عَلَیهِالسَّلام یو دعایي او درناوی لرونکۍ عبارت دی چې معنی یې «هغه ته سلام او روغ وي» کوم چې د امامانو(ع)، پیغمبرانو(ع)، ځینې امامزادګانو او ځینې فرښتو د نومونو وروسته کارول کیږي.
امامانو او موءمنانو ته د سلام ورکولو د جواز لپاره، د ځینې آیتونو لکه د بقره سوری ۱۵۷ آیت، احزاب ۴۳ او انعام په ۵۴ آیت کې استدلال کیږی، په کوم کې چې ټول مؤمنانو ته سلامونه او روغ لیږل شوی ده. د اسلامي علومو لیکلو په آداب کې، شهید ثاني د امامانو له نوم وروسته د «علیهالسلام» لیکلو سپارښتنه کړی دی.
اهلسنت د شیعه امامانو له نوم وروسته، لکه صحابي د «رَضِی اَللهُ عَنْه؛ خدای له هغه خوښ اوسی» راوړي. البته، په ځینو مواردو کې د امام علي(ع) لپاره د «علیهالسلام» جمله کارولې دی، کوم چی د بل خلیفو لپاره یې نه کاروي. په دغه حال کی، ابن کثیر، د ابن تیمیه زده کونکی، پدې باور دی چې دا امام علي(ع) ته ځانګړیدۍ کول او نورو خلیفو ته نه کارول ښایسته نه دی.
د میرمنو د نمانځلو لپاره شیعه ګان لکه؛ د حضرت فاطمه(س)، زینب کبرا(س) او خدیجه کبرا(س) د «علیهالسلام» پر ځای یی «سَلامُاللهْعَلَیها» ټکي کاروي.او د پیغمبر(ص) لپاره د صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه؛ د خدای سلام هغه ته او دهغه کورنۍ ته، کارول کیږی.
د علیه السلام ټکي د لنډیز په توکه(ع) هم کارول کیږي او سلام الله علیها د لنډیز په توګه(س)کارول کیږي.
کارونې او مشابه ټکی
عَلَیهِالسَّلام یو دعائي جمله ده چې معنی یې؛ هغه ته سلام او سولي وي» د امامانو(ع) نوم وروسته، پیغمبرانو[۱] ځینې امام زادګانو لکه حضرت عباس(ع)،[۲] علي اکبر(ع)[۳] او علي اصغر(ع)[۴]او ځینې فرښتې لکه جبرئیل(ع)[۵] کارول کیږي.
کله چې د ذکر شوي امامانو یا پیغمبرانو شمیر دوه وي، دا جمله«عَلَیهِمَاالسَّلام؛ دوی ته سوله وي»[۶] او کله چې له دوه څخه ډیر کسان وی، نو دا جمله «عَلَیهِمُالسَّلام؛ دوی ته سلامونه او سوله» کارول کیږي.[۷] د امامانو(ع) له نوم وروسته شیعه ګان د علیه السلام پرته، په ورته معنی کې ځینې جملو لکه سَلامُ الله عَلَیه، صَلَواتُ الله عَلَیه،[۸] عَلَیهِ الصَّلاةُ وَ السَّلام،[۹] او همداسی عبارتونو «عَلَیهِ اَفْضَلُ الصَّلاةِ وَ السَّلام؛ هغه ته غوره سلامونه او سولې وی» او «عَلَیهِ آلافُ التَّحِیةِ وَ الثَّنا؛ هغه ته زرګونو سلامومو او سولی وی.»[۱۰] کاروي.
