Sahife-i Seccadiye

Sahife-i Seccadiye (Arapça: الصحيفة السجادية), İmam Seccad’ın (a.s) dua ve münacatlarını içeren bir kitaptır. Sahife-i Seccadiye’de 54 dua yer almaktadır. Bu kitap, Kur’an’dan sonra Nehcü’l Belağa gibi Şialar nezdinde en önemli yere sahiptir. “Al-i Muhammed’in Zebur’u”, “Ehlibeytin İncil’i” gibi isimlerle anılmaktadır. Kitap için çok sayıda yorum yazılmıştır. Öyle ki Ağa Bozorg-u Tahrani’nin “ez-Zeria” kitabında yazdığına göre, şerhlerin sayısı 50 civarındadır. En ünlü açıklama “Riyazu’s-Salikin” adlı açıklamadır.

Sahife-i Seccadiye, İngilizce, Fransızca, Türkçe, Farsça, Urduca, İspanyolca, Bosna’ca, Arnavutça, Tamilce… dillerine de tercüme edilmiştir. Kitabın Şia yanındaki yerinin yanı sıra, fesahat ve belağatı, Ehli sünnet mensubu âlimler tarafından da övülmüştür.

Her ne kadar kitabın içeriği dua kalıbında olsa da, yalnızca bir dua kitabı değildir. Kitapta İslami inançlar ve marifetler dua kalıbında beyan edilmiştir. Kitapta teoloji, kozmoloji, antropoloji, gayp âlemi, melekler, peygamberlerin risaleti, Hz. Peygamber (s.a.a) ve Ehlibeyt’in (a.s) makamı, imamet, ahlaki fazilet ve çirkinlikler, bayramlara değer verilmesi, sosyal ve ekonomi konuları, tarihi işaretler, Allah’ın çeşitli nimetleri, duanın adabı, tilavet, zikir, namaz, ibadet… vb. gibi konular dua kalıbında açıklanmıştır. Sahife-i Seccadi’yenin en meşhur duası “Mekarimu’l Ahlak” duasıdır.

İsimleri

Bazı Müslüman görüş sahiplerine göre Sahife-i Seccadiye, Kur’an ve Nehcü’l Belağa’dan sonraki en büyük ilahî hakikat ve marifetler hazinesidir. Bundan dolayı “Uhtu’l Kur’an” (Kur’an’ın kız kardeşi), “Ehlibeytin İncil’i”, “Al-i Muhammed’in Zebur’u” ve “Sahife-i Kamile” gibi lakaplarla anılmıştır.[1]

Sahife-i Seccadiye’ye “Sahife-i Kamile” demelerinin nedeni, Zeydiye mezhebinin yanında olan Sahife’nin eksik olduğu, buna karşın Şia İmamiye’nin nezdinde olan Sahife, tam ve eksiksiz olduğundan bu isimle anılmıştır.[2]

Senet

Sahife-i Seccadiye, senet ve belge açısından tevatür haddindedir. Ağa Bozorg-u Tahrani, bu konu hakkında şöyle demektedir: “Sahife’nin senedi İmam Zeynel Abidin’e (a.s) ulaşmaktadır… Ashabın yanında kesin ve mütavatirlerdendir. Zira (tüm ashap kendi üstatlarından) her asırda tüm (ricali) tabakatlarda nakledilmesi için izin almışlardır.”[3]

Aynı şekilde Muhammed Taki Meclisi, sahifenin nakledilmesi ve rivayet edilmesinde bir milyon senedin olduğunu iddia etmiştir.[4]

Şeyh Müfid de “el-İrşad”, Şeyh Saduk’un öğrencisi Ali b. Muhammed Hazzaz-ı Kummi, Ahmed b. Ayyaşi, Ebu’l Mufazzal Şeybani… Sahife-i Seccadiye’yi nakletmişlerdir. Ehlisünnet ulemasından da İbn-i Cevzi “Hasaisu’l Eimme”, Süleyman b. İbrahim-i Kunduzi “Yenabiu’l Meveddet” kitaplarında Sahife-i Seccadiye’yi zikretmiş ve içinde yer alan bazı duaları nakletmişlerdir.[5] Ebu’l Muali Muhammed b. İbrahim-i Kelbasi (ö. 1315) de Sahife-i Seccadiye’nin senetlerini “Risaletu’n fi’s-Senedi’s-Sahife-i Seccadiye” kitabında kısaca açıklamıştır.[6]

İçeriği

Sahife-i Seccadiye, yalnızca Allah’a dua ve yakarış; O’ndan hacetlerin istendiği bir dua kitabı değildir. İçinde bir çok İslami bilim ve marifetleri barındırmaktadır. İçinde inanç, kültürel, sosyal, toplumsal, siyasi, doğa yasaları ve şeri hükümler dua formatında açıklanmıştır. Allah’la ilişki kurmak için çeşitli zamanlar ve farklı hallerin iktizasına göre dualar beyan edilmiştir. Bazı dualar Arefe duası ve Ramazan ayına veda duası gibi, yılda bir kez; bazıları hilali görmek gibi, ayda bir kez ve bazıları her hafta ve her güne ait dualardır.

Sahife’nin dualarının isimleri çeşitlidir ve İslami çok sayıda bilgi dua kalıbında açıklanmıştır. Bu kitapta teoloji, kozmoloji, antropoloji, gayp âlemi, melekler, peygamberlerin risaleti, Hz. Peygamber (s.a.a) ve Ehlibeyt’in (a.s) makamı, imamet, ahlaki fazilet ve çirkinlikler, bayramlara değer verilmesi, sosyal ve ekonomi konuları, tarihi işaretler, Allah’ın çeşitli nimetleri, duanın adabı, tilavet, zikir, namaz, ibadet… vb. gibi konular dua kalıbında söz konusu edilmiştir. Sahife-i Seccadi’yenin en meşhur duası “Mekarimu’l Ahlak” duasıdır.

Sahife-i Seccadiye’nin en önemli siyasi-dini içerikli duası, imamet konusudur.[7] Yine onda teşbih akidesi olumsuzlanmıştır.[8]

Metot

İmam Seccad (a.s) dualarda ilk önce Allah’a hamd ve övgüde bulunmuş, sonra Hz. Peygamber (s.a.a) ve ailesine selam göndermiştir. Öyle ki bu kitapta salavatın yer almadığı neredeyse bir dua dahi yoktur.[9] Sonunda ise Allah’tan dilek ve hacetlerini istemektedir.