyan fi Tefsirul Kur’an bu ayetin tefsirinde
-Tefsir-ul Kasımi: c. 8 s. 3001 Mısır .
-Tefsir-ul Tehrir ve Tenvir c. 10 s. 9 Tunus
————————
136- Hz. Muhammed (saa) Al-i Aba on iki Imam, Mehdi Resul, Meveddet Pinarlan ,. Yeşil Yayınları s. 131-132 ıst
137 – Enfal Suresi 34
-Tefsir-ul Kur’an-i lil Kur’an c. 5 s. 618
-İhya-ul Ulumud Din c .3 s. 410 Kahire
-Musned Ahmed Bin Hanbel c. 1 s. 320 Mısır
-Tefsir-ul Keşşaf bu ayetin tefsirinde Mısır
-Kur’anda Ehli Beyt 104
66- “Eğer seni aldatmak isterlerse; Muhakkak ki Allah sana yeter. Seni ve müminleri yardımıyla destekleyen O’dur” l40
Ebu Hureyre’nin nakline göre: Hz. Resulullah şöyle buyurdu: ‘Arşın üzerine şöyle yazıldığını gördüm. Allah’tan başka bir ilah ve O’nun şeriki yoktur. Muhammed, Allah’in peygamber ve uludur. Ve Onu Ali ile destekleyip kuvvetlendirdim. ”
Ayetteki Allah’ın yardımından kasıt: “Müminlerin emiri İmam Ali’dir. ” Nitekim bunu destekleyen birçok sünni alimleri kitaplannda yer vermişlerdir.
-Süleyman Kunduzi Hanefi: Yanabi-ul Mevedde s. 94
-Taberi: Zehair-ul Ukba s. 69
-Hafız Ebul Hasan b. Meğazili: Menakib adlı kitabında s. 39
-Harezmi: Menakib Harezmi S. 234
-Taberi: Rıyaz-ul Nezer c. 2 s. 272
-İbn Hacer: Mecme-ul Zevaid c. 9 s. 121
-Alaeddin Hindi (Hanefi): Kenzul Ummal c. 6 s. 158
-Habb Bağdadi: Tarih-ul Bağdat c. 11 s. 173
-Kur’an’da Ehli Beyt s. 100. 105
67- “Ey Peygamber, sana ve sana uyan müminlere Allah yeter”141
———————-
138- Şevahid-ul Tenzil c.1 s. 216
139- Enfal Suresi 41
140- Enfa\ Suesi 62
141- Enfal Suresi 64
Hatib Ebu Bekir Ahmed b. Ali Bağdadi’nin nakline göre, Cabir b. Abdullah Ensari bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Ey Peygamber, sana ve sana uyan müminlere Allah yeter” ayetinden maksat; Ali bin Ebi Talib’tir ve müminlerin efendisidir.”142
-Allame Hindi: İrceh-ul Metalib s. 88
-Allame Hanefiyye Mir. Muhammed Salih Keşfi Tirmizi: Menakıb Iıl Keşfi ewel bab’da naklediyor
68- “En büyük hac günü, Allah ve Resulünden insanlara bir ilan bildirilir. Allah ve Peygamberi müşriklerden kesinlikle uzaktır.”l43
Tefsir ve tarih alimlerinin nakline göre, Tövbe suresinin bu ayeti indiğinde, Hz. Peygamber Ebu Bekiri Tövbe suresi ile Mekke’de bulunanlara ilan etmesi için gönderdikten sonra Cebrail (a.s) Peygambere gelerek şöyle dedi: “Rabbin sana selam söyler ve buyurur ki: Benim yerime ancak sen veya senden olan biri eda edebilir!” Bunu duyan Peygamber hemen Müminlerin Emiri Ali’yi Ebu Bekir’in arkasından gönderip, sureyi ondan almasını ve onu müşriklere İmam Ali’nin okumasını buyurdu. İmam Ali yolda Ebu Bekir’e yetişip, ayetleri onun elinden aldı. Mekke’ye ulaştığında, İmam Ali sureyi hazır olanlara bildirdi. Bu olaydan sonra Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Benim yerime ancak ben veya Ali eda edebilir.”
Tefsir, tarih ve hadis alimleri bu ayetin tefsirinde yukarıda aktardığımız gibi bu olayı ittifak ile kaydediyorlar. Ve onlardan bazıları şunlardır:
-Sahih Buhari c. 5 s. 37
-Taberi: Camı-ul beyan fi Tefsir-ul Kur’an c. 1 s. 46
-Tefsir-ul Menar c. 10 s. 157
-Tefsir-ul Kur’an-ul Kerim Şeyh Şeltut s. 608
-Tefsir-ul Tehrir vel Tenvir c. 10 s. 100
—————————
142- Menakib Hatib Bağdadi s. 186
143- Tövbe Suresi 3
-Tefsir-ul Kasımi c. 8 s. 3069
-Durr’ul Mensur: Bu ayetin tefsirinde
-Nizamul Dur. C. 8 s. 364-365
– Tefsir-ul Kur’an-iI lil Kur’an c. 5 s. 698
-Menakıb Harezmi s. 24 ve 223
-Menakıb ibni Meğazili s. 112
-Feraidul Semteyn s. 58
-Sevaik-ul Muhrike s. 75, 93
-Mizan-ul İ’tidal Zehebi c. 1 s. 205
-EI İstiab c. 3 s. 35
-Kifayet-ul Talib s. 242
-Fezail Ali Bin Ebi T alıb İbni Hanbel c. 1 s. 43
-Hasais-ul Emiril Müminin Nisai s. 20
-Menakıb Ayni s. 18 ve 198
69- “Eğer antlaşmalarından sonra yine yeminlerini bozar ve dininize saldırırlarsa; o kafir önderlerini hemen öldürün çünkü onların yeminleri yoktur….”l44 .
Hafız Hakim Haskanni’nin rivayetine göre: Müminlerin İmamı Hz. Ali şöyle buyurdu: “Cemel ve Sıfiın Savaşında, karşı tarafa ancak Allah’ın kitabındaki şu ayete dayanarak savaştım ve bu ayet bu gün için nazil oldu. Eğer antlaşmalarından sonra yine yeminlerini bozar ve dininize saldırırlarsa”145
Başka bir rivayette İmam Basra’da iken Cemel savaşı başlamadan önce bu ayeti okudu ve şöyle buyurdu: Anah’a andolsun ki, Resulullah (saa) bana ahdedip şöyle buyurmuştu: “Ey Ali! yeminlerini bozanlara; baği, asi olanlara ve dinden çıkanlara karşı savaşacaksın ki, bunların imanı yoktur. “
70- “Hacılara su vermeyi, Mecid-i Haram’ı onarmayı Allah’a ve Ahiret gününe iman edip de Allah yolunda cihat edenlerin imanı ile bir mi tutuyorsunuz? Onlar Allah katında bir olmazlar Allah zulmeden toplumu doğru yola iletmez.” “İnanan, hicret eden, Allah yolunda mallarıyla canlarıyla cihat eden kimselere Allah katında büyük dereceler vardır. Kurtuluşa erenlerde işte onlardır.”l46
———————–
144- Tövbe Suresi 12 .