د اهلبیت ښځو او انجونو له نومونه وروسته[۱۱] لکه حضرت فاطمه(س)،[۱۲] زینب(س)،[۱۳] معصومه(س)[۱۴] او خدیجه د پیغمبر(ص) میرمن، له نوم وروسته،[۱۵] د عیسی مور مریم[۱۶] او آسیه د فرعون میرمن[۱۷] له «سلامُاللهعَلَیها؛ د خدای سلام هغه ته وی» ټکی څخه، اویا «عَلَیهَاالسَّلام» کارول کیږی. د رسول الله(ص) لپاره د «عَلَیهَ السَّلام» ټکی پرځای د صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه؛ د خدای سلام هغه ته او هغه کورنۍ ته وی، کارول کیږی.[۱۸]
اهل سنت هم د پیغمبرانو[۱۹] او ځینې فرښتې[۲۰] د درناوي او اعزاز لپاره له علیهالسلام کاروي؛ مګر د شیعه امامانو لپاره، د نورو صحابي په څیر، د «رَضِی اَللهُ عَنْه؛ خدای له هغه خوښ وی» کاروی.[۲۱] [یادونه۱] دامام علي(ع) پرته چې د هغه لپاره له کَرَّمَ اللهُ وَجْهَه؛ هم کاروي.[۲۲] همداسې په اهلسنت کتابونو کې هم، د امام علي(ع)نوم وروسته په ډیری ځایونو کې د علیه السلام ټکی ذکر شوې.[۲۳] ابن کثیر، د اهلسنت تاریخ لیکونکۍ او مفسر[۲۴] او د سلفي عالم المُنَجِّد،[۲۵] د امام علي له نوم وروسته د علیه السلام ټکی کارول شوی، په اهل سنت کتابونو کې، له لیکوالانو څخه ګنې نه له پوهانو څخه.
اهلسنت د پیغمبر(ص)له نوم وروسته د «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ و سَلَّم»[۲۶] او کله «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ و آله و سلم»[۲۷] او همداسې کله د علیهالسلام جملي راوړی.[۲۸]
د الارشاد کتاب د خطي نسخې له مخې، چې په ۵۶۶ ق کې لیکل شوی دی، د امامانو لپاره له علیهالسلام ټکی کارول شوې ده.[۲۹]
فلسفه او حکمونو
د اسلامي علومو په آداب کې، د لسمې پیړۍ د شیعه فقیه، شهید ثاني د امامانو(ع) له نوم وروسته د علیه السلام ټکی لیکلو سپارښتنه کړه.[۳۰] د اتمې پیړۍ د شیعه فقیه فخرالمحققین په وینا؛ شیعه ټولو مؤمنانو ته د سلام او سولې لیږدولو اجازه ورکړې ده؛[۳۱] البته، د هغه په نظر، دا ادب ته ښه او نږدې دی چې پیغمبر(ص) او امامانو(ع) ته سلامونه او سولی ورکړل ځانګړی شي او د نورو مومنانؤ ته ونه کارول شي.[۳۲]
په مقابل کې، ابن کثیر، د ابن تیمیه زده کونکی[۳۳] او عبدالعزیز بن باز، د وهابي مفتی،[۳۴] امام علي(ع) ته د علیه السلام ټکی ځانګړی کول او د نورو خلیفو ته یې نه یادول(څنکه چې دا په ځینو د اهلسنت کتابونو کې دود دی)سپکاوی ګنلی دی.
