محارم

محارم یا مَحرَمُونه، هغه څوک چې ورسره د خپلوی اړیکې له امله واده کول منع دي او د فقیهانو د نظر سره سم، د حجاب حکمونه دوی باندې نه پلي کیږي. محرمونه او د دوی حکمونه په قرآن کې راغلی دي. کورنیۍ نسب، واده او….

شیدو ورکړی(رضاع) د محرمیت لاملونه ده. او د دوی پر بنسټ محارم پر سَبَبی، نَسَبی او رضاعی باندی ویشل کیږی.

 

مور، نيا، خور، لور، لمسۍ، د خور لور، د ورور لور او ترورونه ده نارینه له نَسَبی محرمونه ده. او پلار، نیکه، زوی، ورور، د خور زوی، د ورور زوی، اکا، او ماما د ښځې دپاره نَسَبی محرمونه ګنل کیږي.

 

همدارنګه د هغه میرمن، خواښې او دمیرمن نيا، دمیرمن لور، د پلارښځه او ناوې له نَسَبی محرمونه ده.

 

او همدارنگه میړه( خاوند)، دخاوند پلار، دخاوند نیکه، د خاوند زوی، د مور خاوند او زوم د شځی دپاره سَبَبی محرمونه ګنل کیږی. د فقیهانو د فتوا پر بنسټ ټولې میرمنې چې د نسب له امله هغوی سره واده کول جواز نلری د رضاع(شیدو ورکول) لامله هم هغوی سره واده کول نارواده.

 

د رضاعی مور (هغه ښځه چې ماشوم ته شیدو ورکوی) او د هغې مور، نيا، خور، لور، لمسۍ ، ترور(کاکا) او ترور یې(ماما) د نارینه لپاره له رضاعی محرمونه ګنل کیږی.

 

همدغسي د رضاعی پلار او د هغه پلار، ورور، اکا، تره، زوی اولمسيان، او همدارنګه د رضاعی مور ورور، زوی، لمسۍ، پلار او نیکه، اکا او تره د شځی لپاره رضاعی محرمونه دي.

 

مفهوم پیژنه

محارم هغه څوک ته ویل کیږي چې دوی باید د خپلوی اړیکو له امله یو بل سره واده ونه کړي. [۱] د قران کریم په دوه آیتونو کې د محرم او حکمونه راغلی ده؛ د نساء سوره ۲۳ آیت د دوی سره د ذکر او واده د منع کیدو ځانګړي شوی دی.[۲] د نور سوره په ۳۱ آیت کې، د ښځو ځینې محرمونه هم شمیرلی دي.[۳] په ځینو شیعه روایی سرچینو کې؛ لکه وسائل الشیعه او مستدرک الوسائل یو څانگه د ” نکاح المحرم بابونه” ترعنوان لاندې سمبال وشوه او د امامانو ځینې بیانونه د واده کولو په اړه او محارم ته کتلو په اره، راټول شوي ده. [۴] په فقهې بابونه تر نکاح، طلاق او اموات حکمونه په باب کې له محارم او د هغوي احکام څخه ویل شوي دي. [۵]

 

د محرمیت تر اثبات او تحقق وروسته، لیدل او ښایستنی په ګوټه کول محارمو لپاره روا، خو یوبل سره واده کول ناروا کیږی.[۶] د میړه او میرمنې پرته د نورو محارمو لپاره د فقیهانو په وینا، دا جواز نلري چې د ( تناسلي اجزا) وګورئ او غیر تناسلی اجزا لیدلو یوازی په داصورت کی جواز لری چه د خوند او هوس نیت پرته وی.[۷] دا د میرمنو لپاره هم لازمي ندي چې د محارمو پروړاندې، پرته له ځینې ځانګړی برخې ټول بدن پوښ کړي.[۸]

 

د محرمیت لاملونه

هغه لاملونه چی سبب گرځی دوی کسان یوبل سره به محرم شي او د محرمیت حکمونه هغوی پرباندی پلی شی.[۹]

 

په فقهي کتابونو کې ۱۱ لامونه د محرمت سبب او واده کولو بندیز په ټوګه یاد شوي وی. [۱۰] ځینې دا لاملونه په دریو عمومي کټګوریو کې طبقه بندي کړې [۱۱] کوم چې دي:

 

نَسَب: هغه چپلوی چې د یوه یا حڅوکسان زیږیدلو پایله وی او ده سمه واده یا شبهه لرولو آمیزش له امله وی نَسَبی خپلوی ویلی شی. [یادونه 1] نَسَبی خپلوانو هغه کسان ته ویل کیږي چې ورسره اړیکې د زیږدلو راهیسې رامینځته شوي. [۱۲]

رضاع(شیدو ورکول):رضاعی محرمیت، یو ډول اړیکه ده چې د مور پرته د یوې میرمنې د شیدو تغذیه کولو له امله رامینځته شوې.[۱۳] البته، رضاعی محرمیت شرایط لري؛ لکه شیدو ورکونکي ښځه، د شرعي له لارې هیله مند(بارلرونکۍ) شوې وی، له شیدو ورکونکی ښځه، شیدو خوړړ بې شمیره او پرله پسې اوسئ، او د هغه ترمنځ له نور خواړه او له نورو ښځینه شیدو مه ورکوئ، او ماشوم یې له دوه کالو څخه کم عمر ولري. [۱۴]