145- Şevadhid-ul Tenzil c. 1 s. 205, Kur’an’da Ehli Beyt s. 106
Hafız Süleyman, Nesai’nin ikinci cildinden Muhammed b. Kab El Kurtubi’nin şu rivayetine göre: “Bir gün Abd-ud Dar’dan Talha b. Şeybe, Abbas b. Abd-ul Muttalib Kabe’ye olan hizmetlerinden bahsedip iftihar ediyorlardı. Talha, “Kabe’nin anahtarları bende”, Abbas ise “sulama işi bana ait” diyordu. Yanlannda bulunan Hz. Ali’de şöyle buyurdu: ‘Ben bu beyte herkesten altı yıl öncesinden secde edenim ve cihat eden benim’ dedi. Ve akabinde Cebrail (a.s) bu ayeti getirdi. “Hacılara su vermeyi Mescid-i Haram-ı onarmayı…”147
İmam Muhammed Bakır (a.s) şöyle buyurdu: Ayet, Ali, Hamza, Cafer, Abbas ve Şeybe hakkında indi. Abbas ve Şeybe, Ali’ye karşı iftihar ederek, Abbas şöyle dedi: “Ben senden daha faziletliyim çünkü hacılara su vermek benim elimdedir. Şeybe de dedi ki: Ben de senden daha faziletliyim çünkü Mescid-i Haram-ı tamir etmek benim elimdedir: İmam Ali’de şöyle buyurdu: Ben ikinizden daha faziletliyim. Çünkü sizden önce Allah’a iman ettim ve Allah yolunda cihatta ve hicrette bulundum.”
İkisi de dedi ki: “Bizler Resulullahım (saa) vereceği hükme razıyız.”
Beraberce Resulullah’ın huzuruna varıp, herkes dediğini tekrarladıktan sonra, yüce Allah Peygamberine şu ayetleri indirdi: “Siz, hacılara su vermeyi, Mescid-i Haram-ı tamir etmeyi, Allah’a ve Ahiret gününe inanan…..”148
Ehl-i sünnetin önde gelen alimleri bu ayetin tefsir ve tevilinde yukarıda aktardığımız gibi rivayet ediyorlar ve onlardan bazıları şunlardır.
————————–
146- Tövbe Suresi 19-20
147- Meveddet Pmarlani, s.18
148- Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 108
-Kifayet-ul Talib s. 237-238 Kenci Şafii
-Ruhul Beyan c. 1 s. 323
-Nur-ul Ebsar s. 77
-Nuzhet-ul Mecalis c. 2 s. 169
-Tefsir-ul Celalin c. 1 s. 10
-Tefsirul Kurtubi c. 8 s. 91
-Tefsirul Menar c. 1 s. 216
-Tefsirul Kur’an-ul Azim c. 2 s. 241
-Cami-ul Beyan fi Tefsirul Kur’an c. l0, s. 68
-Mefatih-ul Gayb c. 4 s. 422
-Esbâb-ul Nuzul s. 182
-Durr’ul Mensur c. 3 s. 218
-Fusulul Mubimme s. 123
-Camı ul Usul c. 9 s. 477
71- “Ey lman edenler, Allah’tan korkun ve doğrularla beraber olun”149
İbn-i Asakır bu ayetin tefsirinde şöyle rivayet ediyor: Ayetten kasıt; “Ali bin Ebi Talib ile beraber olunuz.”150
İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Bu ayetteki ‘Ey iman edenler’ ve ‘doğrularla beraber olun’ hitaptan kasıt, İmam Ali bin Ebi Talib’e has olarak nazil olmuştur.”151
Bu ayeti kerimenin İmam Ali hakkında indiğini birçok sünni alimi kaydetmektedir. Onlardan bazıları şunlardır.
-İbn-i Hacer Heysemi: Sevaik-ul Muhrike s. 93
-Kenci Şafi: Kifayet-ul Talib s. 111
-Hamaveyni Şafii: Feraid-ul Semteyn c. 1 s. 68
-Suyuti: Ed Durr’ul Mensur c. 3 s. 390
——————————-
149- Tövbe Suresi 119
150- Tarih Medinet Dimeşk c. 2 s. 421-422
151 Menakibi Harezmi s. 196
-Hafız Süleyman Kunduzi: Meveddet Pinarlan. s. 33, 105,130
-Zerendi Hanefi: Nizam Durr-ul Semteyn s. 92
-Allame Hindi: İrceh-ul Metalıb Fi Menakıb Ali Bin Ebi Talib s. 60
72- “…..Hakka eriştiren mi, yoksa götürülmeden gidemeyen mi uyulmaya daha layıktır. Ne oluyor size, nasıl hüküm ediyorsunuz?” 152
Hakim Haskani’nin nakline göre İbn-i Abbas bu ayetin tefsirinde şöyle demiştir: “Kendi aralarında tartışan kavim, bu münakaşayı Hz. Peygambere götürdüler ve Hz. Peygamber bazı sahabelerine emrederek onların aralarında hüküm vermelerini istedi. Verdikleri hükümden razı olmadılar. Daha sonra İmam Ali’nin hüküm vermesini istedi. Onların arasında hüküm verdi ve onlar onun verdiği hükümden razı oldular. Bunun üzerine bazı münafıklar onlara şöyle dedi: Falan kişi size hüküm etti fakat razı olmadınız. Fakat Ali size bir hüküm verdi ve onun hükmüne razı oldunuz vay halinize! Bunun mukabilinde yüce Allah Ali’nin hakkında bu ayeti indirdi. ‘Hakka eriştiren mi, yoksa…’ Ondan dolayı ki, Ali’nin verdiği hüküm en doğru hükümdür.”153
73- “O gerçek mi? diye senden haber sorarlar. De ki: Rabbime and olsunı ki o, muhakkak gerçektir……” l54
Hafız Hakim Haskani’nin rivayetine göre: Mekke ehli Ya Muhammed, Ali’nin imameti hakkında söylediklerin gerçek mi? Dediler. Hz. Resulullah buyurdu: “Rabbime andolsun ki, Ali hakkında söylediklerim doğrudur. “155
————–
152 –Yunus Suresi 35
153- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 265
154- Yunus Suresi 53
155- Sevahid-ul Tenzil c. 1 s.267
74- “De ki: Allah’ın fazileti ve rahmeti ile…”156
Sünni alimlerinin önde gelenlerinden biri olan İbn-i Asakir Tarih Medinet-i Dimeşk’ adlı kitabında, Abdullah Bin Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet ediyor: “Allah’ın Fazileti Resulullah (saa) ve Allah’ın Rahmeti ise Ali’dir.”157
75- “Biliniz ki, Allah’ın dostlarına korku yoktur, onlar üzülmeyeceklerdir.” 158
Harezmi Enes’den Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Ali ve Onun zürriyeti ve sevenleri (taraftarları) cennete ilk önce gireceklerdir. Ve Onlar cennette Allah’in ve Allah dostlarının komşularıdır. “159
Hakkim Haskani Ebu Hureyre’den Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “… .İnsanlann üzüldüğü ve insanların korktuğundan korkmazlar ve üzülmeyecekler, eğer onlar üzüldüğünde biliyor musunuz kimlerdir. ” Dedik ki: “Hayır ya Resulullah” Hz. Resulullah buyurdu: “Onlar, Ali bin Ebi Talib, Hamza b. Abdulmuttalib, Cafer ve Akil’dır. ” Hz. Resulullah daha sonra bu ayeti kerimeyi okudu: “Biliniz ki, Allahın dostlarına korku yoktur “160
76- “Ona bir hazine indirilse veya onunla beraber bir melek gelse ya!” demelerinden dolayı canın sıkılarak sana vahyedilen âyetlerin bir kısmının tebliğini terkedecek değilsin ya! Sen ancak bir uyarıcısın. Allah her şeye vekildir..”161
Bu ayetin tefsirinde Hz. İmam Cafer-i Sadık (a. s) şöyle buyurdu: Ayeti kerimenin iniş sebebi şudur: Hz. Peygamber (saa) bir gün İmam Ali’ye buyurdu ki: “Ey Ali! Allah’tan seni bana vezir kılmasını istedim ve kabul etti; Seni vasim kılmasını istedim, kabul etti ve seni ümmetimin üzerine halifem olmanı istedim yine kabul etti.
