محمد لگنهاوزن

ډاکټر محمد (ګیري) لیګناوسن په 1953 کې د نیویارک په ښار کې په یوه مذهبي (کاتولیک) کورنۍ کې زیږیدلی او ثانوي زده کړې یې په کاتولیک لیسې کې بشپړې کړې.

هغه د نیویارک په دولتي پوهنتون او بیا په رایس پوهنتون کې فلسفه زده کړې او د دوکتورا سند یې ترلاسه کړ. د تکزاس په جنوبي پوهنتون کې د تدریس پر مهال یې له مسلمانو محصلینو سره وکتل او د اسلام له څېړنې وروسته یې چې کابو درې کاله یې دوام وکړ،

اسلام او شیعه مذهب ته یې مخه کړه او په دغه پوهنتون کې یې د مسلمانو محصلینو ټولنه جوړه کړه. هغه د اسلام په اړه داسې وايي: وګوره، کله چې مې اسلام او شیعه مذهب ته وکتل، داسې نه وه، چې هلته مې د ټولو پوښتنو ځواب موندلی وي.

هغه شی چې ما ته په اسلام کې تر ټولو زیات متوجه شو هغه دا وو چې دا دین زما په ذهن کې دا ډول پوښتنو ته څومره ښه راغلاست ووایه. ما په اسانۍ سره په دې مذهب کې نور خلک وموندل چې په دې مسلو کې ښکیل وو او د تحقیق هدف یې د دې پوښتنو ځواب وو. دې خصوصیت په ما کې د ورورولۍ احساس پیدا کړ. په اسلام کې زه له دې ستونزې سره نه یم مخ شوی کله چې څوک ووایي چې دا ستاسو ستونزه ده او دا ځواب دی. دا په هیڅ صورت کې داسې نه وه. د مثال په توګه، ما وپوښتل چې تاسو د عدالت په معنی څه پوهیږئ؟

ځینو مسلمانانو به ویل: موږ ته یو روایت دی چې امام علي علیه السلام فرمایلي دي: “عدالت دا ده چې هر څه باید په خپل ځای وي.” ما پوښتنه وکړه چې د دې جملې معنی څه ده؟ د هر څه لپاره ځای چیرته دی؟ او….

هغوی ځواب ورکړ چې موږ هم غواړو پوه شو چې د دې حدیث مطلب څه دی؟ او له هغې څخه کوم مفکوره استخراج کیدی شي. ما فکر کاوه چې دا د څیړنې خورا ښه طریقه وه. یو ډول عمومي چوکاټ شتون لري او څیړونکي د دې چوکاټ ډکولو په لټه کې دي. هغه څه چې زه یې اسلام ته متوجه کړم دا وو چې د دې دین په تعلیماتو کې د لا زیاتو څیړنو غوښتنه وه او په دې لاره کې هیڅ چمتو ځواب نه و.

د عیسوي مذهب په اړه زما تجربه دا وه چې دا ډول حالت شتون نه درلود او عیسویت په ټوله کې پوښتنو ته لار نه وه ورکړې. هغوی چې دودیز وو وویل چې د دې پوښتنو ځوابونه ورکړل شوي او دا ځوابونه خورا مشخص او روښانه دي. خو کله چې مې له مسلمانو ماشومانو سره خبرې کولې، ما ولیدل چې دلته یو لوری دی. دوی د احادیثو په څیړلو سره لارښوونه وموندله او له همدې امله ما ولیدل چې دوی به د مسلو په څیړلو سره روښانه ځوابونو ته ورسیږي.