امامانو(ع) ته د سلامونو لیږلو اجازه، د توبه سوره ۱۰۳ آیت ته،[۳۵] ۱۵۷ بقره۱۵۷، احزاب ۴۳ او انعام سوری ۵۴ آیت ته هم استدلال شوي چې په کې ټول مؤمنانو ته سلامونه او سولی لیږل شوي دي.[۳۶] همداسې د سَلَامٌ عَلیٰ اِلْ یاسِینَ،آیت ته[۳۷] دهغو تفسیرونو[۳۸] او روایتونو[۳۹] چې د ال یاسین موخه، آل محمد(ص) ګڼلی ده.[۴۰]
پیغمبرانو(ع) ته د سلام ورکولو د جواز په اړه، د قرآن آیتونه استدلال شوي چې ټول پیغمبران په عمومي ډول[۴۱] ته او ځینې پیغمبرانو ته د دوی په نوم اخیستلو سره[۴۲] سلام لیږل شوي دي.[۴۳] البته د امالي صدوق په کتاب کې د یو روایت له مخی[۴۴] او امالي طوسي، [۴۵] د یو پیغمبر د نوم اخیستلو وروسته سپارښتنه شوی، لومړی د اسلام پیغمبر(ص) او بیا په هغه پیغمبر باندې سلام ولیږئ. په ورته روایت کې، د وسائل الشیعه، په کتاب کې، سپارښتنه شوی، لومړی د اسلام پیغمبر(ص) او هغه کورنۍ ته او بیا هغه پیغمبر ته سلام لیږل شي.[۴۶] د پیغمبرانو له نومونو وروسته ځینې شیعه پوهان د«عَلیٰ نَبِیِّنَا وَ آلِهِ وَ علیهالسلام؛ سلام زموږ پیغمبر او هغه کورنۍ ته او د هغه پیغمبر(نوم اخیستل شوی پیغمبر ته). کاریږی.[۴۷]
سعدی:
به لبیک حُجّاج بیتالحرام،
به مدفون یثرب علیهالسلام
که ما را در آن ورطهٔ یک نفس،
ز ننگ دو گفتن به فریاد رس[۴۸]
ژباړه (د بیت الحرام زائرانو په لبیک کې، په هغه څوک چې په یثریب خاروته سپارل شوی سلام لیږم.چی موږ ته دهغه ساه څنډه کې، د دوه ویلو پره غږ واوړی.)
د لنډیز بڼه
د علیهالسلام او سلاماللهعلیها ټکو د لنډ بڼه(ع) او (س) هم کارول کیږي.[۴۹] ځینې د لنډیز بڼه کارول یوه عامه غلطي او اهلبیت ته سپکاوی ګنلي ده.[۵۰] په مقابل کې، محمد کاظم کاظمي، یو شیعه لیکوال او شاعر او په فارسي ژبه او ادب کې کارپوه، د دې تکرار کولو په پرتله د علیه السلام د لنډیز کارولو غوره ګني؛ ځکه چې د دې کارولو سره، له یوې خوا د متن لنډیز او یووالي ساتل کیږي او له بلې خوا لوستونکی ته یادونه کیږي چې لیکوال د هغه شخص عزت له پامه غورځولی نه دی.کاظمي په دې باور دی چې د عربي عبارتونو په تکرارولو سره مشرانو ته درناوی کول عادتونه او کلیشی ته بدل کیږی؛ له همدې امله، درناوی کول باید د فارسي ژبو مخاطب لپاره په فارسي کې وي او د تکرار څخه مخنیوی وشي.[۵۱]
فوټ نوټ
- دهخدا، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه علیهالسلام.
- ↑مثال په توګه وګورئ: محمدی ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۸۵؛ مدرسی و شوشتریزاده، حضرت علیاکبر(ع)، ۱۳۷۹ش، ص۸.
- ↑وګورئ: محمدی ریشهری، گزیده شهادتنامه امام حسین(ع)، ۱۳۹۱ش، ص۵۵؛ مدرسی و شوشتریزاده، حضرت علیاکبر(ع)، ۱۳۷۹ش، ص۸.
- ↑وګورئ: محمدی ریشهری، گزیده شهادتنامه امام حسین(ع)، ۱۳۹۱ش؛ ظهیری، قصص الحسین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۸۱.
- ↑وګورئ: محمدی ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۳۰؛ مدرسی و شوشتریزاده، حضرت علیاکبر(ع)، ۱۳۷۹ش، ص۶.
- ↑انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه عَلَیهِمَاالسَّلام.
- ↑انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه علیهمالسلام.
- ↑نظام اعرج، شرح النظام، دار الحجة للثقافه، پاورقی، ص۲۵.
- ↑انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه علیهالصلواتوالسلام.
- ↑انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه علیهآلافالتحیةوالثنا.