——————
156- Yunus Suresi 58
157- Tarihık Medinet Dimeşk. s. 428, Fazılet-i Ehli Beyt-i Resulullah s. 73
158- Yunus Suresi 62
159- Menakib Harezmi s.32
160 Sevahid-ul Tenzil c. 1 s. 270
161- Hud Suresi 12
Hz. Peygamberin yanında duran, Kureyşliler’den iki kişi birbirine şöyle dediler: “Allah’a ant olsun ki, su tulumunun içinde çürümüş, eskimiş bir tabak hurma, Muhammed’in Rabbin’den istediğinden daha hayırlıdır. Rabbin den bir melek gelseydi de, ona yardımcı olsaydı ve yahut ona mülk indirseydi de, fakirliğini giderseydi Allah’a and olsun ki, kendisi hakla veya batılı Allah’tan dileseydi, isteği kabul edilecekti!” Ve bunun akabinde Yüce Allah bu ayeti kerimeyi indirdi?: “Ona bir hazine indirilseydi, yahut onunla beraber yanında bir melek de gelseydi…”162
Sünni alimlerinden olan Hakim Haskani’de bu ayetin tevil ve tefsirinde yukarıda naklettiğimiz hadise yakın bir hadis nakletmiştir. 163
77- “Rabbinden gelmiş açık bir delile dayanan kimse (hiç ötekiler gibi olur mu)? Bu delili de rabbinden gelen bir şahit izliyor…” l64
Hafız Süleyman kunduzi, İmam Ali’nin bu ayetin tefsirinde şöyle buyurduğunu naklediyor: “Beyyine (Açık bir delil) Hz. Muhammed; Şahid de benim”165
Şevkani’nin nakline göre bu ayet hakkında, Hz. Resulullah (saa) şöyle buyurdu: “Rabbinden açık bir delil üzerinde bulunan benim ve ardınca da rabbi tarafından bir şahid gelen ise Ali’dir. “166
İbn-i Asakir Tarih Medinet-i Dimeşk’ adlı kitabında bu ayetin tefsirinde yukarıda naklettiğimiz rivayet aynen nakledililiyor.167
Sünni alimlerinin önde gelenleri bu ayetin tefsirinde, bu ümmetin şahidinin İmam Ali olduğuna dair birçok rivayetler nakletmişlerdir ve onlardan bazıları şunlardır.
——————-
162- Kur’an’da Elh-i Beyt s.124
163- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.282-283
164- Hud Suresi 17
165- Meveddet Pınarlani s. 25
166- Feth-ul Kadir c. 2 s. 466
167- Tarih Medinet-i Dirneşk s. 420-421
Suyutı: Durr’ul Mensur c. 3 s. 324
Muttuki Hindi Hanefi: Kenzul Ummal c. 1 s. 251
Kenci Şafii: Kifayet-ul Talib s. 111
Fahri Razi: Mefatih-ul Gayb bu ayetin tefsirinde
Harezmi: Menakib Harezmi s. 197
Meğazili: Menakıb İbn-i Meğazili s. 270-271
İbn-ı Ebi-l Hedid Mutezili: Şerh-ul Nehcul Belağa c. 1 s.208 Mısır
Taberi: Cam-ul Beyan Fi Tefsir-ul Kur’an c. 21 s. 10
Cevzi: Tezkiretul Havas-ul Ummeh s. 10
Hindi Ubeydallah Besmel: İrceh-ul Metalib s. 62
Mes’ud el Beğvi: Ma’alim el Tenzil c. 3 s. 224
Alaeddin Ali Bin Muhammed Hanin: Hanin Tefsiri c. 3 s.224
78- “Yeryüzünde hepsi de aynı kaynaktan sulanan birbirine sınır toprak parçaları, üzüm bağları… “168
Cabir b. Abdullah Ensari bu ayetin tefsirinde, Hz. Resulullah’ın İmam Ali’ye şöyle dediğini duydum: ” Ya Ali, insanlar muhtelif soylardan sen ve ben ise bir soydanız (bir ağaçtanız)” demiştir.169
79- “Şüphesiz sen bir uyarıcısın fakat her toplumun hadisi (yol göstericisi) vardır. “170
Sa’lebi’nin rivayetine göre; İbn-i Abbas bu ayetin ‘tefsirinde şöyle demiştir: Bu ayet indiği zaman Hz. Resulullah şöyle dedi: “Uyarıcı benim, hadi ise Ali’dir. Ya Ali benden sonra hidayet ehli seninle hidayeti seçecektir. “
——————
168. Ra’d Suresi 4
169. Durr’ul Mensur bu ayetin tersirinde, Kenzul Umma! c. 6 s. 154 Menakıb Harezmi s. 86, Mustedrek Alal Sahiheyn c. 2 s. 241
170. Rad Suresi 7
Tefsir alimleri bu ayetin tefsirinde de, bu ayetteki Hadi hitabından, İmam Ali (a.s)’nin kastedildiğini nakletmektedirler. Ve onlardan bazıları şunlardır.
-Taberi: Cami-ul Beyan c. 13 s. 72
-İbn-i Sabbağ (maliki): Fusul-ul Muhimme fasıl 1
-Şeblenci (Şafii): Nur-ul Ebsar s. 70
-Mufessirlerin Şeyhi İsmail Hanifi: Ruhul beyan c. 2 s. 440
-Süleyman Kunduzi: Meveddet Pınarlan s. 26
-Kenei: Kifayet-ul Talib s. 109
-Nisaburi: Mustedrek alal Sahiheyn c. 3 s. 129
-Mutteki Hanefi Hindi: Kenzul Ummal c. 1 s. 251
-Fahri Razi: Mefatih-ul Gayb bu ayetin tefsirinde
-Suyutl: Durr’ul Mensur
-Fakir Ayni: Menakıb Ayni s. 18- 26
-Hakim Haskani: Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 301-302
-İbn Şehr-i Aşub: Menakib İbn-i Şehr Eşub c. 3 s. 83
80- “Onlar ki, inanmışlardır ve kalpleri Allah’ı anmakla huzura kavuşmuştur. Dikkat edin gerçekten kalpler, ancak Allah’ı anmakla huzura kavuşur.”171
Suyuti’nin rivayetine göre İmam Ali, Hz. Resulullah’tan şöyle naklediyor: “Onlar ki inanmışlardır ve kalpleri Allah’ı…” bu ayette, “Kim Allah ve Resulünü sever ve Ehli Beyt’imi samimi sever. “172
Hz. Resulullah (saa) İmam Ali’ye şöyle buyurdu: ‘Bu ayetin kimin hakkında indiğini biliyor musun?” İmam Ali dedi ki: “Allah ve Resulu daha iyi bilirler.” Resulullah (saa) buyurdu ki: ‘Bu ayet, beni tasdik edip bana iman edenler ve senin zürriyetini senden sonra da sevip sizlere bu emri (halifeliği) teslim edenler hakkında inmiştir. “173
———————
171. Rad Suresi 28
172. Durr’ul Mensur bu ayetin tersirinde
81- “İman edip iyi ameller işleyenler için hoş bir hayat (tuba) ve güzel bir gelecek vardır.” 174
Süleyman Kunduzi Sa’lebi’den naklettiği rivayetine göre İmam Muhammed Bakır’dan Hz. Resululaha bu ayeti kerimenin manası sorulduğunda şöyle buyurdu: “0, kökü benim evimde, dalları cennete uzanan Allah’in öz eliyle cenneti Adne diktiği bir ağaçtır. ”
Ya Resulullah! Bu ağaç hakkında, önceden buyurmuşdunuz ki, onun kökü Ali ve Fatıma’nın evinde, dalları da cennet ehlinin üzerinde diye sorulduğunda, Hz. Muhammed şöyle buyurdu: “Benim evimle Ali ve Fatımanın evi birdir. Cenab-ı Hak kendi eli ile diktiği bu ağaca ruhundan ruh üflemiştir. Güzelliği tarif ve tavsife gelmez, lütuf ve nimetleri benzersizdir. “175
Bu hadisi bir çok Sünni alimi nakletmiştir. Onlardan bazıları şunlardır:
Kurtubi: Tefsirul Kurtubi c. 9 s. 217
Suyutı: Durr’ul mensur c. 4 s. 59
Meğazili: Menakıb İbn-ı meğazili s. 268
Hakım Haskani Hanifi: Şevahid-ul tenzil c. 1 s. 5 ve c. 3 s.306
82- “Görmez misin Allah nasıl bir misal verdi. Hoş bir söz; kökü sağlam dalları göğe doğru olan bir ağaca benzer ki, Rabb’inin izniyie her zaman yemişini verir. İnsanlar ibret alsın diye Allah onlara misal veriyor.”176
Asım b. Hamza’nın naklettiği bir rivayetinde Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ben ağacın köküyüm, Ali bu ağacın gövdesidir.