سَبَب: د نکاح عقد(تړون) په لوستلو سره، د زوجین(شځه او خاوند) سربیره، ځینې نارینه او ښځینه خپلوان یو بل پورې محرم وشوه چې دوی ته سببی محرمیت بولي. [۱۵]

د محارم ډولونه

محارم د محرمیت املونه له مخې په دریو کټګوریو ویشل شوي دي:

 

نَسَبی محرمونه

د فقهیانو په وینا، د نسا ۲۳ آیه پر بنست[۱۶] اوه ډله ښځي اوه ډله له نرو سره د سبب له امله محرمونه کیږی.[۱۷]

 

مور او نيا؛ پلرنۍ او مورنۍ [۱۸]

لور، د لور ماشومان او پایلو[۱۹]

خور [۲۰]

وراره (د ورور لور) ماشومان او لمسيان او د خور پایلې هر څومره ټیټ وي. [۲۱]

ټوټه (خور انجلۍ) ماشومان او لمسيان او د خور پایلې هر څومره چی ټیټ وي. [۲۲]

ترور(عمه) د د پلار ترور او د مور ترورونو. [۲۳]

ترور(خاله) دپلرنۍ تریرونه او مورنۍ تریرونو. [۲۴]

همدارنګه، پلار او نیکه، زوی او د زوی ماشوم، ورور، د خور زوی، د ورور زوی، تره او د مور او پلار تره، ماما او د مور او پلار ماما ښځې ته محرم دي. [۲۵]

 

رضاعی محرمونه

د پیغمبر(ص) د بیان له مخې هرڅه چې د نسب لامله روا ندی، د رضاع لامله هم ناروا گنل کیږی.[۲۶] ټولې میرمنې سره چې د نسب اړیکې له امله واده کول منع ده، د رضاع له لارې دوی سره واده هم منع شوی دی. [۲۷] د رضاعی په محرمیت کې، که ماشوم هلک وي، نو هغه میرمنې سره چې هغه ته یې تغذیه کړې (د رضاعی مور) ، او همدارنګه د هغه مور، نيا، خور، لور، پایلی، لمسۍ، ترور او ترور(ماما) به محرمونه شي.[۲۸] که ماشوم انجلۍ وي، نو د هغه میرمنې میړه چې د هغې (د رضاعی پلار) او د هغه پلار، ورور، تره، ماما، زوی او لمسيان یې به محرم شي. همدارنگه د هغه ښځه ورور، زوی، لمسۍ، پلار او نیکه، تره او ماما هم هغه ماشوم ته به محرم شي.[۲۹]

 

سَبَبي محرمونه

هغه میرمنې چې له نارینه وو سره د واده کولو لامله به محرم شي: میرمن، د میرمن مور او نيا، د میرمن لور، د پلار میرمن (سوتره مور)، د میرمن زوی (ناوې ).[۳۰]

 

همدارنگه، میړه، د هغه پلار(خسر)، د میړه نيکه، د میړه زوی، د مور خاوند او زوم له ښځې سره واده کولو لامله به محرم شي.[۳۱] همدارنگه جواز نلري چې یو سړی د خپلې میره خور سره واده وکړي(تر هغه چې د هغه خور په واده کې وي یا ژوندی وی ).[۳۲] مګر د هغې په اړه د حجاب قواعد د خور خاوند په وراندی کې اړتیا دي.[۳۳]

 

یوازۍ لیکنه

چهار رساله(څلور رسالي) (رساله ارث، گناهان کبیره، محرم و نامحرم و احکام الغیبه) احمد مجتهدی تهرانی لخوا، انتشارات موسسه در راه حق، ۱۳۸۵ش.

فوټ نوټ

1. فراهیدی، العین، ذیل واژه «حرم».
2. ↑سوره نساء، آیه۲۳.
3. ↑سوره نور، آیه۲۱.
4. ↑حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۰، ص۳۰۷؛ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۴، ص۳۲۷.
5. ↑نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷.
6. ↑مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۸۱ش، ص۲۷۲.
7. ↑رساله توضیح المسائل مراجع، بخش نکاح، مسئله ۲۴۳۷.
8. ↑مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۸۱ش، ص۴۷۹.
9. ↑موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۹۱.
10. ↑د مثال په توګه، محقق حلی ته وګورئ، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۴؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷.
11. ↑مجتهدی تهرانی، سه رساله: گناهان کبیره، محرم و نامحرم، احکام‌الغیبة، ۱۳۸۱ش، ص۱۰.
12. ↑محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۵.
13. ↑نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۶۴.
14. ↑محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۸؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۶۴.
15. ↑شهیدثانی، مسالک‌الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۲۸۱.
16. ↑شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۱۹۸.
17. ↑نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸.
18. ↑نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸.
19. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۲.
20. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.
21. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.
22. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.
23. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.
24. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.
25. ↑محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۴.
26. ↑مغربی، دعائم‌الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۴۰.
27. ↑فاضل مقداد، کنز العرفان، منشورات المکتبة، ج۲، ص۱۸۲؛ مقدس اردبیلی، زبدةالبیان، المکتبة المرتضویة، ص۵۲۴.
28. ↑محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۹؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.
29. ↑محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۸-۲۲۹؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.
30. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.
31. ↑امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.
32. ↑شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۱۶۴.
33. ↑«آیا خواهر زن محرم است؟ و آیا راهی برای محرمیت با او وجود دارد ؟»، اسلام کوئست.