Erbain

Erbain (kırkıncı gün) (Arapça: الأربعين الحسيني); hicri takvime göre Safer ayının 20. günü, İmam Hüseyin’in (a.s) Erbain günüdür. İmam Hüseyin (a.s) ve yârenlerinin hicretin 61. yılında Kerbela’da şehit edilişlerinin üzerinden kırk gün geçmesi temsil edilmektedir.Kerbela esirlerinin, hicretin 61. yılında Sefer ayının 20’sinde Şam’dan Medine’ye dönerken, Kerbela’ya uğrayarak, İmam Hüseyin’i (a.s) ziyaret ettikleri meşhurdur. Erbain gününde Hz. Peygamber Efendimizin (s.a.a) ünlü sahabelerinden Cabir b. Abdullah Ensari de İmam Hüseyin’in (a.s) kabr-i şerifini ziyaret etmiştir. Erbain günü İran’da resmi tatildir. Bu günde Şialar, matem ve yas tutmak için sokaklara dökülmektedirler.
İmam Hasan Askeri’den (a.s) nakledilen bir hadiste Erbain ziyareti mümin kimsenin göstergelerinden sayılmıştır. Erbain günü kendilerini Kerbela’ya ulaştırmak için kitleler halinde Kerbela yollarında yürüyüşler yapan Şiilerin bu yürüyüşü, evrensel Şii yürüyüşlerinden birisidir. Erbain günü yapılan yürüyüş bir nevi yukarıdaki hadise amel etmek olarak sayılmaktadır.

Ehlibeyt’in (a.s) Kerbela’ya Dönüşleri

Ehlibeyt (a.s) esirlerinin Şam’dan Medine’ye geri dönerken Kerbela’ya uğrayıp uğramadıklarına dair tarihçiler arasında fikir ayrılıkları bulunmaktadır. Muhaddis Nuri, “Lu’lu ve’l Mercan”^[1] ve öğrencisi Şeyh Abbas Kummi, “Münteha’l A’mal”^[2] kitaplarında, bu ziyaretin ilk yıl gerçekleşmediğini ve gerçekte mesafe uzaklığından dolayı, böyle bir ziyaretin gerçekleşmesinin imkânsız olduğunu ileri sürmektedirler. “Esirlerin Kufe’den Şam’a ve oradan da geri dönerek, Kerbela’ya geri gelmelerinin 40 gün zarfında gerçekleşmesi mümkün değildir” demektedirler. Muhaddis Nuri’den önce Seyyid İbn-i Tavus da “İkbalu’l A’mal” kitabında konu hakkında kuşku duymuştur.^[3]

Mesafe uzaklığının yanı sıra, Kerbela esirlerinin aynı yıl Kerbela’ya dönüşlerini ortaya koyacak güvenilir eski kaynaklarda bir kaydın bulunmaması da buna ayrıca bir delil teşkil etmektedir.^[4]

Bazı yazarlar ise, esirlerin Kerbela’ya geri dönüşlerini kabul etmiş, ancak Şam’dan Medine’ye dönüşlerinin Sefer ayının sonlarında ve Rebiülevvel ayının başlarında veya ondan sonraki aylarda gerçekleştiğini ileri sürmüşlerdir. Bazıları ise, Ehlibeyt (a.s) esirlerinin sonraki yıllarda Kerbela’ya giderek, İmam Hüseyin (a.s) ve yârenlerini ziyaret ettiklerini belirtmişlerdir.