————————
173- Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 133
174- Rad Suresi 29
175- Meveddet Pınarlani s. 20
176- İbrahim suresi 24-25
Hasan ve Hüseyin bu ağacın meyvesidir. Ehl-i Beyt ‘in taraftarları ise bu ağacın yapraklarıdır. “177
Bir çok Sünni alimi bu ayetin tefsir ve tevilinde yukarıda naklettiğimiz hadisin aynısını naklediyorlar ve onlardan bazıları şunlardır.
-Hakim Haskani: Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 311-312
-Hakim Nisaburi: Mustedrek alal Sahiheyn c. 3 s. 126
-ıbn-ıl esir: Usd-ul ğabe c. 4 s. 22
-İbn-ıl Hacer askalanı: T ehzib-ul T ehzib c. 6 s. 320
-Abdul Rauf-ul Menavi Şafii: Feyzul Gadir c. 3 s. 46
83- “Hani İbrahim demişti ki; bu şehri emniyetli kıl, beni ve oğullarımı da puta tapmaktan uzak tut.” 178
İmam Muhammed Bakır şöyle buyurdu: “Halil İbrahim dua etti: “Rabbim; bu şehri emniyetli kıl, beni ve oğullarımı da puta tapmaktan uzak tut. Onun bu duası Peygamberimiz Muhammede (saa) nübüvvet olarak, Ali bin Talibe de imamet ve vasiyet olarak nail oldu. Şanı Yüce olan Allah buyurdu ki: ‘Ey İbrahim: seni insanlara imam kıldım. ‘ İbrahim buyurdu ki: ‘Benim zürriyetimden de kılacak mısın?’ Allah buyurdu ki: ‘Bu ahdime (imamete) zalimler asla nail olamayacaktır. ‘ Buradaki zalimlerden maksat; Allah’a şirk koşan ve putlara kurban kesenlerdir. Müminlerin emiri İmam Ali hariç Araplar ve Kureyş topluluğu, Peygamberimizin zuhurundan önce putlara tapmış ve onlara kurbanlar kesmişlerdi. İmamet putlara tapmış ve onlara kurban kesmiş birine asla caiz olmaz. Nitekim şanı yüce olan Allah şöyle buyurdu: ‘Bu ahdime (imamete) zalimler asla nail olmayacaktır. ” 179
——————
177-Kifayet-ul Talib s. 220
178-lbrahim Suresi 35
179. Enis Emir Kur’an’da Elh-i Beyt s. 139 ve Şevatıid-ul Tenzil c. 1 s.316
180. Hicr SUresi 47
84- ‘Biz onların gönüllerinden kini söküp attık. Hepsi kardeş olarak tahtlar üzerinde karşılıklı oturacaklar”180
Süleyman Kunduzi Menakıb’tan Zeyd b. Erkam’dan naklettiği bir rivayetine göre Hz. Peygamber şöyle buyurdu: ‘Ya Ali! Sen ve Kızım Fatıma ile beraber benim cennetteki köşkümdesiniz. ” dedikten sonra bu ayeti kerimeyi okudu. “181
85- “Rabbin hakkı için onların hepsini mutlaka sorguya çekeceğiz.” 182
Hafız Hakim Haskanni’nin rivayetine göre, Sıddı bu ayetin tefsirinde şöyle dedi: “Rabbin hakkı için onların hepsini mutlaka şorguya çekeceğiz.” yani İmam Ali’nin vilayeti hakkında”183
86- “…Bilmiyorsanız, zikir ehline sorun.”184
Taberi’nin rivayetine göre İmam Muhammed Bakır (a.s) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur. “‘Şayet bilmiyorsanız, zikir ehiine sorun’ ayetinde işaret edilen zikir ehli, biz ehlibeyt’iz. “185
Ve Taberi’ nin naklettiği başka bir rivayette ise İmam Ali şöyle buyurmuştur: “Ayette işaret edilen zikir ehli biziz. “186
Yusuf Göktan kendi tefsirinde bu ayeti genişçe nakletmiş ve bu ayette ki zikir ehlinden kastedilenlerin İmam Ali ve Ehl-i Beyt’i olduğunu kaydetmiştir. Ayrıca aşağıdaki kaynak kitaplarda da bu konu zikrediliyor.
-Ebu Ömer Yusuf b. Abdullah Endulisi :İstiab c. 3 s. 74
-Ali Mutteki Hindi Hanefi: Kenzul Ummal c. 3 s. 95
-Cevzi: T ezkiret-ul Hevas s. 87
-Ebu Davut Secistanı Süleyman bin Esa’s: Sünen Ebi Davud
———————-
181- Meveddet Pınarlani s. 50
182- Hicr Suresi 92
183- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.325
184- Nahl Suresi 43
185- Cami-ul Beyan c. 14 s. 109 bu ayetin tefsirin’de
186- Cami-ul Beyan c. 17 s. 5c. 4 s “.114
-Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 81
-İbrahim b. Muhammed Hamaveyni: Feraid-ul Semteyn c. 1 s. 66
-Harezmi: Menakıb Harezmi s. 48
Bu ve diğer sünni alimleri bu ayette ki zikir ehlinden kastın, Al-i Muhammed olduğuna dair aynı mana içeriğinde bir çok rivayetler nakletmişlerdir.
87- “Akrabaya hakkını ver; yoksula ve yolda kalmışsa da…”187 .
Meveddet Pınarları adlı kitab, Ali bin Hüseyin (a.s)’ın şöyle buyurduğunu naklediyor: “Burada ki akrabalık hakkı beyanındaki murad-i ilahi; Ehl-i Beyt’tir. “188
İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu ayet nazil olduğu zaman Peygamber Hz. Fatıma’ya işte bu fedek arazisi senindir. Sana tahsis ettim.” diye buyurdular. Ve “akrabaya… ayetinden kasıt Ehli Beyt manasını verdiler. “189
İbn-i Abbas’ın nakline göre: Hz. Resulullah’a senin akrabaların kimdir, diye sorduğumuzda Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Ali, Fatıma ve çocukları”190
88- “…Rabb’lerine hangisi daha yakın olacak diye vesile ararIar.”191
Hafız Haskani’nin nakline göre İkrime şöyle dedi: “Bu ayetteki vesileden maksat; Hz. Peygamber, Ali, Fatma, Hasan ve Hüseyin’dir.”192
————————–
187-lsra Suresi 26
188- Gayet-ul Meram s. 40
189- Meveddet Pınarlani s. 35-36
190- Menakıb Harezmi s. 131, Şevahid-ul Tenzil c. 2 s. 134, Durr’ul Mensur c. 4 s. 176
191-lsra Suresi 57
192- Şevahid-u\ Tenzil c. 1 s. 343
Hz. Resulullah şöyle buyurdu:”Cennetteki tabakalar vesile diye adlanır. ” diye buyurduğunda şöyle sordular: “Va Resulullah seninle beraber kim olacak?” Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Fatıma, kocası, Hasan ve Hüseyin”193
İbni Kesir Dimeşki: Tefsir-ul Kur’an-ıl Azim c. 3 s. 341
Mutteki Hindi: Muntehab Kenzul Ummal c. 5 s. 94
Hatıb Harezmi Meveffık bin Ahmed Hanefi: Mektel-i Hüseyin s. 66 .