- ↑انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه سلاماللهعلیها.
- ↑مثال په توګه وګورئ: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۱، ص۸۸؛ ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑مثال په توګه وګورئ: صافی گلپایگانی، حسین(ع) شهید آگاه و رهبر نجاتبخش اسلام، ۱۳۶۶ش، ص۴۵۱؛ ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑وګورئ: صافی گلپایگانی، سلسله مباحث امامت و مهدویت، ۱۳۹۱ش، ج۲، ص۲۷۸؛ فاضل موحدی لنکرانی، آیین کیفری اسلام، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۵۱۶.
- ↑وګورئ: ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۲۳؛ صافی گلپایگانی، اشعة من عظمة الامام الحسین(ع)، ۱۴۳۴ق، ص۱۰۵.
- ↑وګورئ: ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۷، ص۳۹۴؛ صافی گلپایگانی، سلسله مباحث امامت و مهدویت، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۹۰.
- ↑وګورئ: هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۵ش، ج۱۶، ص۲۴۷؛ مظاهری، اخلاقیات العلاقة الزوجیة، ۱۴۱۴ق، ص۲۴۰.
- ↑دهخدا، لغتنامه دهخدا، ذیل عبارت صلی الله علیه و آله.
- ↑مثال په توګه وګورئ: زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶۱ و ۱۲۹؛ فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۳۶.
- ↑مثال په توګه وګورئ: زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵۰؛ فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۸۳ و ج۲۲، ص۱۷۱.
- ↑مثال په توګه وګورئ: ابومنصور ازهری هروی، الزاهر فی غریب الفاظ الشافعی،دار الطلائع، ص۹۳؛ سیوطی، الدر المنثور، دارالفکر، ج۴، ص۵۲۴؛ سهرندی، رسالة رد الروافض، ۱۴۳۲ق، ص۴.
- ↑ابنکثیر، تفسیر، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۵۲۴؛ ابن حجر الهیتمی، الفتاوی الحدیثیه، دار الفکر، ج۱، ص۴۱.
- ↑مثال په توګه وګورئ: مجاهد بن جبر، تفسیر مجاهد، ۱۴۱۰ق، ص۶۸۴؛ ثعلبی، تفسیر الثعلبی، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۳۶.
- ↑ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۷۸.
- ↑المنجد، موقع الاسلام سؤال و جواب، ۱۴۳۰ق، ج۹، ص۱۰۱.
- ↑وګورئ: ثعلبی، تفسیر الثعلبی، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۱۱۶؛ ابن جزی کلبی، التسهیل لعلوم التنزیل، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۴۶۷.
- ↑وګورئ: ثعلبی، تفسیر الثعلبی، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۱۱۶؛ ابن جزی کلبی، التسهیل لعلوم التنزیل، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۴۶۷.
- ↑مثال په توګه وګورئ: زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲؛ فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۷۵.
- ↑شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۵، مقدمه.
- ↑شهید ثانی، منیة المرید، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۶ و ۳۴۷.
- ↑فخرالمحققین، ایضاح الفوائد، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑فخرالمحققین، ایضاح الفوائد، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۷۸.
- ↑بن باز، عبدالعزیز بن عبدالله، مجموع فتاوی و مقالات متنوعه، رئاسة ادارة البحوث العلمیة، ج۶، ص۳۹۹.
- ↑فخرالمحققین، ایضاح الفوائد، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۳۲-۳۳.
- ↑سوره صافات، آیه ۱۳۰.
- ↑مثال په توګه وګورئ: مقاتل به سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۳، ص۶۱۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۷۱۴.
- ↑کوفی، تفسیر فرات کوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۵۶؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۴۷۲.
- ↑صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۳۳.
- ↑سوره صافات، آیه ۱۸۱.
- ↑وګورئ: سوره صافات، آیات ۷۹ و ۱۰۹.
- ↑صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۳۳.
- ↑شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۸۰.