Bu görüşe karşın bazı yazarlar, Kerbela esirlerinin Şam’dan Irak’a gittiğini ve Erbain’de Kerbela’ya vardıklarını; İmam Hüseyin ve yârenlerinin kabr-i şeriflerini ziyaret ettikten sonra, Medine’ye doğru hareket ettiklerini ileri sürmüşlerdir. Bu görüş, Seyyid İbn-i Tavus’un “Luhuf” adlı eserinde açıkça beyan edilmiştir. Kitap, Ehlibeyt (a.s) esirlerinin bu ziyaret esnasında Cabir b. Abdullah Ensari ve Ben-i Haşim’den bazı kişileri de orada gördüklerine vurgu yapmaktadır.^[5]

Bu görüşü benimseyenler, genellikle Şam ile Irak arasındaki uzaklığı, kafilenin hareketinden kaynaklanabilecek oturma ve dinlenme koşulları, ayrıca esirler kafilesinin Şam ve Kufe’de kaldıkları zamanı ve bu yolculuğun gerçekleşmesinin mümkün olduğunu ortaya koyan esirlerin Kerbela’ya aynı yıl Erbain’de ulaştıklarını belirten güvenilir kaynakları delil olarak ileri sürmüşlerdir.^[6] Bu görüşün ispatı ve karşı çıkanlara cevap niteliğinde yazılan meşhur kitaplardan birisi Seyyid Muhammed Ali Gazi Tabatabai’nin yazdığı “Tahkik der Bare-i Evvelin Erbain-i Hz. Seyyid-i Şüheda (a.s)” kitabıdır.

Cabir’in Ziyareti

Hz. Resul-ü Kibriya Efendimizin (s.a.a) ünlü sahabelerinden olan Cabir b. Abdullah Ensari, İmam Hüseyin’in (a.s) kabr-i şeriflerini ilk ziyaret eden kişi olarak bilinmektedir. Cabir, İmam Hüseyin’in (a.s) ilk kırkında hicretin 61. yılında Atiyye b. Said Afvi ile birlikte Kerbela’ya giderek, Erbain’de İmam Hüseyin’in (a.s) kabr-i şeriflerini ziyaret etmiştir.^[7]

Erbain Ziyareti

İmam Hasan Askeri’den (a.s) mümin kimsenin beş gösterge ve özelliğinin olduğu; bu beş göstergeden birinin Erbain ziyareti olduğuna dair bir hadis nakledilmiştir.^[8]

Yine İmam Cafer-i Sadık’tan (a.s) Erbain günü için bir ziyaretname nakledilmiştir.^[9] Şeyh Abbas Kummi, bu ziyaretnameyi “Mefatihu’l Cinan” kitabının üçüncü bölümünde “Aşura Ziyareti”nden sonra meşhur olmayan “Erbain Ziyareti” adıyla nakletmiştir.

Gazi Tabatabai’nin dediğine göre, Erbain günündeki ziyaret, Şiaların nezdinde “Mereddu’r-Re’s” diye de bilinmektedir.^[10] “Mereddü’r Re’s”in anlamı, başın geri getirilmesidir. Buradaki maksat, Kerbela esirlerinin Kerbela’ya geri döndükleri ve İmam Hüseyin’in (a.s) mübarek kesik başının da yanlarında getirilerek, oraya defnedilmesidir.

Erbain Yürüyüşü

Erbain ziyaretinin tavsiye edilmesi, başta Irak’ın yerlileri olmak üzere, dünya genelindeki Şiaların her yıl Erbain’den önce Kerbela’ya akın etmelerine ve Erbain günü orada hazır olmalarına neden oldu. Adeta bir insan seli görüntüsünü andıran bu yürüyüşler, dünyanın en büyük kitlesel yürüyüşlerinden biri sayılmaktadır. Geçtiğimiz 2013 yılında dünya genelinden 20 milyon Şii’nin Kerbela’ya geleceği öngörülmüştür. ^[11] ve yayınlanan bazı raporlara göre, 15 milyon Şii Müslümanın Erbain günü Kerbela’da olduğu kaydedilmiştir.^[12]

Gazi Tabatabai’nin yazdığına göre, Erbain’de Şiaların Kerbela’ya doğru hareket etmeleri, Ehlibeyt İmamlarının (a.s) döneminde de yaygındı ve Şialar hatta Emeviler ve Abbasiler döneminde bile, bu kitlesel yürüyüşleri gerçekleştirmişlerdir. ^[13]

 

…………………..

Kaynakça