Değerli okuyucu Ehl-i Beyt’in en katı düşmanlanndan biri ve harici olan İkrime dahi Ehl-i Beyt’in bu faziletini İbn-i Abbas’dan naklediyor. Amma ki hakka doğru vesile olan Hz. Muhammed (s.a.a.), Ali(a.s), Fatıma(s.a), Hasan(a.s)ve Hüseyin’in(a.s)en katı düşmanları dahi bu hakikati itiraf etmiş ve yazmışlardır. Amma ki günümüzdeki takipçileri ise bu hakikati ne zaman itiraf edip mazlum müslümanlara ilan edecekler. Bunun cevabını bekliyoruz?
89- “O gün bütün insanları imamları ile çağıracağız. “194
Bu ayet indiğinde müslümanlar, Hz. Peygambere sordular ki: “Ya Resulullah! Bütün insanlann imamı sen değil misin?” Hz. Peygamber: “Ben bütün insanlara Allah tarafından gönderilmiş bir Peygamberim. Lakin benden sonra insanlann üzerine Eh-li Beyt’imden imamlar olacaktır. Bu durum muhakkak olacaktır. Fakat bunu küffar ve dalalet ehli taraftarlan tekzip edip, onlara zülmedeceklerdir .”195
Kıyamet gününde her ümmet kendi imamlari ile çağrıldığında, Allah-u Teala hidayet imamlarını çağırıp (İmam Ali, Hasan ve Hüseyin…) İmamlar ve taraftarları hesaba çekilmeden cennete girecekerdir. Bu iddiamızı ehl-i sünnet alimi olan Hafız Kunduzi “Yenabi’ul Mevedde” adlı kitabında nakletmektedir. 196
——————
93. Menakıb Ibni Meğazili s. 247
94. Isra Suresi 71
95. Kur’an’da EhH Beyt s. 158
96- Yenabi-ul Mevedde s. 483
90- “Şüphe yok ki inanan ve iyi işlerde bulunanlara karşı Rahman, gönüllerde bir sevgi verir.” 197
İmam Ali bir gün Hz. Peygamberin huzurunda iken, Peygamber ona şöyle buyurdu: “Ey Ali! de ki: Ey Allah’ım, inananların kalbinde bana karşı bir sevgi kıl!” İmam Ali bu duayı edince, Hz. Peygambere bu ayet indi: “Şüphe yok ki, inanan ve iyi işlerde bulunanlara karşı Rahman, gönüllerde bir sevgi verir.” 198
Allame Nisaburi ve İbn-i Hacer Şafii bu ayetin tefsirinde İbn-i Abbas Hz. Peygamberden şöyle naklediyor: “Hakikaten bu ayet Ali bin Ebu Talib hakkında indi. “199
Taberi İbn-i Abbas’ın şöyle dediğini naklediyor. “Bu ayet Ali bin Ebu Talib hakkında indi. Allah-u Teala iman eden müminlerin kalbinde Ali’ye karşı bir sevgi karar kılmıştır. “200
Bir çok Sünni alimi bu ayetin İmam Ali hakkında indiğini nakletmiştir ve onlardan bazıları şunlardır.
-Allame Ebu Bekir bin Şehabeddin Şafii: Reşfet-ul Sadi s. 25
-Hatib Bağdadi: Menakıb Bağdadi s. 188
-Sebban Safii: İsaf-ul Rağıbin s. 109
-Şeblenci Şafii: Nur-ul Ebsar s. 112
-Ebu Abdilah Şemseddin Zehebi: Tezkıret-ul Hıfaz c. 1 s. 10
-Zamahşeri: Keşşaf bu ayetin tefsirinde
-Camı-ul Zevaid c. 9 s. 125
-Suyuti: Durr’ul Mensur c. 4 s. 287
-İbni Meğazili: Menakıb İbni Megazili s. 327
-Harezmi: Menakıb Harezmi s. 197
91- “Musa şöyle dedi: ‘Rabbim, gönlüme ferahlık ver.’ İşimi kolaylaştır, dilimden bağı çöz ki, sözümü anlasınlar, bana ailemden bir vezir ver, kardeşim Harun’u, beni onunla destekle, onu görevimde ortak kıl, böylece Seni çok tespih edelim ve Seni çokça analım, şüphesiz bizi görmektesin”201
————————-
197. Meryern Suresi 96
198- Kur’an’da EhH Beyt s. 168
199. Tefsir Nısaburi c. 3 s.520, Sevaik.ul Muhrike s. 170
200. Zuhaır-ul ukba fi meakıb zeviıl gurba c. 1 s. 89
İbn-i Abbas şöyle dedi: “Hz. Peygamber Ali’yi yanına alarak dört rekat namaz kıldıktan sonra, elini semaya doğru açarak, şöyle dedi: Ey Allahım! Kardeşim Musa’nın sana dua ettiği gibi, bende senin kulun Muhammed (saa) Ey Allah’ım! Göğsümü aç, işimi kolaylaştır. Dilimden de düğümü çöz ki, sözümü iyi anlasınlar. Kendi ailemden bir vezir ver bana Kardeşim Ali’yi , onunla destekle beni, onu işimizde ortak yap ki, seni daha çok tesbih edelim. Ve seni daha çok analım.” Daha sonra İbn-i Abbas şöyle dedi: “Bir münadinin şöyle dediğini duydum, Ya Ahmed senin isteklerin sana verildi.”
92- “Şüphesiz ki ben tövbe edeni, inanan ve salih amel işleyen sonrada doğru yola gireni muhakkak bağışlayanım.”202
İbn-i Hacer bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Müminlerin Emiri Ali ve Ehl-i Beyt’in vilayetine doğru girin. “203
Yani doğru yola girmekten kasıt Ehl-i Beyt’in vilayetidir.
93- “Kim de Beni anmaktan yüz çevirirse, şüphesiz onun için sııkıntılı bir hayat vardır. Ve biz onu kıyamet günü kör olarak haşrederiz. “204
Hafız Haskani Hanefi’nin nakline göre İbn-i Abbas bu ayet hakkında şöyle dedi: “Hakikaten kim Ali’in vilayetini tanımadan bu dünyayı terkederse kıyamet günü Allah onu kör, dilsiz olarak haşredecektir. “205
——————
201- Taha Suresi 25-35
202- Taha Suresi 82
203- Delail Sıdk c. 2 s. 218
204. Taha Suresi 124
205- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 379-380
94 “Ehline namazı öğret “206
Hz. Resulullah (saa) bu ayet nazil olduğunda, her namaz vakti kızı Fatıma’nın ve Ali’nin kapısına giderek şöyle buyuruyordu: “Haydi namaza, Allah’ın rahmeti üzerinize olsun: “ve devamında şu ayeti okuyordu: “Allah ancak ve ancak sizden her türlü pisliği gidermek ister ve sizleri tertemiz kılmak diler. (Ahzab 33)”207
95- “Şu Rableri hakkında tartışmaya giren iki taraf: Kafir olanlar için ateşten bir elbise biçilmiştir. Başlarına da kaynar su dökülür. “208
Ebu Zer şöyle dedi: “Bu ayet, Bedir günü Atıbe ile muharebe ederken Ali, Hamza ve Ubeyd bin Hans bin Abdulmuttalib hakkında indi. “209
Birçok tefsir ve hadis alimi bu ayetin İmam Ali, Hamza, Ubeyd hakkında indiğine dair rivayetler nakletmişlerdir. Onlardan bazdan şunlardır.
-Suyuti: Durr’ul Mensur c. 4 s. 348 Suyuti bu ayetle ilgili hadisi Sahih Buhari’ den naklediyor.