- ↑طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۲۴.
- ↑حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۲۰۸.
- ↑وګورئ: صافی گلپایگانی، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(ع)، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۵۶؛ اشتهاردی، حقیقت معجزه از انبیاء و ائمه(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۷۵.
- ↑سعدی، بوستان، ۱۳۶۶ش، ص۴۲۲.
- ↑مثال په توګه وګورئ: سبحانی تبریزی، آیین وهابیت، ۱۳۸۶ش، ص۲۷۴؛ مظاهری، مظهر حق، ۱۳۸۸ش، ص۴۶.
- ↑فرحزاد، «آیا در نوشتهها نوشتن(ص) به جای(صلی الله علیه و آله) صحیح است»، خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا).
- ↑کاظمی، «دلیل استفاده از علایم اختصاری برای تعظیم و تکریم امامان»، خبرگزاری خبرآنلاین.
Jul 19 2023
علیه السلام
عَلَیهِالسَّلام یو دعایي او درناوی لرونکۍ عبارت دی چې معنی یې «هغه ته سلام او روغ وي» کوم چې د امامانو(ع)، پیغمبرانو(ع)، ځینې امامزادګانو او ځینې فرښتو د نومونو وروسته کارول کیږي.
امامانو او موءمنانو ته د سلام ورکولو د جواز لپاره، د ځینې آیتونو لکه د بقره سوری ۱۵۷ آیت، احزاب ۴۳ او انعام په ۵۴ آیت کې استدلال کیږی، په کوم کې چې ټول مؤمنانو ته سلامونه او روغ لیږل شوی ده. د اسلامي علومو لیکلو په آداب کې، شهید ثاني د امامانو له نوم وروسته د «علیهالسلام» لیکلو سپارښتنه کړی دی.
اهلسنت د شیعه امامانو له نوم وروسته، لکه صحابي د «رَضِی اَللهُ عَنْه؛ خدای له هغه خوښ اوسی» راوړي. البته، په ځینو مواردو کې د امام علي(ع) لپاره د «علیهالسلام» جمله کارولې دی، کوم چی د بل خلیفو لپاره یې نه کاروي. په دغه حال کی، ابن کثیر، د ابن تیمیه زده کونکی، پدې باور دی چې دا امام علي(ع) ته ځانګړیدۍ کول او نورو خلیفو ته نه کارول ښایسته نه دی.
د میرمنو د نمانځلو لپاره شیعه ګان لکه؛ د حضرت فاطمه(س)، زینب کبرا(س) او خدیجه کبرا(س) د «علیهالسلام» پر ځای یی «سَلامُاللهْعَلَیها» ټکي کاروي.او د پیغمبر(ص) لپاره د صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه؛ د خدای سلام هغه ته او دهغه کورنۍ ته، کارول کیږی.
د علیه السلام ټکي د لنډیز په توکه(ع) هم کارول کیږي او سلام الله علیها د لنډیز په توګه(س)کارول کیږي.
کارونې او مشابه ټکی
عَلَیهِالسَّلام یو دعائي جمله ده چې معنی یې؛ هغه ته سلام او سولي وي» د امامانو(ع) نوم وروسته، پیغمبرانو[۱] ځینې امام زادګانو لکه حضرت عباس(ع)،[۲] علي اکبر(ع)[۳] او علي اصغر(ع)[۴]او ځینې فرښتې لکه جبرئیل(ع)[۵] کارول کیږي.