-Tefsir alimi Beyheki: Tefsır-ul Mevabıb-ul Aliyye, bu ayetin tefsirinde
-Sufyan bin Send bin Mesruk: T efsirul Sufyan s. 167
-Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 89
-Meğazili: Menakıb İbni Meğazili s. 264-265
-Hakim: Mustedrek alal Sahiheyn c. 2 s. 386
-Ebu Davud Teyalsı ‘Müsned Davud Tayalsı s. 65
96- “Sur’a üfürüldüğü zaman, artık o gün aralarında ne akrabalık bağı kalır, ne de birbirlerini arayıp sorabilirler.” 210
————-
206- Taha Suresi 132
207- Şevahid-ul Tenzil c. 1 s.381-382
208- Hac Suresi 19
209. Sahih Müslim c. 2 s. 550
210- Müminun Suresi 101
Meğazili’ nin naklettiği bir rivayete göre Ömer bin Hattab Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu naklediyor: “Kıyamet günü bütün akrabalık bağları kesilir ancak benim nesebim kalır ve Ali bin Ebi Talib benim nesebimdendir; kim Ali’yi severse ancak beni sevmiştir, kim ona buğz ederse bana buğzetmiştir..”211
Tefsir alimleri kıyamet gününe kadar Hz. Resulullah’ın nesebinin kesilmeyeceğine dair rivayetler nakletmişlerdir ve onlardan bazıları:
-Hatib Bağdadi: Tarih-u! Bağdat c. 6 s. 182
-Beyheki: Sünen Beyheki c. 7 s. 63-64
-Hafız Ebu Naim Ahmed bin Abdullah İsbahanı: Hilyet-ut Jlema c. 7 s. 314
-Zehebi: Tezkır-ul Hafız-ul Zehebi c. 3 s. 117
.-İbn said: Tabakat-ul Kubra c. 8, s. 463
-İbn-ı Hacer Heysemi: Mecme-ul Zevaid c. 9 s. 173 ve c.4, s. 271
97- “Ve yakın akrabalarını uyar” 212
Hz. Resulullah (saa) bu ayet nazil olduğunda akrabalarını toplayarak onlara hitaben şöyle buyurdu: “Ey Abdulmuttalib oğulları! Allaha and olsun ki; Araplardan hiçbir gencin kendi kavmine, benim size getirdiklerimden daha üstününü getirdiğini bilmiyorum;
Şüphesiz ben size, dünya ve ahiretin hayrını getirdim. Yüce Allah bana, sizi kendisine davet etmemi emretmiştir. Sizler benim yakın akrabalarım ve içinizde bana uyanlarınız vardır. Allah her göndermiş olduğu peygambere muhakkak ehlinden bir kardeş, varis, vezir ve vasi kılmıştır. Hanginiz ayağa kalkıp; kardeşim, vezirim ve ehlimden başka varisim olmak; benden sonra vasim, ehlim üzerine halifem ve borcumu ödemek üzere bana biat eder?” Hazır olanlar sustuklarında İmam
—————-
211- Menakib ibni Meğazili s. 109
212- Şuara Suresi 214
.
Ali (a.s) ayağa kalkıp, şöyle dedi: “Ben, biat ederim ya Resulullah.” Hz. Resulullah (saa) elini İmam Ali’nin omuzuna koyup buyurdu: “Bu içinizde benim halifem, vasim ve kardeşimdir! Ona itaat ediniz.” 213.
Bir çok tefsir ve hadis alimi bu ayetin tefsirini daha detaylı olarak nakletmişlerdir ve onlardan bazıları:
-Ebu Davud Secistanı: Sünen Ebi Davud c. 2
-Ebu Cerir Taberi: Camı-ul Beyan fi Tefsiml Kur’an c. 19 s. 121 ve Tanh-ul Kebir’in de (Resulullah’a ilk iman edenlerin babı) bu rivayeti detayıyla nakletmiştir.
-İbni Asakir: Tarih-ul Dimeşk, Tercumet-ul Ali bin Ebi Talib H. 132
-Mutteki Hindi: Kenz-ul Ummal c. 13, s.128-129
-İmarnuddin Ebul Fada bin Kesir: El bidayet vel Nihaye c.3, s.40 .
-Alaeddin Ali bin Muhammed Hazin: Hazın Tefsiri c. 3, s. 224
-Mes’ud Bağavi, Maalim el Tenzil c. 5 s. 127
-Fazileti Ehl-i Beyt’i Resulullah Enis Emir s. 41,42,45, 55,58
98- “Fakat biz onu ve gemidekileri kurtardık, bunu alemler için bir ibret kıldık”214
İbn Abbas Hz. Resulullah’ın (saa) şöyle buyurduğunu naklediyor: Ya Ali senin ve evlatlarından olan imamların benden sonra ki misali Nuh ‘un gemisi gibidir. Kim ona biner veya tutunursa kurtulur. Kim onu terk eder veya muhalif olursa boğulur helak olur ” 215
Bu hadis, hadis alimleri arasında sahih bir hadistir. Bu hadisi ehli sünnet alimleri küçük mana değişikliği ile nakletmişlerdir
ve onlardan bazıları:
——————
213-Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 195
214- Ankebut Suresi 15
215-Ğayet-u! Meram s. 238
-ibn Hacer Heysemi: Sevaik-ul Muhrike s. 234
-Meğazili: Menakib İbn Meğazili s. 132-134
-Süleyman Kunduzi: Yenabi-ul Mevedde s. 28
-Hatıb Bağdad: Tarih-ul Bağdad c. 12 s. 91
-İbni Kesir Dimeşki: Tefsir-ul Kur’an-ul Azim c. 9 s. 115
-Suyutı: Hasa’is-ul Kubra c. 2 s. 266
-Hakım: Mustedrek Alal Sahiheyn c. 3 s. 150
-Hafız Ebu Naim: Hilyet-ul Evliya c. 4 s. 306
-Hafız Heysemi: Mecmul Zevaid c. 9 s. 168
-Zehebi: Mızan-ul İ’tidal c. 1 s. 224
99- “Gerçekten Allah her çeşit pislik ve noksanlığı siz Ehl- i Beyt’ten gidermeyi ve sizi tertemiz kılmayı irade buyurmuştur. “216
Sahih-i Müslim Ayşe’den şöyle rivayet etmektedir: “Bir sabah Hz. Peygamber, koyun yününden dokunmuş siyah abayı, sırtına alarak evden çıkmak kastıyla kapıya yöneldiğinde o anda Hasan b. Ali’nin geldiğini fark etti, Hazret onu abasının içine aldı sonra, Hüseyin daha sonra sırayla Fatıma ve Ali geldi, ikisine de abasında yer verdikten sonra bu ayeti okudular. “217
Değerli okuyucu bu ayeti kerime’nin Ehl-i Beyt hakkında indiği hakkında İslam uleması ittifak etmiştir. Ehl-i sünnet alimleri muhtelif lafzlarla nakletmiş oldukları rivayetler de tek bir görüş içinde, bu ayetin tefsirinde ve ayette kastedilenlerin, Hz. Muhammed (saa) Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin olduklarını ve bunlardan başkalarına şamil olmadığı konusunda ittifak etmişlerdir. Ve onlardan bazıları:
-Ahmed b. Hanbel: Müsned Ahmed b. Hanbel c. 6 s. 202
-Hakım: Müstedrek A’lal Sahiheyn c. 3 s. 135
———————
216- Ahzap Suresi 33.
217_Sahih Müslim: Ehl-i Beyt’in Faziletleri c. 2 s. 331 ve c. 4 s. 24 Beyrut
-Ebu Davud Hafız Süleyman b. Davud Tayalsi: Müsned Tayalsi c. 8 s. 274
-Ahmed b. Muhammed Tahavi: Meskel-ul Esar c. 1 s. 333
-M. B. Sa’ib Kelbi: Tefsirul Kelbi s. 137
-Muhibiddin Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 23
-Ahmed Mustafa Merağı (Mısır’ın, Ulumul Dar Kulliyesinin, İlahiyyat Fakültesinin Arap Dili Öğretmenidir): Tefsir-ul Meraği c. 22 s. 7 .
-Harezmi: Mektel Hüseyn Harezmi c. 1 s. 94
-M. Sabban: isaf-ul Rağıbın s. 107
-ibni Esir: Kamil fı Tarih-ul ibn-i Esir c. 3 s. 204
-Nisai: Hasais-ul Emiril Müminin Ali bin Ebi Talib s. 4
-Tefsir-ul Tian f. Ma’anil Kur’an c. 2 s. 1
-Kifaye-tul Talib s. 200
-Sahih Tirmizi c. 2 s. 301
-Hasais-ul Nisai s. 72 – 76
-Müsned Ahmed b. Hanbel c. 4 s. 363
-Nizam Durr’ul Semteyn s. 18
-Irsdul Sarı Şerh-ul Sahih Buhari c. 6 s. 81
-Sıret-ul Halebiyye c. 3 s. 373
-Riyazul Nezre c. 2 s. 192
-Amdetul Kari c. 7 s. 592
-Feth-ul Bari c. 7 s. 124
-Tezkiret-ul Havas s. 41
100- “Sizi karanlıktan aydınlığa çıkarmak için melekleri ile birlikte size rahmetini gönderen O’dur” 218
Harezmi Enes b. Malik’ten naklettiği bir rivayette Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Melekler bana ve Ali’ye 7 sene salat getirdiler”.
—————–
218- Ahzap Suresi 43
Neden dolayı ya Resulullah diye sorulduğunda Hazret şöyle buyurdu: “Çünkü Allahu Teala’nın vahdaniyetini ilk kabul eden ben ve Ali idik. “219
-Muhammed b. İbrahim Hamaveyni: Feraid-ul Semteyn c. s. 47 de
-İbni Esir: Esed-ul Gabe c. 4 s. 18 de
-Taberi: Zuhair-ul Ukba s. 64 de
101- “…Allah’ın Peygamberine eziyet vermeniz…”220
Hakim Haskani Cabir b. Abdullah Ensari’den Hz. Resulullah’ın Ali’ye şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Kim sana eziyet derse bana eziyet etmiştir. “Veya “Kim Ali’ye eziyet ederse bana eziyet etmiştir. “221
102- “Şüphesiz Allah ve melekleri, Peygambere çok salavat getirirler. Ey İman edenler siz de ona salavat getirin ve tam bir teslimiyetle selam verin” 222
Buhari bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Ya Resulullah! Sana selamın nasıl verileceğini bildik. Lakin sana nasıl salavat getireceğimizi bilmiyoruz?” diye sorulduğunda Hz. Resulullah buyurdu ki: Deyiniz ki: “Ey Allah’ım Muhammed ‘ve Al-i Muhammed’e salavat eyle… “223
Ali bin Ebi Talib Hz. Resulullah’ın amcasının oğlu, damadı, kardeşi ve O’nun Ehl-i Beyt’indendir. Ayrıca mübahale ayetinde O’nun kendi nefsi olarak zikredilmiştir. Bu ayetin Al-i Muhammed hakkında indiğine Sünni alimleri ittifak etmişlerdir ve onlardan bazıları şunlardır.
-Abdullah Rauf Menadı Şafii: Feyz-ul Gadır li Şerh-ul Ca- 1i-ul Sağır c. 5 s. 19
——————–
219-Menakıb Harezmi s. 31-32
220- Ahzap Suresi 53
221- Menakıb Harezmi s. 31-32, Şevahid Tenzil c. 2 s. 98
222- Ahzap Suresi 56
223- Sahih Buhari c. 3’de bu ayetin tefsirine bakın
-Buhari:Edeb-ul Müfred s. 93
-Kita-ul Da’vat:~ Salat Ala Nebi (saa)
-Tefsir-ul Meraği c. 22 s. 34
-Sevaik-ul Muhrike s. 88
-Müsned İbni Hanbel c. 5 s. 353
-Sahih-ul Nisai c. 1 s. 190
-Sahih-ul İbni Mace Kitab-ul Salat s. 65
-Müsned İmam Şafii: s. 23
-Tarih-ul Bağdat c. 14 s. 303
-Feth-ul Bari Şerh-ul Sahih Buhari c. 13 s. 411
-Müsned Alal Sahiheyn c. 1 s. 69
-Sevaikul Muhrike s. 89 Fahri Razin’nin nakline göre, onlarca kaynak
-Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 220-221
103- “Biz her şeyi apacık bir kitapta saymışızdır.”224
Hafız Süleyman Kunduzi’ nin nakline göre bu ayet nazil olduğunda ashab şöyle dedi: “Ya Resulullah bu kitap Tevrat, İncil, Kur’an mıdır?” Resulullah buyurdu ki: “Hayır” tam bu sırada müminlerin emiri İmam Ali (as) onların yanına geldiğinde, Hz. Peygamber şöyle dedi: Yüce Allah’ın, her şeyi apaçık bir şekilde saydığı kitap bu imamdır. “225
104- “Selam olsun Yasin ailesine”226
İbni Hacer’in nakline göre İbn-i Abbas şöyle dedi: “Al-i Yasin’ den maksat, Al-i Muhammed’dir. “227
Fahri Razi kendi tefsirinde Ehl-i Beyt’in sahip olduğu beş özellikle Peygamberle aynıdır. Bu özellikler:
———————
224- Yasin Suresi 12
225- Yenabi-ul Mevedde s. 77, Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 230
226- Saffat Suresi 130
A) Kur’an’da Peygambere ve onun eşsiz Ehl-i Beyt’ine selam verilmesi “Selam olsun bütün Peygamberlere” (Saffat süresi 181)
“Selam olsun Yasin (Muhammed) Ehl-i Beyt’ine”
B) Namazın Teşehhüt bölümünde Peygambere ve Ehl-i Beytine selam verilmesi
C) Onların masum oluşlarında, Peygambere hitaben “Ta- ha” [Taha süresi 1) ve Ehl-i Beyt’ine hitaben “Ey Ehl-i Beyt” (Ahzab 33)
D) Peygamber ve Ehl-i Beyti’ne sadakanın haram olması
E) Allah’ın onlara muhabbet ve sevgi gösterilmesini farz kılması Peygambere muhabbet edilmesinin farz kılındığı ayet Al-i İmran süresi 31 228
Ve Ehl-i Beyt’ine muhabbetinin farz kılındığı ayet ise Şura suresi 23
Al-i Yasin den kasıt Al-i Muhammed olduğu konusunda alimler ittifak etmişlerdir ve onlardan bazıları:
-Sahih Müslim c. 2 s. 231
-Mustedrek Alal Sahiheyn c. 3 s. 146
-Sahih Tirmizi c. 2 s. 393 ve 467
-Müsned İbni Hanbel c. 6 s. 313
-Tefsir-ul Keşşaf c. 2 s. 329
-Manakib Harezmi s. 35
-Sevaikul Muhrike s. 87
-Reşfet-ul Sadi s. 16
105- “Ben bu tebliğime karşılık sizden ancak yakınlarıma sevginizden başka bir mükafat ve ücret istemiyorum.” 229
—————————–
227- Sevaik-ul Muhrike 11 bab
228- Tefsir-ul Fahri Razi c. 26 s. 162 mısır.
229- Şura Suresi 23
Ehl-i Sünnet, Ehl-i Beyt Mektebi icma etmiştir ki, bu ayeti kerimede ki yakınlardan maksat, Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hasan ve Hüseyin’dir. Hadis, tefsir ve tarih kitapları detaylı olarak nakletmişlerdir.
Bu ayet nazil olduğunda sahabeler Hz. Peygambere: “Ey Allah’ın Resulü, Allah’ın bizlere muhabbet beslerneyi farz kıldığı kimseler de kimlerdir diye sorduklarında”
Peygamber onların bu sorularına şöyle cevap verdi: “Ali, Fatıma ve onların iki evladıdır.(Hasan, Hüseyin)”
Bu ayetle ilgili daha detaylı araştırma yapmak isteyenler aşağıda size sunacağımız kitaplara müracaat edebilirler. ‘
-Tefsir-ul Nesefi c. 4 s. 94
-Tefsir-ul Kur’an-ul Azim c. 3 bu ayetin tefsirinde (İbni Kesir)
-Zilal-ul Kur’an c. 25
-Tefsir-ul Celaleyn c. 25
-Menakib Harezmi s. 39
-Mektel Harezmi c.1s.27
-Yenabi-ul Mevedde s. 368
-Tefsir-ul Keşşaf ayetin tefsirinde
-Tefsir-ul Kelbi c. 4 s. 35
-Nur-ul Ebsar s. 112
-İsa’ful Rağıbin s. 105
-Esbab-ul Nuzul s. 243 Suyuti Mısır.