کله چې د ذکر شوي امامانو یا پیغمبرانو شمیر دوه وي، دا جمله«عَلَیهِمَاالسَّلام؛ دوی ته سوله وي»[۶] او کله چې له دوه څخه ډیر کسان وی، نو دا جمله «عَلَیهِمُالسَّلام؛ دوی ته سلامونه او سوله» کارول کیږي.[۷] د امامانو(ع) له نوم وروسته شیعه ګان د علیه السلام پرته، په ورته معنی کې ځینې جملو لکه سَلامُ الله عَلَیه، صَلَواتُ الله عَلَیه،[۸] عَلَیهِ الصَّلاةُ وَ السَّلام،[۹] او همداسی عبارتونو «عَلَیهِ اَفْضَلُ الصَّلاةِ وَ السَّلام؛ هغه ته غوره سلامونه او سولې وی» او «عَلَیهِ آلافُ التَّحِیةِ وَ الثَّنا؛ هغه ته زرګونو سلامومو او سولی وی.»[۱۰] کاروي.
د اهلبیت ښځو او انجونو له نومونه وروسته[۱۱] لکه حضرت فاطمه(س)،[۱۲] زینب(س)،[۱۳] معصومه(س)[۱۴] او خدیجه د پیغمبر(ص) میرمن، له نوم وروسته،[۱۵] د عیسی مور مریم[۱۶] او آسیه د فرعون میرمن[۱۷] له «سلامُاللهعَلَیها؛ د خدای سلام هغه ته وی» ټکی څخه، اویا «عَلَیهَاالسَّلام» کارول کیږی. د رسول الله(ص) لپاره د «عَلَیهَ السَّلام» ټکی پرځای د صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه؛ د خدای سلام هغه ته او هغه کورنۍ ته وی، کارول کیږی.[۱۸]
اهل سنت هم د پیغمبرانو[۱۹] او ځینې فرښتې[۲۰] د درناوي او اعزاز لپاره له علیهالسلام کاروي؛ مګر د شیعه امامانو لپاره، د نورو صحابي په څیر، د «رَضِی اَللهُ عَنْه؛ خدای له هغه خوښ وی» کاروی.[۲۱] [یادونه۱] دامام علي(ع) پرته چې د هغه لپاره له کَرَّمَ اللهُ وَجْهَه؛ هم کاروي.[۲۲] همداسې په اهلسنت کتابونو کې هم، د امام علي(ع)نوم وروسته په ډیری ځایونو کې د علیه السلام ټکی ذکر شوې.[۲۳] ابن کثیر، د اهلسنت تاریخ لیکونکۍ او مفسر[۲۴] او د سلفي عالم المُنَجِّد،[۲۵] د امام علي له نوم وروسته د علیه السلام ټکی کارول شوی، په اهل سنت کتابونو کې، له لیکوالانو څخه ګنې نه له پوهانو څخه.
اهلسنت د پیغمبر(ص)له نوم وروسته د «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ و سَلَّم»[۲۶] او کله «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ و آله و سلم»[۲۷] او همداسې کله د علیهالسلام جملي راوړی.[۲۸]
د الارشاد کتاب د خطي نسخې له مخې، چې په ۵۶۶ ق کې لیکل شوی دی، د امامانو لپاره له علیهالسلام ټکی کارول شوې ده.[۲۹]
فلسفه او حکمونو
د اسلامي علومو په آداب کې، د لسمې پیړۍ د شیعه فقیه، شهید ثاني د امامانو(ع) له نوم وروسته د علیه السلام ټکی لیکلو سپارښتنه کړه.[۳۰] د اتمې پیړۍ د شیعه فقیه فخرالمحققین په وینا؛ شیعه ټولو مؤمنانو ته د سلام او سولې لیږدولو اجازه ورکړې ده؛[۳۱] البته، د هغه په نظر، دا ادب ته ښه او نږدې دی چې پیغمبر(ص) او امامانو(ع) ته سلامونه او سولی ورکړل ځانګړی شي او د نورو مومنانؤ ته ونه کارول شي.[۳۲]
په مقابل کې، ابن کثیر، د ابن تیمیه زده کونکی[۳۳] او عبدالعزیز بن باز، د وهابي مفتی،[۳۴] امام علي(ع) ته د علیه السلام ټکی ځانګړی کول او د نورو خلیفو ته یې نه یادول(څنکه چې دا په ځینو د اهلسنت کتابونو کې دود دی)سپکاوی ګنلی دی.
امامانو(ع) ته د سلامونو لیږلو اجازه، د توبه سوره ۱۰۳ آیت ته،[۳۵] ۱۵۷ بقره۱۵۷، احزاب ۴۳ او انعام سوری ۵۴ آیت ته هم استدلال شوي چې په کې ټول مؤمنانو ته سلامونه او سولی لیږل شوي دي.[۳۶] همداسې د سَلَامٌ عَلیٰ اِلْ یاسِینَ،آیت ته[۳۷] دهغو تفسیرونو[۳۸] او روایتونو[۳۹] چې د ال یاسین موخه، آل محمد(ص) ګڼلی ده.[۴۰]
پیغمبرانو(ع) ته د سلام ورکولو د جواز په اړه، د قرآن آیتونه استدلال شوي چې ټول پیغمبران په عمومي ډول[۴۱] ته او ځینې پیغمبرانو ته د دوی په نوم اخیستلو سره[۴۲] سلام لیږل شوي دي.[۴۳] البته د امالي صدوق په کتاب کې د یو روایت له مخی[۴۴] او امالي طوسي، [۴۵] د یو پیغمبر د نوم اخیستلو وروسته سپارښتنه شوی، لومړی د اسلام پیغمبر(ص) او بیا په هغه پیغمبر باندې سلام ولیږئ. په ورته روایت کې، د وسائل الشیعه، په کتاب کې، سپارښتنه شوی، لومړی د اسلام پیغمبر(ص) او هغه کورنۍ ته او بیا هغه پیغمبر ته سلام لیږل شي.[۴۶] د پیغمبرانو له نومونو وروسته ځینې شیعه پوهان د«عَلیٰ نَبِیِّنَا وَ آلِهِ وَ علیهالسلام؛ سلام زموږ پیغمبر او هغه کورنۍ ته او د هغه پیغمبر(نوم اخیستل شوی پیغمبر ته). کاریږی.[۴۷]
سعدی:
به لبیک حُجّاج بیتالحرام،
به مدفون یثرب علیهالسلام
که ما را در آن ورطهٔ یک نفس،
ز ننگ دو گفتن به فریاد رس[۴۸]
ژباړه (د بیت الحرام زائرانو په لبیک کې، په هغه څوک چې په یثریب خاروته سپارل شوی سلام لیږم.چی موږ ته دهغه ساه څنډه کې، د دوه ویلو پره غږ واوړی.)
د لنډیز بڼه
د علیهالسلام او سلاماللهعلیها ټکو د لنډ بڼه(ع) او (س) هم کارول کیږي.[۴۹] ځینې د لنډیز بڼه کارول یوه عامه غلطي او اهلبیت ته سپکاوی ګنلي ده.[۵۰] په مقابل کې، محمد کاظم کاظمي، یو شیعه لیکوال او شاعر او په فارسي ژبه او ادب کې کارپوه، د دې تکرار کولو په پرتله د علیه السلام د لنډیز کارولو غوره ګني؛ ځکه چې د دې کارولو سره، له یوې خوا د متن لنډیز او یووالي ساتل کیږي او له بلې خوا لوستونکی ته یادونه کیږي چې لیکوال د هغه شخص عزت له پامه غورځولی نه دی.کاظمي په دې باور دی چې د عربي عبارتونو په تکرارولو سره مشرانو ته درناوی کول عادتونه او کلیشی ته بدل کیږی؛ له همدې امله، درناوی کول باید د فارسي ژبو مخاطب لپاره په فارسي کې وي او د تکرار څخه مخنیوی وشي.[۵۱]
فوټ نوټ
By ps • توحید پرستو سره یووالی 0 • Tags: ۱۴ معصوم, اسلام, اعتقادی کتابتون, د مستبصرینو مقالې, د هدایت کیسي, شيعه, شیعه او سنی, علیه السلام, محمدرحيم دراني, مرکز مستبصرین, مستبصرین