-Tefsir-ul Hadis c. 2 s. 127
Ve bu ayetin devamı olan “Kim bir iyilik yaparsa, onun iyiliğini arttırırız” ayetinden kastedilen “Ehl-i Beyt’e muhabbet beslemek” olduğunu Ehl-i sünnet alimleri kaydediyor ve onlardan bazıları:
-Sevahid-ul Tenzil c. 2 s. 149-150
-Tefsir-ul Keşşaf bu ayetin tefsirinde
-Mukatil Talibin s. 52
-Menakib ibni Meğazili s. 316
-Sevaikul Muhrike s. 175
-Durr’ul Mensur c. 6 s. 7 ve diğerleri
106- “And olsun sen onları konuşma tarzlarından tanırsın.” 230
İbni Merduveyh’in nakline göre İbn-i Mes’ud şöyle dedi: “Biz münafıkları, Hz. Resulullah’ın getirdiği dine iman edip etmediklerine, Ali’ye olan buğuzlarından tanırdık. “231
Suyuti “And olsun sen onları konuşma tarzlarından tanırsın” ayetinin tefsirinde: “Ali b. Ebi Talibe olan buğuzlarından tanırsm.”232
-Kifayet-ul Talib s. 111
-Menakib İbni Meğazili s. 315
-Sahih Tirmizi c. 5 s. 298 h. 3800
107- “Nitekim, Allah sizin bilmediğinizi bildi de işte bundan önce size yakın bir fetih nasip etti. “233
Allame Asakiri’nin naklettiği bir rivayete göre: Hz. Resulullah Hayber’in fethi gününde, sancağı önce Ebu Bekir’e verdi fakat o geri döndü. Sonra Ömer’e verdi, o da geri döndü. Ve kaleyi fethedemediler. Hz. Resulullah (saa) bu durumdan sonra şöyle buyurdu: “Sancağı yarın öyle bir adama vereceğim ki, Allah ve Peygamberini sever, Allah ve Peygamberi de onu sever. O geri kaçmayacaktır. Allah kaleyi onun eli üzere fethedecek. ”
Hazır olanlar bu şerefe nail olmak istediler; Peygamber şöyle buyurdu: “Ebi Talibin oğlu Ali nerede?”
İmam Ali gözlerinden rahatsız idi. Geldiğinde Resulullah mübarek tükürüğünü gözlerine sürdü ve sancağı üç kere sallayıp Ali’nin eline verdi. Hz. Ali kaleyi fethetti ve Merhabı’da öldürdü. 234
Bu olay İslam alimleri arasında çok meşhurdur. Bu rivayeti nakledenlerin bazıları şunlardır:
230- Muhammed Suresi 30
231- Durr’ul Mensur c. 6 s. 66-68
232- Durr’ul Mensur c. 6 s. 66
233- Fetih Suresi 27
-Seyyid Kutub: Fi Zilal-ul Kur’an c. 26 s. 116
-Tabakat-ul Kubra c. 2 s. 111
-Sahih Müslim c. 5 s. 189
-Hakim Nisaburi: Mestedrek Alal Sahiheyn c. 3 s. 38
-Beyhaki: Sünen-ul Beyhaki c. 9 s. 131
-İbnı Kesir Dimeşki: El Bidaye vel Nihaye c. 7 s. 336
-Allame Şehabeddin Nuveyri: Nihayetul Irs fi Funun-ul Edeb c. 17 s. 252 .
108- “Ve bir de ileri geçenler ki herkesi geçmişlerdir. İşte onlar nimetlerle dolu cennetlerde Allah’a en yakın olanlardır.” 235
Allame Keşfi, Mir Muhammmed Salih Tirmizi’nin rivayetine göre bu ayetin tefsirinde sahabeler Hz. Resulullah’a şöyle sordular: “Bu ayetle kastedilenler kimlerdir?” Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Onlar önde gidenler ve Allah’a yakınlaşanlar, Ali ve taraftarlarıdır… “236
Başka bir hadiste: “Önde gidenler üç kişidir. Hz. Musa’ya ilk varan Hazkil’dir. Kendisi Firavun’un ailesinden iman edendir. İkincisi Habib-i Neccar ki, kendisi Hz. İsa’ya önde varandı. Hz. Muhammed’e ise en önde varan Ali b. Ebi Talib’tir ki, kendisi hepsinden daha faziletlidir.”
Bu ve bu tür hadisleri tefsir ve hadis alimleri kendi kaynaklarında ayrıntısıyla zikretmişlerdir ve onlardan bazıları:
-İbni Cerir Taberi: Tarih-ul Taberi 1. bab
-Müsned İmam Ebu Hanife c. 1 s. 110
-Hatib Bağdadi: Menakıb Hatib Bağdadi s. 187
-Meveddet Pınartan s. 30
-Harezmi: Menakıb Harezmi s. 32-195
-İbn-i Kesir: El Bidaye vel Nihaye c. 1 s. 231
-Zehebi: Mizan-ul İ’tidal c. 1 s. 536
————————
234- Tenzıb-ul Tehzıb c. 7 s. 480
235- Vakıa Suresi 10-11
236-Menakıb keşfi birinci bab.
-Mecne-ul Zevaid c. 9 s. 102
-İrceh-ul Metalib s. 18
-Allame Zehebi: Tarih-ul İslam Zehebi c. 2 s. 193
-Ebu Davud Tayâlisi: Müsned Tayâlisi s. 360
-Tirmizi: Sünen-ul Tirmizi c. 13 s. 176
-Taberi: Tarih-ul Umem ve Vel Meluk Taberi c. 2 s. 211
-İbni Kuteybe: Fil Meâ’rif İbn-i Kuteybe s. 169
-Tehzib-ul Kemal c. 8 s. 336
109- “Ancak iman edip iyi işlerde bulunanlar…” 237
Hakim Haskani’ nin naklettiği rivayete göre bu ayeti kerime “İmam Ali ve taraftarları” hakkında nazil olmuştur. 238
110- “Rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla. De ki: O Allah, birdir “239
Hafız Kunduzi (Hanefi’nin nakline İbn-i Abbas, Hz. ResululIah’tan şöyle naklediyor:
“Ey Ali: Senin insanların içindeki misalin Kuran daki: ‘De ki: O Allah birdir. ‘ ayet i gibidir. Kim İhlas suresini bir kere okursa, Kuran’ın üçte birini okumuş gibidir. Kim onu iki kere okursa, Kuran’ın üçte ikisini okumuş olur. Kim onu üç kere okursa Kuran’ı tamamen okumuş gibi olur. Ya Ali sen de öylesin. Kim seni kalbi ile severse imanın üçte birine sahip olur. Kim seni kalbi ve dili ile severse, imanın üçte ikisine sahip olur. Ve kim seni kalbi, dili ve eli ile severse imanın hepsine (yani kamil imana sahip) olur. Beni hak ile Peygamber gönderene and olsun ki, gök Ehli’nin seni sevdiği gibi yer yüryüzündekiler de sevseydi, Allahu Teala hiç bir insana ateş ile azap vermezdi. “240
-Meğazili: Menakib İbni Meğazili s. 69-70
-Fakir Aynı: Menlikib-ul aynı s. 49
———————
237- Tin Suresi 6
238- Şevahid-ul Tenzil c. 2 s.352-356
239- İhlas Suresi 1-4
240- Enis Emir: Kur’an’da Ehl-i Beyt s. 336-337, Yenabi-ul mevedde s. 125 64
By tr • İnanç Makaleleri 0 • Tags: Imam Ali (a.s)